School, school......en nog eens school....(deel 1)
Door: Desirée
Blijf op de hoogte en volg bendeesonderweg
30 Maart 2014 | Ghana, Takoradi
School, school…….en nog eens school……(deel 1 en deel 2)…… Maart 2014
Mijn verslag is te lang om in 1x te plaatsen. Vandaar dat ik een deel 1 en deel 2 heb gemaakt.
Elke dag school………
Eerst echter willen we de lezer vertellen dat er momenteel sprake is van een energie crisis in Ghana: Gebrek aan water en elektriciteit.
Lights off…….lights off………lights off….…….bijna dagelijks tussen 18.00 en 22.00 uur is dit wel aan de orde. Er is toegezegd dat het eind maart beter zal worden…..Let’s hope so!!!
In Takoradi hebben we vaker geen water (uit de kraan) dan wel water.
Gelukkig beschikt de school over enkele behoorlijk grote watertanks.
Maar toch…… twee emmertjes water halen en de meisjes op de klompen…… (neen dus, natte voeten en een waterballet).
De oorzaak van het gebrek aan elektriciteit is deels een capaciteitsprobleem. De centrales leveren gewoon te weinig. Op dit moment wordt gewerkt aan nieuwe centrales en ombouw van bestaande centrales. Er is sprake van gas-turbines. Het gebruikte gas is afkomstig uit Nigeria en het aantal m3 dat Ghana binnenkomt is gewoon te weinig. Onduidelijk is of de bilaterale contracten zijn afgesloten op een verkeerd ingeschat gebruik of dat de Nigerianen gewoon hun contractuele verplichtingen niet nakomen.
De energie maatschappij ECG heeft dan ook besloten delen van de stad bij toerbeurt tijdens de piekuren (18.30 tot 22.30 uur) af te sluiten van elektra. Erg vervelend en lastig voor alle Ghanezen en natuurlijk ook voor ons, zijnde B&D.
Feit is dat de president van Ghana (Mahama) heeft opgeroepen tot rust en kalmte en heeft beloofd dat eind maart alles weer dik in orde is. Maar…..what is a promise in Ghana….?
In ieder geval is duidelijk geworden via een schema van de elektriciteitsmaatschappij ECG dat de laatste 2 weken van maart er langdurig stroomuitval is. Het is wel handig om dit te weten, want dan kun je je planning enigszins bijstellen (voor zover dat in Ghana mogelijk is). Op internet zochten wij op in hoeverre onze wijk Chapel Hill te maken zou krijgen met het omdraaien van de knop. Dit resulteerde in de volgende opsomming:
Dinsdag 18 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Woensdag 19 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Vrijdag 21 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Zaterdag 22 maart van 18.00 tot 6.00 uur
Maandag 24 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Dinsdag 25 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Donderdag 27 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Vrijdag 28 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Zondag 30 maart van 6.00 tot 18.00 uur.
Voor de zekerheid ging Ben nog even naar de elektriciteitsmaatschappij ECG om aldaar het schema op te halen. Dit zag er voor onze wijk veel gunstiger uit, namelijk:
Woensdag 19 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Zaterdag 22 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Dinsdag 25 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Vrijdag 28 maart van 18.00 tot 22.00 uur.
Welk schema zou nu correct zijn?
Maar goed….Nu dit enigszins bekend is, kun je je er toch een beetje op voorbereiden en word je niet plotseling overvallen door ‘lights off’. Althans…. dat dachten wij, want…. wat bleek in de praktijk? Beide schema’s klopten niet!!! Opmerkelijk is dat nu het Zuiden van Ghana hierdoor wordt getroffen en niet het Noorden.
Vaak dus stroomuitval. Op 2 maart was er bijvoorbeeld geen elektriciteit van ’s morgens 9.00 tot ’s avonds 20.30 uur. Aangezien wij de hele week van ’s morgens tot ‘s avonds bezig zijn voor school, wordt het persoonlijke werk (bijvoorbeeld voor Nederland) naar het weekend verschoven. Maar ja……als er geen stroom is, dan stopt het……..Dit was dan ook de reden dat het niet mogelijk was om ons vorige blog op tijd te plaatsen.
Van water uit de kraan is bijna nooit sprake; vele keren per week worden de emmers voor ons gevuld en nemen we dus een ‘bucket shower’. De emmers kunnen we vullen bij de kraan op de school-compound. Als men ons ziet sjouwen met emmers water, wordt ons dit karweitje meteen uit handen genomen door een personeelslid, want……carry water is not good for obruni……..Soms echter is de waterkraan buiten nog afgesloten en moet je op zoek gaan naar de sleutel. Dat heeft meestal nogal wat voeten in de aarde, want……nummer één weet niet waar de sleutel is; nummer 2 weet dat wel, maar moet op zoek naar de bewuste persoon die in het bezit is van de sleutel enz. enz. Dus: Even water halen is niet zo simpel als het lijkt en kost tijd.
2 maart: Oma ging weer een dag naar Winneba, waarschijnlijk i.v.m. voorbereidingen voor de uitvaart van haar man op 5 april.
En dan krijgen we bericht vanuit Nederland dat de Engelstalige cd met kinderliedjes is gearriveerd en zal worden opgestuurd naar ons adres in Takoradi. Echter: Middels de inhoudsopgave en met behulp van Google en YouTube werd duidelijk dat de liedjes niet geschikt zijn voor de doelgroep, zijnde Engelstalige kleuters in Ghana. De cd werd dan ook door ons gecanceld. Niet echt een probleem, want op internet is genoeg te vinden.
Wij naderen op school alweer het einde van de ‘second term’ en dit betekent dat er in de week van 17 maart ‘revision’ plaatsvindt; dit is een voorbereiding op de ‘exams’ van het tweede semester. Vele vakken passeren de revue: Numbers, writing, three letter words, drawing, reading, reader’s comprehensive, religious and moral education, environmental studies, English, French, Maths, Science enz. enz.
De manier van lesgeven en ‘omgaan met elkaar’ doet mij (Dees) afwisselend glimlachen, schaterlachen, diep zuchten, met m’n hoofd schudden, fel reageren of zwijgen…….. Het is niet voor te stellen wat de leerkrachten in de klas allemaal zeggen (tegen elkaar, maar ook tegen de kinderen). Enkele voorbeelden: Als de kleintjes niet stil genoeg zijn volgens de teachers, worden zij behoorlijk bang gemaakt met de meest idiote opmerkingen, zoals: ‘You don’t fear God?’ ‘If you misbehave in the class you will not go to heaven’ of ‘ The old man’ (met een niet uit te spreken naam, maar het klinkt als Soboekoe) will come to this school and he will take all the children and kill them’……..
Toen de jonge mannelijke leerkracht mister Ebenezer uit KG 1a (midden twintig) het verschil duidelijk wilde maken tussen een jongen en een man, liet hij weten: ‘You are a boy’ (en hij wees op een klein manneke van een jaar of 4), om vervolgens zichzelf te benoemen als: ‘I am a man’.
Zijn oudere vrouwelijke collega Dorothy uit KG 1a (midden vijftig) zei tegen Ebenezer: ‘Are you sure that you are a man?’, waarop Ebenezer reageerde met de woorden: ‘Bring your daughter and I will show her that I am a man’……………..
Het dreigement dat de kinderen worden vermoord, opgegeten (of andere stupide opties) als zij niet luisteren, als zij te veel praten of als zij hun eten niet opeten, werd door juf Gertrud van Nursery 2a gevisualiseerd middels ‘the black plastic rubber bag’…..in dit plastic zakje had zij iets verstopt en liet de kinderen weten dat er een vogel in zat. Ook deze vogel werd Soboekoe genoemd. Op het moment dat zij het beest zou bevrijden, zou deze heel fors worden en de kinderen opeten.
Soboekoe is dus het schrikbeeld voor de kleintjes en kan in allerlei gedaanten verschijnen. Op zekere dag had het grut het in KG 1a+b weer te bont gemaakt en werd er gedreigd met: ‘ Soboekoe will come’. Dit keer bleef het echter niet bij de waarschuwing. Wat er toen gebeurde, sloeg echt alles….. Middeleeuwse praktijken om kinderen bang te maken! Een crècheleidster werd opgetrommeld en verkleed en droeg een weerzinwekkend masker en kwam kruipend de klas binnen. De kinderen gilden van angst en vlogen allemaal onder hun tafeltjes. Ik schrok me trouwens ook wezenloos. De leerkrachten schaterden het uit, met uitzondering van ééntje en dat was ik dus. In mijn beleving was het absoluut ridiculous and crazy om de kinderen zó de stuipen op het lijf te jagen. Eindelijk viel het kwartje en liet teacher Ebenezer weten: ‘I think that I understand what madam Desereen is telling us……it can happen that the children get a nightmare from it’……..
En een dag later verscheen Soboekoe in de gedaante van een klein manneke uit de crèche. Voor crècheleidster Sarah was het gedrag van het ventje waarschijnlijk aanleiding om hem te straffen (he is spoiling the chairs) en dus kreeg het kind het angstaanjagende masker opgezet dat een dag eerder was gedragen door een crècheleidster. Hij moest samen met de juf naar de kleuterklassen om aldaar de leerlingen te laten beven van angst. Net als een dag eerder liet ik weten dat ik de bangmakerij door Soboekoe niet kon waarderen. Juf Sarah reageerde echter met: ‘But grandma gave it to me’. Dit antwoord typeert nu echt de verhoudingen op Tessark. Als oma Theresa iets zegt, doet of wilt, dan vliegt iedereen voor haar…….Zij wordt gezien als een autoriteit. Juf Sarah had het angstaanjagende masker dus van oma gekregen en daarom was het goed. Zo simpel is de manier van denken……………..
Een collega crècheleidster ging bijna tegelijkertijd rond met een versnapering, omdat er een jarige te vieren viel. Schoolfotograaf Georges kwam langs om het feestvarken op de gevoelige plaat vast te leggen.
Deze juf Lilian vertelde mij (Dees) dat de vastentijd was aangebroken en dat we dus pas ’s avonds mochten eten en drinken. Toen zij begreep dat ik daar niet aan mee deed, reageerde zij geschokt……’but madam Deseleen the church is telling us that we have to do it……you don’t go to church madam Deseleen?’ En voor de zoveelste keer probeerde ik uit te leggen dat ik vroeger in Nederland aktief was geweest voor de kerk met zingen en voorlezen, maar dat ik sinds mijn eerste kennismaking met West-Afrika in 2004 de kerk had afgezworen. Ik vertelde haar het verhaal over de bush in Nigeria waar wij als gasten van ‘reverend fathers’ meegingen naar church en na afloop terug keerden naar de parish, de auto volgeladen met yam, geiten, eieren, kip enz. Dit alles was geofferd door de parochianen, maar uh……moeten de reverend fathers niet the poor people steunen in plaats van andersom? legde ik juf Lilian voor. Zij luisterde aandachtig en ik ging verder en vertelde haar het verhaal van een kerdkdienst in Tamale jaren geleden.
De priester had de mensen al twee keer opgeroepen voor de offerande, toen hij plotseling liet weten: ‘ My dear people I invite you for the third offering and I will explain you why…..My colleagues in Europe and the United States they receive money when they retire, but we African fathers we don’t get anything, so I invite you to offer for my retirement’. Ik vertelde juf Lilian dat wij (Ben en ik) op dat moment de kerk waren uitgelopen en nooit meer waren teruggekeerd. Verder liet ik haar weten dat het niet naar de kerk gaan niet hoeft te betekenen dat je niet gelooft. Ik vertelde haar dat ik ‘doing church’ hoger in het vaandel heb staan dan ‘praying church’. Ik geef de voorkeur aan ‘church in action’, ‘church in daily life’. Geloven is een werkwoord, dat moet je doen! Ik meldde dat mijn ‘ sacrifice’ had bestaan uit het verlaten van mijn land, familie, vrienden en bekenden, huis, baan e.d. en de beslissing die wij namen om dit alles op te geven om ons in te zetten voor kansarme meisjes in het Noorden van Ghana. Juf Lilian bleef luisteren. Nog ging ik een stapje verder en ik verwoordde de gevoelens van een weefmeisje uit Tamale dat mij jaren geleden al zeer verontrustend had gevraagd waarom ik niet naar de kerk ging. Dit weefmeisje was bang…..’ Madam Dies if you don’t go to church, you will not go to heaven’. Ook mijn antwoord hierop van destijds vertelde ik aan Lilian, namelijk: ‘Don’t worry; it will be okay, because I have helped you a little bit’. Juf Lilian was sprakeloos en stamelde: ‘I have heard’ en vertrok.
Dagelijks worden wij geconfronteerd met de - in onze ogen - middeleeuwse straffen en het vele slaan en schreeuwen. Strakke regels en discipline zijn aan de orde op Tessark. Het resultaat: Zeer beleefde leerlingen. De gedachten gaan naar Nederland…….ook vanwege het feit dat de teachers ons vaak vragen hoe de leerkrachten in Nederland omgaan met ordeproblemen/straffen e.d. Tsja…..en dan proberen we telkens weer om niet te redeneren in termen van goed of fout. Ook met behulp van voorbeelden proberen we dan dingen duidelijk te maken. Feit blijft dat er in Nederland vaak sprake is van een onderhandelingscultuur en dat de meer softe aanpak ertoe geleid heeft dat regels en discipline vaak ver te zoeken zijn. Bij ons lijkt een leraar wel eens op een gepamperde hulpverlener…excusez le mot……
Op 3 maart op weg naar de school in Sekondi sloeg de motor van het schoolbusje (waar Ben in zat) plotseling af.
Ben stond in de file op een zeer drukke en levensgevaarlijke weg. Oorzaak: De benzine was op!!!!!! Dit is toch te gek voor woorden. En……uh……Waarom de benzine niet een paar dagen eerder gekocht, omdat hij met ingang van 1 maart behoorlijk in prijs is verhoogd?! Maar ach……dat is planning en in Ghana wordt nu eenmaal niet gepland! De chauffeur had geen geld en Ben leende hem enkele Cedis.
Ben heeft bij de chauffeur en bij de schoolleiding geklaagd dat dit natuurlijk niet kan en nooit meer mag gebeuren.
Zomaar een weetje……de inflatie in Ghana is maar liefst 23%!!!!!
Had ik nét uitgesproken dat wij op onze kamer nog geen ongedierte hadden aangetroffen, of ik aanschouwde een lezard. Hoewel ik inmiddels uiteraard wel weet dat een lezard onschuldig is en zelfs nuttig vanwege het feit dat lezards de muskieten opeten, vind ik het toch geen prettige gedachte dat er een beest zit. Wij vroegen Bobo mama dan ook om deze te verwijderen. Maar ja, we zijn de bush-jongens van Tamale gewend, die hier hun hand niet voor omdraaien. Nu echter zitten we in Takoradi. Bobo mama kwam met een spray aanlopen en begon te sprayen…..de lezard verdween achter een doos…….dit was dus geen oplossing. Ik vroeg verschillende leerkrachten, maar helaas…………….Nummer 1 liet mij weten: ‘It is not allowed for me to enter your room (only Richard can enter); van nummer 2 kreeg ik te horen: ‘I am afraid of lezards’. Nou ja zeg, waren dit jonge knapen?
Nogmaals…..in Tamale zou men hier de hand niet voor omdraaien. Wij stonden bijna op het punt om het dan maar zelf te doen, toen eindelijk Richard tijd vond om langs te komen. Hij inspecteerde de door ons getoonde locatie, maar…..er was niets meer te zien….de lezard was verdwenen.
Onze kamer gaat toch een keer ‘op de schop’. Een andere indeling zorgt hopelijk voor een iets betere leefomgeving. Oma Theresa had ons beloofd om haar ‘ personal belongings’ uit onze kamer te laten verwijderen, maar voor het zover was………telkens weer was het….tomorrow…..tomorrow…….Het betreft niet alleen onze kamer; vele andere ruimten worden ook aangepakt…….spullen, spullen en nog eens spullen zover het oog reikt……wij moeten over alles heen springen om onze kamer nog te kunnen bereiken. Alles staat propvol. En…. geduld is een schone zaak, want…… veel wordt weer uitgesteld tot na de uitvaart van opa Eric.
Uiteraard schrijf ik meer over de belevenissen op de lokatie Takoradi dan Sekondi, omdat ik natuurlijk niet aanwezig ben op de nieuwe school. Vanzelfsprekend vermeld ik wel gebeurtenissen die door Ben worden verteld, zoals bijvoorbeeld traktaties die hij krijgt als er een jarige leerling is of het idee van één van zijn collega’s, mister Aboitie, die het plan lanceerde om een ‘Saturday class’ in te lassen (because the children don’t study during the weekend). Echter: Wegens te weinig belangstelling ging zijn ‘Saturday class’ niet door. En dat had niets te maken met het feit dat mister Aboitie daar slechts 3 Cedis per kind voor vroeg. Nee, de reden was veel eenvoudiger én begrijpelijker…….de kinderen hadden er gewoon geen zin in om ook nog op hun vrije zaterdag naar school te gaan.
De storingen tijdens het lesgeven zijn enorm: Plassen, water drinken, iets weggooien, op zoek gaan naar puntenslijpers of gummen, eten of drinken kopen enz. enz. Op een gegeven moment werd Ben er helemaal tureluurs van en besloot om de hele klas in 1 keer naar buiten te sturen en een collectieve plaspauze van 2 minuten in te lassen. Op die manier was hij dan even verzekerd van enige rust (voor zolang het duurt).
Hoewel de nieuwe school al in gebruik is sinds september 2013, is deze nog lang niet klaar. De bouwvakkers zijn dus nog druk doende. Ben heeft een leuk contact met deze mannen. Zijzelf voelen zich prima op hun gemak bij Ben en zijn zelfs zo vrij geworden om Ben eten te vragen…….Obruni give us money to chop……….Ben liet echter duidelijk weten dat hij daar niet aan kan beginnen……’I am a volunteer you know and apart from 1 year Takoradi, I suffered already 5 years in Tamale, do you get me?’…..Toen bond men in en vroeg men niet meer.
Situatie in KG 1b: Juf Gladys (getrouwd en 2 kinderen) liet me weten: ‘Next time I will marry a white man’. Al pratend kwamen we uit op onderwerpen als bijvoorbeeld emancipatie. Dat een Nederlandse man helpt in de huishouding was niet te bevatten voor juf Gladys. Ook het feit dat de ‘white ladies’ over het algemeen onafhankelijk zijn en echt niet het sloofje van de man zijn, was een brug te ver voor Gladys. ‘In Ghana the man is the boss and the woman has to cook, to clean and to wash’, liet Gladys weten. En haar conclusie was dan ook: ‘A white man will enjoy life when he marries a black woman, but a black man will suffer if he marries a white woman’…….en volgens mij klopt deze redenering helemaal……hahahaha!!!
Collega Abigil (rechterhand van juf Gladys) heeft onlangs haar vader verloren en dit jonge meisje heeft het daar erg moeilijk mee. Plotseling schoof zij dan ook haar werk opzij, legde haar hoofd op de tafel en begon zachtjes te huilen.
En daar kwam de Ghanese oplossing: Juf Gladys riep: ‘Don’t cry, but work’. Nu had ik net die dag bewust enkele passende Engelstalige teksten over leven en dood voor Abigil bij me gestoken, met de bedoeling om deze aan haar te geven en haar op die manier een hart onder de riem te steken. Ik had me voorgenomen om dit na de les te geven. Echter: Nu sprong ik meteen in op de situatie en bekommerde mij om de verdrietige Abigil. Moraal van het verhaal was: Maak tijd voor je verdriet en dat mag je best laten zien, hoewel ik weet dat in de Ghanese cultuur emoties tonen ‘not done’ is.
Teacher Ebenezer kan er ook wat van………..altijd heeft hij het over het verkrijgen van een paspoort en visum om naar Nederland te gaan…..blablabla……maar plotseling had hij een andere variant bedacht en vroeg aan mij: ‘If you want to go to heaven, how do you get a passport for heaven?’. Mijn antwoord luidde: ‘Most important thing is that you are good for your fellow human beings and then it will be okay’, waarop hij reageerde met: ‘Your message is clear’.
Een uurtje per week word ik geacht om in alle klassen iets leuks te doen: Zingen , verhaaltje voorlezen e.d. Toen ik op een keer al 5 liedjes had geleerd, stelde ik voor dat het grut mij maar eens een liedje moest leren en ik vroeg aan de kleintjes: ‘Which song will you teach me?’, waarop het antwoord luidde: ‘I love you’…..dat was dus de titel van de song.
6 maart: Independance Day en dit betekent een Public Holiday, gevolgd door een extra vrije dag op vrijdag 7 maart. Wij gebruikten de twee vrije dagen om veel eigen werk te verrichten, althans…..dat was de planning, maar een planning werkt niet in Ghana…..het regende, de stroom viel uit en dan kun je al een heleboel dingen vergeten. Gelukkig hadden we ons blog op 5 maart bijgewerkt. Op 6 maart kwamen er wel 4 leerkrachten en 4 leerlingen uit P5 langs, die kwamen oefenen voor een competitie op het gebied van rekenen, die gehouden zal worden op 14 maart. Zelf werkten we aan de visumpapieren voor onze verlenging. Ook werd er volop gesocialized met de Tessark mensen. Nanaama met haar 3 kinderen kwamen langs en samen werd gebrainstormd over de ‘funeral clothes’. Men wil heel graag dat Ben en ik dezelfde outfit gaan dragen als de Tessark mensen. Natuurlijk zijn wij bereid om ons daarin te schikken. Niets is te veel voor de Tessark people; er zullen professionele kleermakers komen die voor iedereen de gepaste kledij gaan realiseren. In geval van Ben betekent dit dat de ‘school tailor’ zal worden opgetrommeld en in geval van Dees zal a ‘ professional lady sewer’ opdraven. Nou, we laten het maar gebeuren……… Toch was het goed dat dit ter sprake kwam. Met al onze goede bedoelingen zou het heel gemakkelijk kunnen gebeuren dat je de plank volledig misslaat. Een voorbeeld: Wij waren al op zoek gegaan naar mooie dichte schoenen voor Ben, maar waren daar niet in geslaagd (een maatje 38 is niet te vinden). Achteraf kwam het goed uit dat het niet gelukt was, aangezien Nanaama ons liet weten dat het dragen van dichte schoenen juist ‘not done’ is. Dit betekent namelijk dat je ver van de familie af staat……. And because you are part of our family we want you to wear open slippers…….Nou, dat was niet alleen een complimentje, maar tevens des te fijner voor ons, omdat wij natuurlijk niets kunnen met dichte schoenen in de dagelijkse Ghanese hitte!
Ook de tweede vrije dag ging grotendeels op aan regelwerk. Hadden we een dag eerder de visa-formulieren al ingevuld, nu moesten er nog pasfoto’s gemaakt worden, retourtickets worden uitgeprint en aan de brief van de Tessark-school moest nog de laatste hand gelegd worden, maar toen was alles ook klaar.
Het was erg fijn om even de gelegenheid te hebben om een beetje eigen werk te verrichten, want we zijn normaal gesproken constant bezig voor school. Je komt er natuurlijk ook moeilijk los van, omdat we ook op school wonen.
Soms moet je dan ook echt even de scene ontvluchten. Zo togen we bijvoorbeeld (op advies van Richard van kantoor) naar IT Guardian, een plek waar wij zouden moeten slagen voor een ‘computermannetje’ die ons met allerlei klussen wilde helpen. En inderdaad: Dit bezoekje resulteerde meteen in een concrete afspraak. Zondag 9 maart kwamen Emmanuel en Ignatius naar Tessark. Verder togen we naar een ‘expression gift shop’ om een bloemstukje te regelen voor de uitvaart van opa Eric. Nu weten we dat dit soort dingen hier erg kitsch zijn: Veel glitter en glamour en geen echte bloemen (onmogelijk vanwege het tropische klimaat). Uiteindelijk zijn we er toch in geslaagd om iets te laten maken dat passend is binnen de Ghanese cultuur. Op advies van de ‘owner of the shop’ werd gekozen voor de kleuren ‘cream/wine/green’. Bij een oudere man zouden lichte kleuren (crème of wit) moeten overheersen en er werd aangeraden om niet onze namen expliciet te benoemen, maar te volstaan met: ‘Your friends from The Netherlands’.
Ook stond de dag in het teken van de verhuur van ons appartement in Vlissingen. Er werd weer volop gemaild met het verhuurbedrijf. De huidige huurder gaat vertrekken en er wordt gezocht naar een nieuwe geschikte kandidaat.
Het was dus fijn om even een beetje eigen werk te kunnen verrichten, want we gaan helemaal op in ons Tessark-leventje. Zoals eerder gemeld is oma Theresa bezig om orde te scheppen in de grote chaos spullen die door het hele huis verspreid liggen. Zij krijgt hulp van een heel leger personeel, maar het is duidelijk aan sommigen te merken dat men het een ‘mission impossible’ vindt en dat kunnen wij alleen maar beamen. Alles wordt van links naar rechts gelegd, maar er wordt niets opgeruimd of weggedaan. Wij struikelen letterlijk over de bende en kunnen nauwelijks onze kamer bereiken (die ook nog tjokvol staat met oma’s spullen). Hoewel wij onze privacy missen, is het wel een hele gezellige bende!!!
Iedere week wordt er nog op de hand gewassen, hoewel er een wasmachine aanwezig is in het grote gebouw. Maar wat moet je met een wasmachine als er bijna nooit water uit de kraan komt? Drie emmertjes water halen is hier bijna dagelijks aan de orde. Toch had men hier iets op gevonden en de wasmachine werd dus ook gewoon gevuld met emmers water!
En dan zien we weer een nieuw personeelslid, althans dat dachten we……Al snel werd duidelijk dat deze vrouw, Erama genaamd, ons wel kende vanuit het verleden (periode Takoradi 2010-2011).
Plotseling is Bobo mama weg.…….Wij hadden al begrepen van oma Theresa dat Bobo mama niet naar tevredenheid functioneert. Bobo mama heeft als taak om het jongste kind van Nanaama (direktrice van de school en dochter van oma Theresa) te verzorgen en daarnaast is zij één van de vele huishoudelijke hulpen. Toen oma Theresa er achter kwam dat Bobo mama ons veel te lang liet wachten op eten of steeds een ander excuus had, zou het ons niets verbazen als Bobo mama de laan uit wordt gestuurd. Echter: Vooralsnog was haar plotselinge afwezigheid zeer plausibel te verklaren: She went to the hairdresser in town….en inderdaad de haren van Bobo mama waren veranderd in rasta vlechtjes en tsja……dat betekent uren lang zitten……. Toch werd op bevel van de autoriteit oma Theresa, Bobo mama voor Ben en Dees ingeruild voor auntie Maggie.
Bobo mama voelde zich uiteraard enigszins gepasseerd en dat jaloezie op de loer lag, werd duidelijk toen Bobo mama mij (Dees) liet weten: ‘Never forget that you and me and mister Ben are one family’……
Sowieso is het voor ons soms lastig om op de juiste manier om te gaan met al het personeel om niet op lange Ghanese tenen te gaan staan!
Wij hebben uiteraard door onze witte kleur al een status aparte, maar als oma Theresa bijvoorbeeld opdracht geeft om obruni te voorzien van iets meer variatie in de voeding en te letten op een gezonde voeding, dan kan het voorkomen dat niet iedereen daar blij mee is, omdat men het zelf misschien moet ontberen.
Ook ziet men alles! Als je bijvoorbeeld je bord niet helemaal leeg eet, dan hoor je meteen: ‘You didn’t like it?’ Met een combinatie van humor, geduld, goed communiceren en samen dingen delen proberen we er maar het beste van te maken.
Het meest lastige voor ons op Tessark is het gebrek aan privacy (en de water-en elektriciteitsproblemen).
Goed nieuws!!!!! Op 8 maart zaten wij aan de beach toen er zomaar ineens een man op ons afkwam die ons herkende vanuit Tamale. Het bleek te gaan om ‘an officer’ van de Ghana Immigration Service, Stephen, die een maand eerder was overgeplaatst van Tamale naar Takoradi/Sekondi. In ons Tamale verleden hebben wij regelmatig contact met hem gehad en hij kon zich nog alles herinneren: Dat wij er destijds in geslaagd waren om een werkvergunning en verblijfsvergunning te realiseren; dat wij contacten hadden gehad met diverse ‘Regional commanders’ in Tamale en tevens met de direkteur van headquarters Ghana Immigration Service in Accra en zelfs kon hij zich nog herinneren dat ik (Dees) altijd ijverig aan het schrijven was geweest op zijn office en bovendien hadden wij hem bij ons vertrek persoonlijk gedag gezegd enz. enz. enz.
Wij grepen onze kans…………. We vertelden hem over onze gedwongen terugkeer naar Nederland in 2011 vanwege de kredietcrisis. (Geen huurder meer te vinden voor ons huis en later ook geen koper). Ook lieten we weten dat we hierdoor dus slechts een korte tijd van onze ‘workpermit and residence permit’ hadden mogen genieten. En ons verhaal ging verder…..hij werd geïnformeerd over onze terugkeer naar Ghana in 2013 (huurder in appartement), maar bovenal legden wij de nadruk op het feit dat het nu dan ook wel erg wrang was dat wij weer helemaal bij 0 moesten beginnen: Na 2 maanden Ghana, visa weer verlengen met 3 maanden en daarna nogmaals verlengen met 3 maanden….blablabla…..
Hij greep zijn telefoon en belde iemand op en daarna richtte hij zich tot ons en sprak hij de volgende hoopvolle woorden uit: ‘There is no need for you to arrange a normal extension. You can have the residence permit again; you can get it through the school. All your paperwork and good records are still in the file. So come to the Immigration Service in Sekondi and ask for Stephen'......Wauw!!!! Wij waren perplex! Toen hij ons zijn telefoonnummer wilde geven, bleek dat dit nog opgeslagen was in onze telefoon. Wat een toevallige ontmoeting en wat een geweldig nieuws voor ons! Natuurlijk weten we inmiddels: First see then believe, maar toch………Hoe is het mogelijk dat we elkaar na al die jaren Tamale in Takoradi troffen en dát terwijl hij pas een maand werkzaam was op de Immigratiedienst Takoradi/Sekondi. Toen we erg blij op Tessark aariveerden, reageerde oma Theresa met: ‘You see; it’s God’s work’. Ach…..zo’n reactie hoort bij Ghana, maar voor ons voelde het wel degelijk als een cadeautje, als een beloning na een moeilijke periode. Echter: Toen onze eerste blijheid een beetje was geluwd en we er goed over begonnen na te denken, kwamen de twijfels……Kan een werk/verblijfsvergunning zo gemakkelijk gerealiseerd worden???? In onze beleving klonk het te simpel, zeker als we terug dachten aan het lange en moeizame traject dat we destijds hadden moeten afleggen voor het verkrijgen van de work-and residence permit. Bovendien is corruptie niet onbekend binnen een Ghanese context (en dus ook niet binnen een Immigratie context). Het moge duidelijk zijn dat ‘bribing’-praktijken niet aan ons zijn besteed. En toen schoot ons een ervaring te binnen die zich enkele jaren geleden in Tamale had afgespeeld. Een ‘officer’ van de Immigration Service nodigde ons toen uit om - buiten de office om - wel even een stempeltje te regelen in ons paspoort.
Hij wilde ons dan treffen bij de ATM (pinautomaat) en vroeg eeen bedrag dat het dubbele was van normaal. En…..uh……heette deze ‘officer’ niet Stephen? O, o, o…….Ghana lijkt net op een spannend jongensboek!!! (Achteraf bleek dat het dus inderdaad om die bewuste Stephen ging!)
Harry, een broer van Nanaama, kwam weer even vanuit Accra naar Takoradi om zijn moeder (oma Theresa) te bezoeken en tevens voorbereidingen te treffen voor de uitvaart van zijn vader (opa Eric).
Vele mensen zijn bezig met de voorbereidingen voor de uitvaart. Het wordt groots aangepakt. Auntie Maggie (leerkracht die net als wij ook inwonend is), was bezig om van rood/zwart satijn corsages te maken. Wij merken aan alles dat we te maken hebben met het ‘hogere Ghanese segment’. Oma Theresa heeft ons laten weten dat er zo’n 1500 tot 2000 mensen aanwezig zullen zijn. Echter: Als de uitvaart in Takoradi zou plaatsvinden (in plaats van Winneba), dan zou dit aantal verdubbeld zijn, aldus grandma.
Het verstoten meisje Efua dat eigenlijk zo’n beetje als sloofje fungeert, heeft weliswaar gratis kost en inwoning en mag naar school, maar daar staat tegenover dat zij - in onze beleving -behoorlijk wordt afgesnauwd. In de Ghanese cultuur is dit echter normaal. Al in 2004 bij onze eerste kennismaking met een West-Afrikaans land (Nigeria), kregen we te horen: ‘Als je niet kunt foeteren tegen je personeel, dan zul je gefrustreerd door het Afrikaanse leven gaan’. Het moge duidelijk zijn dat wij daar genuanceerder mee omgaan. Ieder mens heeft toch waardering nodig en oprechte aandacht, nietwaar? Dus toen we een keer iets lekkers voor Efua meebrachten uit de stad, begon het snuitje helemaal te stralen en stamelde zij: ‘Thank you’...
Op ghanaweb lezen we over het schoolsysteem in Ghana (memory power….opdreunen, uit het hoofd leren) en zien een uitspraak die de spijker op de kop slaat: Lack of creativity kills the education in Ghana!!!
In het weekend is er soms telefonisch contact met onze vrienden in Tamale. Op 9 maart kregen we te horen van ons voormalig kapstertje Azara 3 dat zij een dag eerder bevallen was van een baby……madam Dies I have a baby-boy now…………….
Na de ‘ break’ van 6 en 7 maart, was iedereen weer present op 10 maart. De dag begon met de ‘Morning Assembly’: Zingen, marcheren e.d. Ook wordt er veel opgedreund tijdens deze ‘ parade’. Enkele voorbeelden: De kleintjes moeten dan de dagen van de week vermelden of de maanden van het jaar. Maar ook het benoemen van de 10 ‘regions with their capitals’ kan onderdeel uitmaken van de Assembly-bijeenkomst.
Juf Dorothy van KG 1a had op zekere dag een T-shirt aan met daarop de woorden: ‘My ex? I thought he was a man, but he was just a little boy’. Toen ik aandacht schonk aan die woorden, liet zij weten: The shirt came from your country!!! Of dat klopt, weet ik natuurlijk niet. Feit is wel dat ‘divorce’ eerder past in een Nederlandse setting dan in een Ghanese scene.
Haar collega mister Ebenezer van KG 1a verdiende in mijn ogen wel eens een pluim en dit heb ik dan ook doorgegeven aan de schoolleiding. Het was verfrissend om te zien dat hij op een actieve, praktische en creatieve manier lesgeeft en los komt van de ‘memory power’, zijnde het eindeloos opdreunen.
Hij geeft zelfs de leerlingen een actieve taak, gebruikt ‘ communication skills’ en als pauzemoment laat hij de leerlingen even bewegen, zodat zij zich daarna weer beter kunnen concentreren. Of hij zingt even een liedje (weliswaar religieus getint, maar goed….)……Children, children, children, Jesus loves you……..blablabla…….
Alle kinderen zetten hun waterfles achter in de klas neer. Soms wordt daar ook in gekeken door de leerkracht. En zo kon het gebeuren dat juf Dorothy uit KG 1a in de fles water van een leerling een dikke vlieg zag zwemmen. Zij besloot om de vlieg in de fles te laten zitten en gaf het kind de opdracht om na schooltijd fles inclusief vlieg mee terug te nemen naar huis, zodat de ouders het konden zien……En zij wendde zich dan ook tot het kind met de woorden: ’You send it back to your house’…..............
Ritjes in een taxi blijven altijd vol verrassingen……Ben stapte in een taxi en nadat de chauffeur de auto had gestart, hoorde Ben een elektronische mededeling: Gehen Sie zu einer Werkstatt. Ben vroeg de chauffeur of hij wist wat dit betekende. No, luidde het antwoord en verder liet de taxichauffeur weten dat bij iedere start van de motor die betreffende boodschap volgde. De beste man begreep er niets van. Hij was dan ook blij dat Ben de Duitse zin vertaalde in het Engels: Please go to the fitter. De driver vond het fijn dat hij eindelijk de betekenis van de zin begreep en hij moest er hartelijk om lachen. (En Ben natuurlijk ook).
Als ik op zekere dag aan het werk ben in één van de klassen (KG 1b met maar liefst 65 kinderen), stapt de schoolleiding naar binnen in de persoon van Stephen (de echtgenoot van direktrice Nanaama). Hij vraagt naar het aantal leerlingen in de klas. Als juf Gladys meldt dat dit er 65 zijn, is zijn reactie: ‘That is too much!’ Ja, dat weet iedereen, maar hopelijk wordt er ook iets aan gedaan!!!
De ouders zijn over het algemeen genomen niet al te snel met het betalen van de ‘schoolfees’. Ook betalen voor het eten van de leerlingen schiet er nog wel eens bij in. Geregeld komt kokkin Alice dan ook in de klas en dreigt met: ‘If your parents don’t pay, then tomorrow I will not give you food….so tell your parents to pay!’
Ben is inmiddels gestart met het geven van ‘projectwork’ aan de klassen P1 t/m. P5. Een verfrissende manier van lesgeven in het Ghanese onderwijs-systeem. Zelf probeer ik de ‘why approach’ te hanteren. Na ‘storytelling’ bij de kleintjes vraag ik waarom zij het verhaal mooi vonden. Dit is echt een ‘brug te ver’. De hele klas dreunt op: ’I like it’, ‘I like it’, maar op de vraag ‘Why do you like it?’ moet een ieder het antwoord schuldig blijven.
Op dit moment lees ik (Dees) voor uit: Jip and Janneke two kids from Holland. Spelenderwijs krijgen niet alleen de kinderen, maar ook de leerkrachten iets mee over bepaalde facetten van Nederland en steevast hoor ik de leerkrachten tegen de kinderen zeggen: ‘Listen to grandma (dat ben ik dus)….she will tell you about her country, but if you don’t listen or if you don’t respect or make too much noise, obruni (wederom ik dus) will go’………Vele aspecten passeren de revue: Nederland is een klein land; er is niet veel ruimte; de mensen wonen vlak bij elkaar; dat Nederland een koning heeft in plaats van een president; dat veel mensen in Holland fietsen en leren zwemmen; dat er windmolens zijn en mooie bloemen; dat er 4 seizoenen zijn en wat de kinderen zoal doen in de verschillende seizoenen: Paaseieren schilderen en eieren zoeken, chocolade paaseieren eten; naar het strand gaan; de kinderboerderij bezoeken; een picknick organiseren; ijsjes eten; vliegeren; door de regen stappen; vogeltjes voeren; naar de kermis gaan; Sinterklaas vieren; schaatsen; kerstboom optuigen; een sneeuwpop maken enz. enz.
Mijn verslag is te lang om in 1x te plaatsen. Vandaar dat ik een deel 1 en deel 2 heb gemaakt.
Elke dag school………
Eerst echter willen we de lezer vertellen dat er momenteel sprake is van een energie crisis in Ghana: Gebrek aan water en elektriciteit.
Lights off…….lights off………lights off….…….bijna dagelijks tussen 18.00 en 22.00 uur is dit wel aan de orde. Er is toegezegd dat het eind maart beter zal worden…..Let’s hope so!!!
In Takoradi hebben we vaker geen water (uit de kraan) dan wel water.
Gelukkig beschikt de school over enkele behoorlijk grote watertanks.
Maar toch…… twee emmertjes water halen en de meisjes op de klompen…… (neen dus, natte voeten en een waterballet).
De oorzaak van het gebrek aan elektriciteit is deels een capaciteitsprobleem. De centrales leveren gewoon te weinig. Op dit moment wordt gewerkt aan nieuwe centrales en ombouw van bestaande centrales. Er is sprake van gas-turbines. Het gebruikte gas is afkomstig uit Nigeria en het aantal m3 dat Ghana binnenkomt is gewoon te weinig. Onduidelijk is of de bilaterale contracten zijn afgesloten op een verkeerd ingeschat gebruik of dat de Nigerianen gewoon hun contractuele verplichtingen niet nakomen.
De energie maatschappij ECG heeft dan ook besloten delen van de stad bij toerbeurt tijdens de piekuren (18.30 tot 22.30 uur) af te sluiten van elektra. Erg vervelend en lastig voor alle Ghanezen en natuurlijk ook voor ons, zijnde B&D.
Feit is dat de president van Ghana (Mahama) heeft opgeroepen tot rust en kalmte en heeft beloofd dat eind maart alles weer dik in orde is. Maar…..what is a promise in Ghana….?
In ieder geval is duidelijk geworden via een schema van de elektriciteitsmaatschappij ECG dat de laatste 2 weken van maart er langdurig stroomuitval is. Het is wel handig om dit te weten, want dan kun je je planning enigszins bijstellen (voor zover dat in Ghana mogelijk is). Op internet zochten wij op in hoeverre onze wijk Chapel Hill te maken zou krijgen met het omdraaien van de knop. Dit resulteerde in de volgende opsomming:
Dinsdag 18 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Woensdag 19 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Vrijdag 21 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Zaterdag 22 maart van 18.00 tot 6.00 uur
Maandag 24 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Dinsdag 25 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Donderdag 27 maart van 6.00 tot 18.00 uur;
Vrijdag 28 maart van 18.00 tot 6.00 uur;
Zondag 30 maart van 6.00 tot 18.00 uur.
Voor de zekerheid ging Ben nog even naar de elektriciteitsmaatschappij ECG om aldaar het schema op te halen. Dit zag er voor onze wijk veel gunstiger uit, namelijk:
Woensdag 19 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Zaterdag 22 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Dinsdag 25 maart van 18.00 tot 22.00 uur;
Vrijdag 28 maart van 18.00 tot 22.00 uur.
Welk schema zou nu correct zijn?
Maar goed….Nu dit enigszins bekend is, kun je je er toch een beetje op voorbereiden en word je niet plotseling overvallen door ‘lights off’. Althans…. dat dachten wij, want…. wat bleek in de praktijk? Beide schema’s klopten niet!!! Opmerkelijk is dat nu het Zuiden van Ghana hierdoor wordt getroffen en niet het Noorden.
Vaak dus stroomuitval. Op 2 maart was er bijvoorbeeld geen elektriciteit van ’s morgens 9.00 tot ’s avonds 20.30 uur. Aangezien wij de hele week van ’s morgens tot ‘s avonds bezig zijn voor school, wordt het persoonlijke werk (bijvoorbeeld voor Nederland) naar het weekend verschoven. Maar ja……als er geen stroom is, dan stopt het……..Dit was dan ook de reden dat het niet mogelijk was om ons vorige blog op tijd te plaatsen.
Van water uit de kraan is bijna nooit sprake; vele keren per week worden de emmers voor ons gevuld en nemen we dus een ‘bucket shower’. De emmers kunnen we vullen bij de kraan op de school-compound. Als men ons ziet sjouwen met emmers water, wordt ons dit karweitje meteen uit handen genomen door een personeelslid, want……carry water is not good for obruni……..Soms echter is de waterkraan buiten nog afgesloten en moet je op zoek gaan naar de sleutel. Dat heeft meestal nogal wat voeten in de aarde, want……nummer één weet niet waar de sleutel is; nummer 2 weet dat wel, maar moet op zoek naar de bewuste persoon die in het bezit is van de sleutel enz. enz. Dus: Even water halen is niet zo simpel als het lijkt en kost tijd.
2 maart: Oma ging weer een dag naar Winneba, waarschijnlijk i.v.m. voorbereidingen voor de uitvaart van haar man op 5 april.
En dan krijgen we bericht vanuit Nederland dat de Engelstalige cd met kinderliedjes is gearriveerd en zal worden opgestuurd naar ons adres in Takoradi. Echter: Middels de inhoudsopgave en met behulp van Google en YouTube werd duidelijk dat de liedjes niet geschikt zijn voor de doelgroep, zijnde Engelstalige kleuters in Ghana. De cd werd dan ook door ons gecanceld. Niet echt een probleem, want op internet is genoeg te vinden.
Wij naderen op school alweer het einde van de ‘second term’ en dit betekent dat er in de week van 17 maart ‘revision’ plaatsvindt; dit is een voorbereiding op de ‘exams’ van het tweede semester. Vele vakken passeren de revue: Numbers, writing, three letter words, drawing, reading, reader’s comprehensive, religious and moral education, environmental studies, English, French, Maths, Science enz. enz.
De manier van lesgeven en ‘omgaan met elkaar’ doet mij (Dees) afwisselend glimlachen, schaterlachen, diep zuchten, met m’n hoofd schudden, fel reageren of zwijgen…….. Het is niet voor te stellen wat de leerkrachten in de klas allemaal zeggen (tegen elkaar, maar ook tegen de kinderen). Enkele voorbeelden: Als de kleintjes niet stil genoeg zijn volgens de teachers, worden zij behoorlijk bang gemaakt met de meest idiote opmerkingen, zoals: ‘You don’t fear God?’ ‘If you misbehave in the class you will not go to heaven’ of ‘ The old man’ (met een niet uit te spreken naam, maar het klinkt als Soboekoe) will come to this school and he will take all the children and kill them’……..
Toen de jonge mannelijke leerkracht mister Ebenezer uit KG 1a (midden twintig) het verschil duidelijk wilde maken tussen een jongen en een man, liet hij weten: ‘You are a boy’ (en hij wees op een klein manneke van een jaar of 4), om vervolgens zichzelf te benoemen als: ‘I am a man’.
Zijn oudere vrouwelijke collega Dorothy uit KG 1a (midden vijftig) zei tegen Ebenezer: ‘Are you sure that you are a man?’, waarop Ebenezer reageerde met de woorden: ‘Bring your daughter and I will show her that I am a man’……………..
Het dreigement dat de kinderen worden vermoord, opgegeten (of andere stupide opties) als zij niet luisteren, als zij te veel praten of als zij hun eten niet opeten, werd door juf Gertrud van Nursery 2a gevisualiseerd middels ‘the black plastic rubber bag’…..in dit plastic zakje had zij iets verstopt en liet de kinderen weten dat er een vogel in zat. Ook deze vogel werd Soboekoe genoemd. Op het moment dat zij het beest zou bevrijden, zou deze heel fors worden en de kinderen opeten.
Soboekoe is dus het schrikbeeld voor de kleintjes en kan in allerlei gedaanten verschijnen. Op zekere dag had het grut het in KG 1a+b weer te bont gemaakt en werd er gedreigd met: ‘ Soboekoe will come’. Dit keer bleef het echter niet bij de waarschuwing. Wat er toen gebeurde, sloeg echt alles….. Middeleeuwse praktijken om kinderen bang te maken! Een crècheleidster werd opgetrommeld en verkleed en droeg een weerzinwekkend masker en kwam kruipend de klas binnen. De kinderen gilden van angst en vlogen allemaal onder hun tafeltjes. Ik schrok me trouwens ook wezenloos. De leerkrachten schaterden het uit, met uitzondering van ééntje en dat was ik dus. In mijn beleving was het absoluut ridiculous and crazy om de kinderen zó de stuipen op het lijf te jagen. Eindelijk viel het kwartje en liet teacher Ebenezer weten: ‘I think that I understand what madam Desereen is telling us……it can happen that the children get a nightmare from it’……..
En een dag later verscheen Soboekoe in de gedaante van een klein manneke uit de crèche. Voor crècheleidster Sarah was het gedrag van het ventje waarschijnlijk aanleiding om hem te straffen (he is spoiling the chairs) en dus kreeg het kind het angstaanjagende masker opgezet dat een dag eerder was gedragen door een crècheleidster. Hij moest samen met de juf naar de kleuterklassen om aldaar de leerlingen te laten beven van angst. Net als een dag eerder liet ik weten dat ik de bangmakerij door Soboekoe niet kon waarderen. Juf Sarah reageerde echter met: ‘But grandma gave it to me’. Dit antwoord typeert nu echt de verhoudingen op Tessark. Als oma Theresa iets zegt, doet of wilt, dan vliegt iedereen voor haar…….Zij wordt gezien als een autoriteit. Juf Sarah had het angstaanjagende masker dus van oma gekregen en daarom was het goed. Zo simpel is de manier van denken……………..
Een collega crècheleidster ging bijna tegelijkertijd rond met een versnapering, omdat er een jarige te vieren viel. Schoolfotograaf Georges kwam langs om het feestvarken op de gevoelige plaat vast te leggen.
Deze juf Lilian vertelde mij (Dees) dat de vastentijd was aangebroken en dat we dus pas ’s avonds mochten eten en drinken. Toen zij begreep dat ik daar niet aan mee deed, reageerde zij geschokt……’but madam Deseleen the church is telling us that we have to do it……you don’t go to church madam Deseleen?’ En voor de zoveelste keer probeerde ik uit te leggen dat ik vroeger in Nederland aktief was geweest voor de kerk met zingen en voorlezen, maar dat ik sinds mijn eerste kennismaking met West-Afrika in 2004 de kerk had afgezworen. Ik vertelde haar het verhaal over de bush in Nigeria waar wij als gasten van ‘reverend fathers’ meegingen naar church en na afloop terug keerden naar de parish, de auto volgeladen met yam, geiten, eieren, kip enz. Dit alles was geofferd door de parochianen, maar uh……moeten de reverend fathers niet the poor people steunen in plaats van andersom? legde ik juf Lilian voor. Zij luisterde aandachtig en ik ging verder en vertelde haar het verhaal van een kerdkdienst in Tamale jaren geleden.
De priester had de mensen al twee keer opgeroepen voor de offerande, toen hij plotseling liet weten: ‘ My dear people I invite you for the third offering and I will explain you why…..My colleagues in Europe and the United States they receive money when they retire, but we African fathers we don’t get anything, so I invite you to offer for my retirement’. Ik vertelde juf Lilian dat wij (Ben en ik) op dat moment de kerk waren uitgelopen en nooit meer waren teruggekeerd. Verder liet ik haar weten dat het niet naar de kerk gaan niet hoeft te betekenen dat je niet gelooft. Ik vertelde haar dat ik ‘doing church’ hoger in het vaandel heb staan dan ‘praying church’. Ik geef de voorkeur aan ‘church in action’, ‘church in daily life’. Geloven is een werkwoord, dat moet je doen! Ik meldde dat mijn ‘ sacrifice’ had bestaan uit het verlaten van mijn land, familie, vrienden en bekenden, huis, baan e.d. en de beslissing die wij namen om dit alles op te geven om ons in te zetten voor kansarme meisjes in het Noorden van Ghana. Juf Lilian bleef luisteren. Nog ging ik een stapje verder en ik verwoordde de gevoelens van een weefmeisje uit Tamale dat mij jaren geleden al zeer verontrustend had gevraagd waarom ik niet naar de kerk ging. Dit weefmeisje was bang…..’ Madam Dies if you don’t go to church, you will not go to heaven’. Ook mijn antwoord hierop van destijds vertelde ik aan Lilian, namelijk: ‘Don’t worry; it will be okay, because I have helped you a little bit’. Juf Lilian was sprakeloos en stamelde: ‘I have heard’ en vertrok.
Dagelijks worden wij geconfronteerd met de - in onze ogen - middeleeuwse straffen en het vele slaan en schreeuwen. Strakke regels en discipline zijn aan de orde op Tessark. Het resultaat: Zeer beleefde leerlingen. De gedachten gaan naar Nederland…….ook vanwege het feit dat de teachers ons vaak vragen hoe de leerkrachten in Nederland omgaan met ordeproblemen/straffen e.d. Tsja…..en dan proberen we telkens weer om niet te redeneren in termen van goed of fout. Ook met behulp van voorbeelden proberen we dan dingen duidelijk te maken. Feit blijft dat er in Nederland vaak sprake is van een onderhandelingscultuur en dat de meer softe aanpak ertoe geleid heeft dat regels en discipline vaak ver te zoeken zijn. Bij ons lijkt een leraar wel eens op een gepamperde hulpverlener…excusez le mot……
Op 3 maart op weg naar de school in Sekondi sloeg de motor van het schoolbusje (waar Ben in zat) plotseling af.
Ben stond in de file op een zeer drukke en levensgevaarlijke weg. Oorzaak: De benzine was op!!!!!! Dit is toch te gek voor woorden. En……uh……Waarom de benzine niet een paar dagen eerder gekocht, omdat hij met ingang van 1 maart behoorlijk in prijs is verhoogd?! Maar ach……dat is planning en in Ghana wordt nu eenmaal niet gepland! De chauffeur had geen geld en Ben leende hem enkele Cedis.
Ben heeft bij de chauffeur en bij de schoolleiding geklaagd dat dit natuurlijk niet kan en nooit meer mag gebeuren.
Zomaar een weetje……de inflatie in Ghana is maar liefst 23%!!!!!
Had ik nét uitgesproken dat wij op onze kamer nog geen ongedierte hadden aangetroffen, of ik aanschouwde een lezard. Hoewel ik inmiddels uiteraard wel weet dat een lezard onschuldig is en zelfs nuttig vanwege het feit dat lezards de muskieten opeten, vind ik het toch geen prettige gedachte dat er een beest zit. Wij vroegen Bobo mama dan ook om deze te verwijderen. Maar ja, we zijn de bush-jongens van Tamale gewend, die hier hun hand niet voor omdraaien. Nu echter zitten we in Takoradi. Bobo mama kwam met een spray aanlopen en begon te sprayen…..de lezard verdween achter een doos…….dit was dus geen oplossing. Ik vroeg verschillende leerkrachten, maar helaas…………….Nummer 1 liet mij weten: ‘It is not allowed for me to enter your room (only Richard can enter); van nummer 2 kreeg ik te horen: ‘I am afraid of lezards’. Nou ja zeg, waren dit jonge knapen?
Nogmaals…..in Tamale zou men hier de hand niet voor omdraaien. Wij stonden bijna op het punt om het dan maar zelf te doen, toen eindelijk Richard tijd vond om langs te komen. Hij inspecteerde de door ons getoonde locatie, maar…..er was niets meer te zien….de lezard was verdwenen.
Onze kamer gaat toch een keer ‘op de schop’. Een andere indeling zorgt hopelijk voor een iets betere leefomgeving. Oma Theresa had ons beloofd om haar ‘ personal belongings’ uit onze kamer te laten verwijderen, maar voor het zover was………telkens weer was het….tomorrow…..tomorrow…….Het betreft niet alleen onze kamer; vele andere ruimten worden ook aangepakt…….spullen, spullen en nog eens spullen zover het oog reikt……wij moeten over alles heen springen om onze kamer nog te kunnen bereiken. Alles staat propvol. En…. geduld is een schone zaak, want…… veel wordt weer uitgesteld tot na de uitvaart van opa Eric.
Uiteraard schrijf ik meer over de belevenissen op de lokatie Takoradi dan Sekondi, omdat ik natuurlijk niet aanwezig ben op de nieuwe school. Vanzelfsprekend vermeld ik wel gebeurtenissen die door Ben worden verteld, zoals bijvoorbeeld traktaties die hij krijgt als er een jarige leerling is of het idee van één van zijn collega’s, mister Aboitie, die het plan lanceerde om een ‘Saturday class’ in te lassen (because the children don’t study during the weekend). Echter: Wegens te weinig belangstelling ging zijn ‘Saturday class’ niet door. En dat had niets te maken met het feit dat mister Aboitie daar slechts 3 Cedis per kind voor vroeg. Nee, de reden was veel eenvoudiger én begrijpelijker…….de kinderen hadden er gewoon geen zin in om ook nog op hun vrije zaterdag naar school te gaan.
De storingen tijdens het lesgeven zijn enorm: Plassen, water drinken, iets weggooien, op zoek gaan naar puntenslijpers of gummen, eten of drinken kopen enz. enz. Op een gegeven moment werd Ben er helemaal tureluurs van en besloot om de hele klas in 1 keer naar buiten te sturen en een collectieve plaspauze van 2 minuten in te lassen. Op die manier was hij dan even verzekerd van enige rust (voor zolang het duurt).
Hoewel de nieuwe school al in gebruik is sinds september 2013, is deze nog lang niet klaar. De bouwvakkers zijn dus nog druk doende. Ben heeft een leuk contact met deze mannen. Zijzelf voelen zich prima op hun gemak bij Ben en zijn zelfs zo vrij geworden om Ben eten te vragen…….Obruni give us money to chop……….Ben liet echter duidelijk weten dat hij daar niet aan kan beginnen……’I am a volunteer you know and apart from 1 year Takoradi, I suffered already 5 years in Tamale, do you get me?’…..Toen bond men in en vroeg men niet meer.
Situatie in KG 1b: Juf Gladys (getrouwd en 2 kinderen) liet me weten: ‘Next time I will marry a white man’. Al pratend kwamen we uit op onderwerpen als bijvoorbeeld emancipatie. Dat een Nederlandse man helpt in de huishouding was niet te bevatten voor juf Gladys. Ook het feit dat de ‘white ladies’ over het algemeen onafhankelijk zijn en echt niet het sloofje van de man zijn, was een brug te ver voor Gladys. ‘In Ghana the man is the boss and the woman has to cook, to clean and to wash’, liet Gladys weten. En haar conclusie was dan ook: ‘A white man will enjoy life when he marries a black woman, but a black man will suffer if he marries a white woman’…….en volgens mij klopt deze redenering helemaal……hahahaha!!!
Collega Abigil (rechterhand van juf Gladys) heeft onlangs haar vader verloren en dit jonge meisje heeft het daar erg moeilijk mee. Plotseling schoof zij dan ook haar werk opzij, legde haar hoofd op de tafel en begon zachtjes te huilen.
En daar kwam de Ghanese oplossing: Juf Gladys riep: ‘Don’t cry, but work’. Nu had ik net die dag bewust enkele passende Engelstalige teksten over leven en dood voor Abigil bij me gestoken, met de bedoeling om deze aan haar te geven en haar op die manier een hart onder de riem te steken. Ik had me voorgenomen om dit na de les te geven. Echter: Nu sprong ik meteen in op de situatie en bekommerde mij om de verdrietige Abigil. Moraal van het verhaal was: Maak tijd voor je verdriet en dat mag je best laten zien, hoewel ik weet dat in de Ghanese cultuur emoties tonen ‘not done’ is.
Teacher Ebenezer kan er ook wat van………..altijd heeft hij het over het verkrijgen van een paspoort en visum om naar Nederland te gaan…..blablabla……maar plotseling had hij een andere variant bedacht en vroeg aan mij: ‘If you want to go to heaven, how do you get a passport for heaven?’. Mijn antwoord luidde: ‘Most important thing is that you are good for your fellow human beings and then it will be okay’, waarop hij reageerde met: ‘Your message is clear’.
Een uurtje per week word ik geacht om in alle klassen iets leuks te doen: Zingen , verhaaltje voorlezen e.d. Toen ik op een keer al 5 liedjes had geleerd, stelde ik voor dat het grut mij maar eens een liedje moest leren en ik vroeg aan de kleintjes: ‘Which song will you teach me?’, waarop het antwoord luidde: ‘I love you’…..dat was dus de titel van de song.
6 maart: Independance Day en dit betekent een Public Holiday, gevolgd door een extra vrije dag op vrijdag 7 maart. Wij gebruikten de twee vrije dagen om veel eigen werk te verrichten, althans…..dat was de planning, maar een planning werkt niet in Ghana…..het regende, de stroom viel uit en dan kun je al een heleboel dingen vergeten. Gelukkig hadden we ons blog op 5 maart bijgewerkt. Op 6 maart kwamen er wel 4 leerkrachten en 4 leerlingen uit P5 langs, die kwamen oefenen voor een competitie op het gebied van rekenen, die gehouden zal worden op 14 maart. Zelf werkten we aan de visumpapieren voor onze verlenging. Ook werd er volop gesocialized met de Tessark mensen. Nanaama met haar 3 kinderen kwamen langs en samen werd gebrainstormd over de ‘funeral clothes’. Men wil heel graag dat Ben en ik dezelfde outfit gaan dragen als de Tessark mensen. Natuurlijk zijn wij bereid om ons daarin te schikken. Niets is te veel voor de Tessark people; er zullen professionele kleermakers komen die voor iedereen de gepaste kledij gaan realiseren. In geval van Ben betekent dit dat de ‘school tailor’ zal worden opgetrommeld en in geval van Dees zal a ‘ professional lady sewer’ opdraven. Nou, we laten het maar gebeuren……… Toch was het goed dat dit ter sprake kwam. Met al onze goede bedoelingen zou het heel gemakkelijk kunnen gebeuren dat je de plank volledig misslaat. Een voorbeeld: Wij waren al op zoek gegaan naar mooie dichte schoenen voor Ben, maar waren daar niet in geslaagd (een maatje 38 is niet te vinden). Achteraf kwam het goed uit dat het niet gelukt was, aangezien Nanaama ons liet weten dat het dragen van dichte schoenen juist ‘not done’ is. Dit betekent namelijk dat je ver van de familie af staat……. And because you are part of our family we want you to wear open slippers…….Nou, dat was niet alleen een complimentje, maar tevens des te fijner voor ons, omdat wij natuurlijk niets kunnen met dichte schoenen in de dagelijkse Ghanese hitte!
Ook de tweede vrije dag ging grotendeels op aan regelwerk. Hadden we een dag eerder de visa-formulieren al ingevuld, nu moesten er nog pasfoto’s gemaakt worden, retourtickets worden uitgeprint en aan de brief van de Tessark-school moest nog de laatste hand gelegd worden, maar toen was alles ook klaar.
Het was erg fijn om even de gelegenheid te hebben om een beetje eigen werk te verrichten, want we zijn normaal gesproken constant bezig voor school. Je komt er natuurlijk ook moeilijk los van, omdat we ook op school wonen.
Soms moet je dan ook echt even de scene ontvluchten. Zo togen we bijvoorbeeld (op advies van Richard van kantoor) naar IT Guardian, een plek waar wij zouden moeten slagen voor een ‘computermannetje’ die ons met allerlei klussen wilde helpen. En inderdaad: Dit bezoekje resulteerde meteen in een concrete afspraak. Zondag 9 maart kwamen Emmanuel en Ignatius naar Tessark. Verder togen we naar een ‘expression gift shop’ om een bloemstukje te regelen voor de uitvaart van opa Eric. Nu weten we dat dit soort dingen hier erg kitsch zijn: Veel glitter en glamour en geen echte bloemen (onmogelijk vanwege het tropische klimaat). Uiteindelijk zijn we er toch in geslaagd om iets te laten maken dat passend is binnen de Ghanese cultuur. Op advies van de ‘owner of the shop’ werd gekozen voor de kleuren ‘cream/wine/green’. Bij een oudere man zouden lichte kleuren (crème of wit) moeten overheersen en er werd aangeraden om niet onze namen expliciet te benoemen, maar te volstaan met: ‘Your friends from The Netherlands’.
Ook stond de dag in het teken van de verhuur van ons appartement in Vlissingen. Er werd weer volop gemaild met het verhuurbedrijf. De huidige huurder gaat vertrekken en er wordt gezocht naar een nieuwe geschikte kandidaat.
Het was dus fijn om even een beetje eigen werk te kunnen verrichten, want we gaan helemaal op in ons Tessark-leventje. Zoals eerder gemeld is oma Theresa bezig om orde te scheppen in de grote chaos spullen die door het hele huis verspreid liggen. Zij krijgt hulp van een heel leger personeel, maar het is duidelijk aan sommigen te merken dat men het een ‘mission impossible’ vindt en dat kunnen wij alleen maar beamen. Alles wordt van links naar rechts gelegd, maar er wordt niets opgeruimd of weggedaan. Wij struikelen letterlijk over de bende en kunnen nauwelijks onze kamer bereiken (die ook nog tjokvol staat met oma’s spullen). Hoewel wij onze privacy missen, is het wel een hele gezellige bende!!!
Iedere week wordt er nog op de hand gewassen, hoewel er een wasmachine aanwezig is in het grote gebouw. Maar wat moet je met een wasmachine als er bijna nooit water uit de kraan komt? Drie emmertjes water halen is hier bijna dagelijks aan de orde. Toch had men hier iets op gevonden en de wasmachine werd dus ook gewoon gevuld met emmers water!
En dan zien we weer een nieuw personeelslid, althans dat dachten we……Al snel werd duidelijk dat deze vrouw, Erama genaamd, ons wel kende vanuit het verleden (periode Takoradi 2010-2011).
Plotseling is Bobo mama weg.…….Wij hadden al begrepen van oma Theresa dat Bobo mama niet naar tevredenheid functioneert. Bobo mama heeft als taak om het jongste kind van Nanaama (direktrice van de school en dochter van oma Theresa) te verzorgen en daarnaast is zij één van de vele huishoudelijke hulpen. Toen oma Theresa er achter kwam dat Bobo mama ons veel te lang liet wachten op eten of steeds een ander excuus had, zou het ons niets verbazen als Bobo mama de laan uit wordt gestuurd. Echter: Vooralsnog was haar plotselinge afwezigheid zeer plausibel te verklaren: She went to the hairdresser in town….en inderdaad de haren van Bobo mama waren veranderd in rasta vlechtjes en tsja……dat betekent uren lang zitten……. Toch werd op bevel van de autoriteit oma Theresa, Bobo mama voor Ben en Dees ingeruild voor auntie Maggie.
Bobo mama voelde zich uiteraard enigszins gepasseerd en dat jaloezie op de loer lag, werd duidelijk toen Bobo mama mij (Dees) liet weten: ‘Never forget that you and me and mister Ben are one family’……
Sowieso is het voor ons soms lastig om op de juiste manier om te gaan met al het personeel om niet op lange Ghanese tenen te gaan staan!
Wij hebben uiteraard door onze witte kleur al een status aparte, maar als oma Theresa bijvoorbeeld opdracht geeft om obruni te voorzien van iets meer variatie in de voeding en te letten op een gezonde voeding, dan kan het voorkomen dat niet iedereen daar blij mee is, omdat men het zelf misschien moet ontberen.
Ook ziet men alles! Als je bijvoorbeeld je bord niet helemaal leeg eet, dan hoor je meteen: ‘You didn’t like it?’ Met een combinatie van humor, geduld, goed communiceren en samen dingen delen proberen we er maar het beste van te maken.
Het meest lastige voor ons op Tessark is het gebrek aan privacy (en de water-en elektriciteitsproblemen).
Goed nieuws!!!!! Op 8 maart zaten wij aan de beach toen er zomaar ineens een man op ons afkwam die ons herkende vanuit Tamale. Het bleek te gaan om ‘an officer’ van de Ghana Immigration Service, Stephen, die een maand eerder was overgeplaatst van Tamale naar Takoradi/Sekondi. In ons Tamale verleden hebben wij regelmatig contact met hem gehad en hij kon zich nog alles herinneren: Dat wij er destijds in geslaagd waren om een werkvergunning en verblijfsvergunning te realiseren; dat wij contacten hadden gehad met diverse ‘Regional commanders’ in Tamale en tevens met de direkteur van headquarters Ghana Immigration Service in Accra en zelfs kon hij zich nog herinneren dat ik (Dees) altijd ijverig aan het schrijven was geweest op zijn office en bovendien hadden wij hem bij ons vertrek persoonlijk gedag gezegd enz. enz. enz.
Wij grepen onze kans…………. We vertelden hem over onze gedwongen terugkeer naar Nederland in 2011 vanwege de kredietcrisis. (Geen huurder meer te vinden voor ons huis en later ook geen koper). Ook lieten we weten dat we hierdoor dus slechts een korte tijd van onze ‘workpermit and residence permit’ hadden mogen genieten. En ons verhaal ging verder…..hij werd geïnformeerd over onze terugkeer naar Ghana in 2013 (huurder in appartement), maar bovenal legden wij de nadruk op het feit dat het nu dan ook wel erg wrang was dat wij weer helemaal bij 0 moesten beginnen: Na 2 maanden Ghana, visa weer verlengen met 3 maanden en daarna nogmaals verlengen met 3 maanden….blablabla…..
Hij greep zijn telefoon en belde iemand op en daarna richtte hij zich tot ons en sprak hij de volgende hoopvolle woorden uit: ‘There is no need for you to arrange a normal extension. You can have the residence permit again; you can get it through the school. All your paperwork and good records are still in the file. So come to the Immigration Service in Sekondi and ask for Stephen'......Wauw!!!! Wij waren perplex! Toen hij ons zijn telefoonnummer wilde geven, bleek dat dit nog opgeslagen was in onze telefoon. Wat een toevallige ontmoeting en wat een geweldig nieuws voor ons! Natuurlijk weten we inmiddels: First see then believe, maar toch………Hoe is het mogelijk dat we elkaar na al die jaren Tamale in Takoradi troffen en dát terwijl hij pas een maand werkzaam was op de Immigratiedienst Takoradi/Sekondi. Toen we erg blij op Tessark aariveerden, reageerde oma Theresa met: ‘You see; it’s God’s work’. Ach…..zo’n reactie hoort bij Ghana, maar voor ons voelde het wel degelijk als een cadeautje, als een beloning na een moeilijke periode. Echter: Toen onze eerste blijheid een beetje was geluwd en we er goed over begonnen na te denken, kwamen de twijfels……Kan een werk/verblijfsvergunning zo gemakkelijk gerealiseerd worden???? In onze beleving klonk het te simpel, zeker als we terug dachten aan het lange en moeizame traject dat we destijds hadden moeten afleggen voor het verkrijgen van de work-and residence permit. Bovendien is corruptie niet onbekend binnen een Ghanese context (en dus ook niet binnen een Immigratie context). Het moge duidelijk zijn dat ‘bribing’-praktijken niet aan ons zijn besteed. En toen schoot ons een ervaring te binnen die zich enkele jaren geleden in Tamale had afgespeeld. Een ‘officer’ van de Immigration Service nodigde ons toen uit om - buiten de office om - wel even een stempeltje te regelen in ons paspoort.
Hij wilde ons dan treffen bij de ATM (pinautomaat) en vroeg eeen bedrag dat het dubbele was van normaal. En…..uh……heette deze ‘officer’ niet Stephen? O, o, o…….Ghana lijkt net op een spannend jongensboek!!! (Achteraf bleek dat het dus inderdaad om die bewuste Stephen ging!)
Harry, een broer van Nanaama, kwam weer even vanuit Accra naar Takoradi om zijn moeder (oma Theresa) te bezoeken en tevens voorbereidingen te treffen voor de uitvaart van zijn vader (opa Eric).
Vele mensen zijn bezig met de voorbereidingen voor de uitvaart. Het wordt groots aangepakt. Auntie Maggie (leerkracht die net als wij ook inwonend is), was bezig om van rood/zwart satijn corsages te maken. Wij merken aan alles dat we te maken hebben met het ‘hogere Ghanese segment’. Oma Theresa heeft ons laten weten dat er zo’n 1500 tot 2000 mensen aanwezig zullen zijn. Echter: Als de uitvaart in Takoradi zou plaatsvinden (in plaats van Winneba), dan zou dit aantal verdubbeld zijn, aldus grandma.
Het verstoten meisje Efua dat eigenlijk zo’n beetje als sloofje fungeert, heeft weliswaar gratis kost en inwoning en mag naar school, maar daar staat tegenover dat zij - in onze beleving -behoorlijk wordt afgesnauwd. In de Ghanese cultuur is dit echter normaal. Al in 2004 bij onze eerste kennismaking met een West-Afrikaans land (Nigeria), kregen we te horen: ‘Als je niet kunt foeteren tegen je personeel, dan zul je gefrustreerd door het Afrikaanse leven gaan’. Het moge duidelijk zijn dat wij daar genuanceerder mee omgaan. Ieder mens heeft toch waardering nodig en oprechte aandacht, nietwaar? Dus toen we een keer iets lekkers voor Efua meebrachten uit de stad, begon het snuitje helemaal te stralen en stamelde zij: ‘Thank you’...
Op ghanaweb lezen we over het schoolsysteem in Ghana (memory power….opdreunen, uit het hoofd leren) en zien een uitspraak die de spijker op de kop slaat: Lack of creativity kills the education in Ghana!!!
In het weekend is er soms telefonisch contact met onze vrienden in Tamale. Op 9 maart kregen we te horen van ons voormalig kapstertje Azara 3 dat zij een dag eerder bevallen was van een baby……madam Dies I have a baby-boy now…………….
Na de ‘ break’ van 6 en 7 maart, was iedereen weer present op 10 maart. De dag begon met de ‘Morning Assembly’: Zingen, marcheren e.d. Ook wordt er veel opgedreund tijdens deze ‘ parade’. Enkele voorbeelden: De kleintjes moeten dan de dagen van de week vermelden of de maanden van het jaar. Maar ook het benoemen van de 10 ‘regions with their capitals’ kan onderdeel uitmaken van de Assembly-bijeenkomst.
Juf Dorothy van KG 1a had op zekere dag een T-shirt aan met daarop de woorden: ‘My ex? I thought he was a man, but he was just a little boy’. Toen ik aandacht schonk aan die woorden, liet zij weten: The shirt came from your country!!! Of dat klopt, weet ik natuurlijk niet. Feit is wel dat ‘divorce’ eerder past in een Nederlandse setting dan in een Ghanese scene.
Haar collega mister Ebenezer van KG 1a verdiende in mijn ogen wel eens een pluim en dit heb ik dan ook doorgegeven aan de schoolleiding. Het was verfrissend om te zien dat hij op een actieve, praktische en creatieve manier lesgeeft en los komt van de ‘memory power’, zijnde het eindeloos opdreunen.
Hij geeft zelfs de leerlingen een actieve taak, gebruikt ‘ communication skills’ en als pauzemoment laat hij de leerlingen even bewegen, zodat zij zich daarna weer beter kunnen concentreren. Of hij zingt even een liedje (weliswaar religieus getint, maar goed….)……Children, children, children, Jesus loves you……..blablabla…….
Alle kinderen zetten hun waterfles achter in de klas neer. Soms wordt daar ook in gekeken door de leerkracht. En zo kon het gebeuren dat juf Dorothy uit KG 1a in de fles water van een leerling een dikke vlieg zag zwemmen. Zij besloot om de vlieg in de fles te laten zitten en gaf het kind de opdracht om na schooltijd fles inclusief vlieg mee terug te nemen naar huis, zodat de ouders het konden zien……En zij wendde zich dan ook tot het kind met de woorden: ’You send it back to your house’…..............
Ritjes in een taxi blijven altijd vol verrassingen……Ben stapte in een taxi en nadat de chauffeur de auto had gestart, hoorde Ben een elektronische mededeling: Gehen Sie zu einer Werkstatt. Ben vroeg de chauffeur of hij wist wat dit betekende. No, luidde het antwoord en verder liet de taxichauffeur weten dat bij iedere start van de motor die betreffende boodschap volgde. De beste man begreep er niets van. Hij was dan ook blij dat Ben de Duitse zin vertaalde in het Engels: Please go to the fitter. De driver vond het fijn dat hij eindelijk de betekenis van de zin begreep en hij moest er hartelijk om lachen. (En Ben natuurlijk ook).
Als ik op zekere dag aan het werk ben in één van de klassen (KG 1b met maar liefst 65 kinderen), stapt de schoolleiding naar binnen in de persoon van Stephen (de echtgenoot van direktrice Nanaama). Hij vraagt naar het aantal leerlingen in de klas. Als juf Gladys meldt dat dit er 65 zijn, is zijn reactie: ‘That is too much!’ Ja, dat weet iedereen, maar hopelijk wordt er ook iets aan gedaan!!!
De ouders zijn over het algemeen genomen niet al te snel met het betalen van de ‘schoolfees’. Ook betalen voor het eten van de leerlingen schiet er nog wel eens bij in. Geregeld komt kokkin Alice dan ook in de klas en dreigt met: ‘If your parents don’t pay, then tomorrow I will not give you food….so tell your parents to pay!’
Ben is inmiddels gestart met het geven van ‘projectwork’ aan de klassen P1 t/m. P5. Een verfrissende manier van lesgeven in het Ghanese onderwijs-systeem. Zelf probeer ik de ‘why approach’ te hanteren. Na ‘storytelling’ bij de kleintjes vraag ik waarom zij het verhaal mooi vonden. Dit is echt een ‘brug te ver’. De hele klas dreunt op: ’I like it’, ‘I like it’, maar op de vraag ‘Why do you like it?’ moet een ieder het antwoord schuldig blijven.
Op dit moment lees ik (Dees) voor uit: Jip and Janneke two kids from Holland. Spelenderwijs krijgen niet alleen de kinderen, maar ook de leerkrachten iets mee over bepaalde facetten van Nederland en steevast hoor ik de leerkrachten tegen de kinderen zeggen: ‘Listen to grandma (dat ben ik dus)….she will tell you about her country, but if you don’t listen or if you don’t respect or make too much noise, obruni (wederom ik dus) will go’………Vele aspecten passeren de revue: Nederland is een klein land; er is niet veel ruimte; de mensen wonen vlak bij elkaar; dat Nederland een koning heeft in plaats van een president; dat veel mensen in Holland fietsen en leren zwemmen; dat er windmolens zijn en mooie bloemen; dat er 4 seizoenen zijn en wat de kinderen zoal doen in de verschillende seizoenen: Paaseieren schilderen en eieren zoeken, chocolade paaseieren eten; naar het strand gaan; de kinderboerderij bezoeken; een picknick organiseren; ijsjes eten; vliegeren; door de regen stappen; vogeltjes voeren; naar de kermis gaan; Sinterklaas vieren; schaatsen; kerstboom optuigen; een sneeuwpop maken enz. enz.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
