Juni 2008 (Tweede Deel)

Op 17 juni begonnen we aan kiosk nummer 13. Yes! Eindelijk…………de laatste!!! Nog voordat Feruza (sewing) en haar timmerman in de auto zaten, had kleine zusje Hamdja al een plaatsje veroverd in de auto. Toen we Steven ophaalden op zijn school en naar Timbamarket reden om het hout te kopen, begon het plotseling heel erg hard te regenen. Het kwam met bakken de lucht uit! Gelukkig was het maar van korte duur. In die week gingen we voor de laatste keer het bouwproces monitoren en kochten we haar materialen om de shop in te richten: Haar naaimachine en andere sewing spullen. Kleine Hamdja was weer onafscheidelijk. In het garen-en band winkeltje kregen we een compliment van de verkoopster. De strekking was: 'Jullie hebben meer voor deze kinderen gedaan dan de eigen ouders ooit zouden hebben kunnen doen!' Feruza heeft het geluk dat haar oudere zus Ayisha al 4 jaar haar eigen sewing-business runt in een shop die op het zelfde terrein staat als de shop van Feruza zelf. Ook de shop van zus Rohana (weven) staat in die community. En iedere kiosk staat vlakbij het huisje waar de hele familie woont. Deze oudere zus Ayisha (moeder van een baby-tweeling) kan Feruza dan ook nog een beetje coachen. Zoals gemeld heeft Ayisha al 4 jaar haar eigen shop en de afgelopen 3 jaar heeft ze enkele stagiaires gehad. Deze leerlingen hebben hun stageperiode dus afgerond en dat betekent dat een graduation in aantocht is. Wij werden dan ook uitgenodigd om 22 juni op te draven. Wij zijn dan echter verhinderd, i.v.m. ons vertrek naar Togo. Bovendien komen alle graduations ons bijna de neus uit! Iedere keer dezelfde show……………………………. Hoe dan ook: Op 20 juni werd shop nummer 13 gefotografeerd en konden we dit 'kiosk-boek' sluiten. We hadden ons doel gerealiseerd!

Steven (broer van onze huisbaas, leerkracht, timmerman die betrokken was bij het monitoren van de houten shops), vond het leuk om de laatste kiosken te gaan bekijken. Samen gingen we dan ook op pad. Kleine Hamdja was uiteraard weer van de partij. Steven liet ons weten dat hij met ingang van 16 augustus gaat studeren in Kumasi voor een periode van 4 jaar. Hij zal dan ook gaan wonen in Kumasi en slechts in schoolvakanties nog in Tamale zijn. We hebben dus geboft dat Steven ons nog heeft kunnen helpen met het realiseren van de shops voor de meiden. Tijdens onze kiosk-tour vroeg hij opeens of we wilden stoppen……just to greet his sister. Bij enig doorvragen bleek dat het z'n nichtje was. Ook wij werden voorgesteld en het welkom was weer echt op z'n Ghanees: Warm en hartelijk…………..'You are most welcome!!!'

Stroomuitval…….Een vrachtwagen met een te hoge lading had één van de elektriciteitskabels geraakt. Gevolg: Lights off. Wachten….wachten….wachten…..maar geen stroom. Dan maar de VRA (elektriciteitsmaatschappij) raadplegen. Reactie: 'They are working on it; the light will come back'. Oké, maar wanneer dan? Tsja……..'only God knows!' Dat ging ons allemaal te lang duren. Het werk stapelde zich op. Het internetcafé waar wij altijd naar toe gaan, beschikt over een ruimte die nog niet operationeel is. Wij vroegen dan ook of we daar rustig mochten werken. En ja hoor………..dat was geen enkel probleem. Als trouwe bezoeker heeft Ben een streepje voor! Wij konden in ieder geval rustig werken, totdat…………..ook dáár de stroom uitviel! Gelukkig bracht een generator uitkomst. Ja, het gaat allemaal moeizaam hier!

Voor Saskia en Tim (NorGhaVo-vrijwilligers) is hun Ghana-periode weer voorbij. Saskia heeft 4 maanden op het project van onze huisbaas Jacco gewerkt en Tim heeft 3 maanden op onze compound gewoond. Nog net op de valreep lieten we Tim het trainingscentrum op Kukuomarket zien.

Het is een drukke periode. Juni stond in het teken van het afronden van de bouw van de shops; in juli zullen we ons moeten gaan storten op de microfinanciering. Ook staat Togo nog op de rol (eind juni). Verder zijn we in afwachting van de werkvergunning en van de MOU. Tussen de bedrijven door wordt er gewerkt aan een presentatie cd-rom van ons tweede jaar in Ghana. En niet te vergeten moeten we ons gaan voorbereiden op onze verlofperiode in Nederland (4 weken zijn geregeld, nu de laatste 2 weken nog); zijn we bezig om een andere huurder te vinden voor ons huis in Venlo (is inmiddels gelukt) en zijn we doende met een ander huis en een andere job in Tamale. En dat allemaal vóór half augustus. De kunst is om rustig te blijven…………

Maar eerst gaan we naar Togo en willen daar de hoofdstad Lomé bezoeken. (22 t/m. 28 juni). Voor landeninfo.over Togo verwijzen we naar onze website onder: 'Meer Afrika'. We reizen per bus via zuid-Ghana, waar we eerst in Accra een bezoekje zullen brengen aan de Immigratiedienst. We moeten daar namelijk onze paspoorten ophalen, die hopelijk zijn voorzien van onze werkvergunning/verblijfsvergunning. Reizen per bus vanuit Tamale……………… De STC is niet betrouwbaar (vertrektijden kloppen vaak niet; hoewel de uitvoering best luxe is, vertoont de bus geregeld mankementen). Imperial is goed als je rechtstreeks van Tamale naar Accra gaat. Als je echter halverwege in Kumasi wil stoppen, dan betaal je wel de hele rit tot Accra. Metro Mass is sober, maar vertrekt wel op tijd. O [e-38] A Travel reist alleen 's avonds/'s nachts. Gingen we voorheen altijd met de STC-bus, nu werd besloten om met Metro Mass te reizen. Dan nu echter de praktijk. Eénmaal terug van onze reis moesten we constateren dat we zowel met Metro Mass als met de STC als ook met de trotro hadden gereisd en zelfs met een 'van' en met O [e-38] A Travel. Zoals bekend was het doel van de reis tweeledig: Naar de Immigratiedienst in Accra voor onze werkvergunning/verblijfsvergunning en naar Togo, waar de hoofdstad Lomé op de rol stond. Op de Immigratiedienst in Accra wachtte ons een vervelende verrassing: In eerste instantie kon men onze paspoorten niet vinden. De mensen van de front desk verwezen ons naar de eerste verdieping, waar de West-Europese afdeling zat. Nonchalant werden ons allerlei paspoorten getoond: 'Is that you?' No? De setting was vreselijk! Iedereen lag onderuit gezakt achter zijn of haar bureau, onderwijl uitgebreid de krant lezend. Je moest je inhouden om die lui niet achter hun bureau vandaan te trekken! Gelukkig kwam er versterking in de persoon van een zekere Joshua en dit resulteerde in het feit dat de paspoorten op een gegeven moment weer boven water kwamen. Dat was een opluchting! Maar uh…..ze zijn nog steeds niet voorzien van een werkvergunning/verblijfsvergunning. We zagen dat er een briefje op het dossier was bevestigd met daarop de vermelding dat de papieren nog niet compleet waren. Krijg nou wat!!! Zowel de Immigratiedienst in Tamale als ook de Immigratiedienst in Accra (front desk) hadden ons laten weten dat alle documenten in orde waren. Op deze West-Europese afdeling echter liet men ons weten dat men nog 3 extra documenten wilde hebben van NorGhaVo Ghana, te weten: A certificate to commence business; a certificate of Incorporation en Regulations of a Company limited by Guarantee. We belden dan ook Musah van NorGhaVo Ghana en vroegen hem de gevraagde documenten met spoed te scannen en als attachment per e-mail te verzenden (fax op de Immigratiedienst was namelijk stuk). In een internetcafé werden de documenten uitgeprint en daarna konden wij alles overhandigen op de Immigratiedienst. Toen vond men dat het politierapport uit Nederland vertaald moest worden in het Engels. Dees herinnerde zich plotseling dat aan de onderzijde van dit rapport een beknopte samenvatting in het Engels staat vermeld. Toen men 'good conduct' zag staan was het oké. Hierna moest er nog een laatste goedkeuring plaatsvinden en moest de stempel gezet worden. Als laatste moest er getekend worden. Klinkt simpel, maar………..er waren slechts 3 mensen bevoegd om te ondertekenen. We hadden pech, want deze 3 grote bazen waren afwezig: Nummer 1 was op reis, nummer 2 was ziek en nummer 3 had er gewoon geen zin in. Om stapeldol van te worden! We zagen Togo dan ook al in het water vallen…….zonder visum en zonder werkvergunning zouden wij absoluut problemen krijgen om vanuit Togo weer binnen te komen in Ghana. Het werd Dees allemaal te veel en zij barstte plotseling in snikken uit en holde weg uit het kantoor. Tsja……….een huilende vrouw en dan ook nog een blanke, huilende vrouw……….daar wist men niet mee om te gaan. In ieder geval werd de werkhouding actiever en hadden wij de volgende ochtend onze verblijfsvergunning! We hadden gewacht van maandagmiddag tot woensdagmorgen! Toen we weggingen trok men wel het boetekleed aan. We werden overladen met excuses en men gaf toe veel steken te hebben laten vallen. Miscommunicatie was het grootste struikelblok geweest. Uiteraard waren wij heel erg blij dat het felbegeerde papiertje eindelijk in ons bezit was, maar het had zóveel energie gekost, dat we slechts in stilte genoten. Het is natuurlijk wel geweldig dat wij nu nooit meer een visum hoeven aan te vragen en altijd onbeperkt Ghana kunnen in-en uitreizen. Op naar Togo dus……………!!! Via Accra gingen we naar Aflao. Daar aangekomen staken we de grens over naar Lomé (de hoofdstad van Togo), waar eerst een visum geregeld werd (een week geldig). Ja en dan Lomé…………Franstalig; Franse invloeden (heerlijk om weer eens een lekkere baguette au fromage te proeven!); de zee (het leek een eeuwigheid geleden dat we de zee hadden gezien). Toch was het gevaarlijk om over het strand te lopen. Roofovervallen waren schering en inslag. We bezochten ook 'Le Marché des Fétiches': Variërend van spirituele bescherming tot het verdrijven van slechte geesten en het bereiden van medicijnen (homeopathie). Een hondenkop stond symbool voor rabiës (hondsdolheid); een vleermuis stond garant voor een goede erectie; de kameleon hoorde bij de liefde; een luipaard hoorde bij geluk; de apenkop hoorde bij een goed geheugen; de papegaai hoorde bij een goede stem enz. enz. Uiteindelijk werden we geacht geluk, liefde, een goed geheugen e.d. te kopen. Toen we lieten merken dat we daar niet van gecharmeerd waren, werd de stemming meteen grimmiger. Ook een amulet om zonder ongelukken te kunnen reizen of je huis te beschermen tegen inbrekers lieten we aan ons voorbijgaan. Na Lomé keerden we 'huiswaarts' en konden we op 29 juni de verjaardag van Ben vieren in Tamale. Dit gebeurde in de vorm van een etentje voor ons beiden.

De twee vrijwilligers Tim (3 maanden) en Saskia (4 maanden) die achtereenvolgens op de compound hebben gewoond cq gewerkt zijn vertrokken richting Nederland. Hun plaatsen zijn alweer ingenomen door 2 andere vrijwilligers. Een jongen uit Korea, Bada genaamd, die 6 weken woont in het gastgezin van Jacco en Suzy en op het project van Jacco gaat werken en een meisje uit Nederland, Maria genaamd, dat 8 weken op de compound woont en tevens gedurende die tijd het project van Jacco gaat versterken. Beiden zijn niet van NorGhaVo afkomstig.

Hawa is nog steeds in Accra. Wij waren nauwelijks terug van ons weekje reizen of teacher Paul belde ons op met de mededeling dat Hawa weer eens kuren had vertoond. Paul had opdracht gekregen om de sleutels van de NFD-office in te leveren bij haar 'secretary'. Met alle respect, maar deze 'secretary' is een zekere David, een jonge, onbekwame kracht die eigenlijk slechts 1 ding kan en dat is……bevelen opvolgen van Hawa. Het ligt dus voor de hand dat Hawa dweept met deze onzekere David. De knaap danst volledig naar haar pijpen. Paul kreeg te horen dat hij niet meer hoefde te komen. Hier zij toch echt geen woorden voor! Paul heeft 3 jaar lang vrijwillig les gegeven op NFD en wordt nu zomaar aan de kant geschoven. En waarom? Omdat Hawa heeft gemerkt dat Paul en wij beiden goed kunnen samenwerken en voor elkaar door het vuur gaan! Als Hawa terug is uit Accra, zullen we met haar gaan praten. Maar ach…..Hawa is Hawa……het is dus best mogelijk dat deze bevlieging weer van voorbijgaande aard is en Paul over een tijdje weer moet opdraven.

Steven die ons gedurende het hele bouwproces van de shops heeft geholpen, liet een brief voor ons bezorgen…………To Mr. and Mrs. Ben…………..!!! Het was een bedelbrief. Hij gaat namelijk over een paar maanden weer studeren en vroeg ons dus om financiële 'bijstand'. Een hele stap voor Steven aangezien hij nu een vaste baan als teacher heeft. Gevoelsmatig maakt Steven aanspraak op een financiele vergoeding voor de hulp die hij ons heeft gegeven bij de realisatie van de 13 kiosken. Op dit moment is de kas van het project echter leeg! We hebben Steven toegezegd dat we hem alsnog een vergoeding zullen geven indien gelden worden overgemaakt vanuit Nederland.

Tenslotte nog enkele Afrika-boekenaanraders: - Land van tranen, door: Coga Regina Egbeme - Dochter van de nomaden, door: Waris Dirie.

Tot volgende maand! Groet, Ben en Dees