Blessings from Katariga

We send our blessings from Katariga to you all……………..

De eerste twee blessings voor ons zijn binnen:
Blessing 1: We zijn niet meer ziek!
Blessing 2: We hebben gas teruggenomen op het project!

Voor wat betreft de gezondheid: Eerst krabbelde ik (Dees) op. Op 3 november werd een antibioticumkuur beëindigd. En dit was het laatste in een hele serie medicatie. De malaria, de helse hoofdpijn, de hardnekkige verkoudheid en keelpijn zijn weer passé. Hoewel Ben nog een tijdje langer doorging met hoesten, proesten, keelpijn en koorts, is ook hij weer min of meer de oude. Nauwelijks hebben we dit toevertrouwd aan het digitale papier, of er verschijnen wederom klachten: Bacteriële infecties bij Dees en nieuwe hoestbuien bij Ben.

Ook komt Ben op 14 november ten val als hij uitglijdt op de ‘dirt road’; de zandweg zit vol hobbels, kuilen en obstakels en Ben ging dus onderuit…..Behalve een kapotte broek en een kapotte slipper, hield hij er gelukkig niets anders aan over. Wij waren die dag onderweg naar de stad. Zoals wellicht bekend, moeten wij eerst 20 minuten over een zandweg lopen alvorens we een taxi kunnen nemen richting stad. Toen Ben viel waren we bijna bij de taxi. Hij krabbelde overeind en had geen zin om terug te keren naar huis. Dus met een vuile, kapotte broek en kapotte slipper richting stad. Siliminga had bekijks! Eenmaal aangekomen in de stad, ondervond Ben toch wel hinder van het kapotte schoeisel en dus togen we eerst naar een soort schoenmaker die buiten onder een afdakje zat te werken. Toen hij begreep wat er was gebeurd, aarzelde de schoenmaker geen moment en gaf opdracht om iemand op te trommelen die voor Ben de broek wilde maken. In de tussentijd zou hij zelf de schoen repareren. Wij werden buiten het zicht van iedereen neergezet en daar zat Ben dan…in zijn onderbroek……..Na zo’n 20 minuten gewacht te hebben, kregen we de broek niet alleen hersteld terug, maar zelfs ook nog gewassen en gestreken! Toen we vroegen hoeveel we moesten betalen, kregen we te horen: ‘Anything you can give……..…’

Zondagochtend 3 november ging de telefoon en belde laborant/verpleegkundige James van het ziekenhuis (Rabito Clinic) op om te vragen hoe het met mr. and mrs. Ben ging……..hahaha!!! Dat zou je in Nederland toch niet meemaken! Op dat moment voelden wij ons een stuk beter. Natuurlijk is het erg aardig om daarvoor te bellen, maar toch moet je ook een beetje met je hoofd schudden, als je hoort zeggen: ‘It was God who cures you’…..!

Een kleine week later belde wederom de Rabito Clinic om te vragen hoe het ging en toen we meldden dat Ben wederom werd geplaagd door hevige hoestbuien, kregen we te horen: ‘I go to the pharmacy for you and buy some drugs for the coughing and then I will bring it to your house’. Wij stonden versteld! Wat een aardig gebaar! Wij konden het bijna niet geloven, maar op zaterdagavond 9 november omstreeks 18.00 uur arriveerde inderdaad de ‘nurse’ op zijn motorbike. Hij kwam antibiotica en een hoestdrankje brengen voor Ben en dus zat Ben opnieuw een week aan de medicatie.

Op de dag dat Ben deze medicatie had afgerond, (15 november) belandden we weer allebei in het ziekenhuis i.v.m. algehele malaise. In de wachttijd valt veel te zien. Voorbeeld: Een bord met het opschrift: ‘The doctor treats you, but God cures you!’ Meestal is het erg druk in de kliniek.
Het ziet er niet alleen zwart van de mensen….hahaha…..als men het ergens niet mee eens is, dan lopen de gemoederen hoog op en dan wordt er hard geschreeuwd en worden de meningen luidruchtig geventileerd.

Wij werden beiden onderworpen aan een bloed-en urine-onderzoek. Ten gevolge van de val van Ben op 14 november werd tevens geadviseerd om een tetanus-injectie (serum) te laten zetten. Aldus geschiedde. En voor de zoveelste keer kreeg Ben nieuwe medicijnen voor het hoesten. Bij mij (Dees) werden 2 bacteriële infecties geconstateerd en met een grote lading pillen togen we weer huiswaarts. En voortdurend belt ‘nurse’ James ons op om te informeren naar onze ‘health’ of hij komt ons thuis met een bezoekje vereren.

Ik (Dees) ondervond steeds meer last van de bacteriёle infecties , d.w.z. de vele antibiotica zorgden voor vervelende bijwerkingen, met misselijkheid als voornaamste ‘side effect’ en op 18 november gingen we dan ook maar weer terug naar het ziekenhuis. Overigens: Er was een urinekweek gemaakt en de uitslag daarvan zou ik op 18 november vernemen. Echter: Het moest opnieuw, because it was spoilt due to lights off………………..Dus moest er een nieuwe urinekweek komen en op 20 november kreeg ik telefonisch de uitslag van ‘nurse’ James: ‘It is not good’. Toen ik vroeg of het ‘ serious’ was liet hij weten: ‘It is not that serious, we can solve it with drugs, but the doctor wants to see you again’. Nou, op 21 november dus weer terug richting ziekenhuis; de derde keer in 1 week tijd. De arts liet echter weten dat het wel ‘serious’ was; de E Coli bacterie. (Waarschijnlijk veroorzaakt door verminderde afweer). In ieder geval niet veroorzaakt door besmet voedsel, want wij eten altijd heel erg voorzichtig en slechts voornamelijk rijst en pasta. Bovendien bleek ik resistent te zijn voor 4 van de 5 antibiotica, maar…….it will be okay…….

Weer nieuwe medicatie tot 1 december en daarna opnieuw een urinekweek laten realiseren. Dit keer echter niet in de Rabito Clinic, maar in een ander laboratorium in Tamale, dat beter geoutilleerd zou zijn. Maar dan….gelukkig….net voordat de zoveelste antibioticumkuur werd beёindigd (1 december), voelde ik me vanaf 28 november eindelijk stukken beter.

Onze Ghanese vrienden lieten constant weten: ‘You are sick because of the weather’……….Eén vriend opperde het idee om de ‘rain dance’ op de compound uit te voeren. Vragen om regen zou een weersomslag tot gevolg hebben en daarmee zouden de ziektes verdwijnen. Een ander liet weten: ‘You have to eat a lot of honey for the coughing’ enz. enz.

Op 3 november om 13.22 uur was er een eclips. Zoals bekend verduistert de maan dan de zon. Altijd over de hele wereld een bijzondere gebeurtenis.

Op een zondagochtend zit ik (Dees) te wachten op buurjongen Justin, die naar de Franse les zou komen. Na 20 minuten gewacht te hebben, klopte ik toch maar eens op de deur van de buren en daar verscheen Justin en liet weten: ‘I am watching the preaching on the television’. Okay, mijn gedachten gingen naar Nederland……welke 18-jarige knul kijkt op zondagmorgen naar de preek op de TV? Maar goed, logische vraag die dan toch opkomt, is: ‘Waarom heb je je niet afgemeld voor de Franse les?’ (Ik zit kant en klaar te wachten, heb mijn les voorbereid enz. enz.). Als je dan het antwoord hoort, dan kun je alleen maar diep zuchten en concluderen dat het inderdaad klopt dat Afrika werkt volgens zijn eigen logica ……want aldus Justin…….jij (Dees) bent toch nu naar mij (Justin) toegekomen; dan is het toch goed? Pfffff…….dacht ik…..ja hoor Justin….het is al goed……………

Het is belangrijk om rondom het huis (zijkant/achterkant) te ‘weeden’; onkruid verwijderen dus. Zeker met het oog op ongedierte is het altijd verstandig om het onkruid niet de kans te geven te veel te groeien. Kort houden dus! Buurjongen Justin had beloofd dit karweitje op zich te nemen, maar ja…voor het zover was……iedere keer kregen we te horen: ‘Tomorrow I will do it’……tomorrow…..tomorrow….tomorrow…..Allerlei excuses passeerden de revue: ‘I have to go to school; Today it’s Sunday and then I don’t work; I have to go to town; I wait for the rain to come……blablabla……Uiteraard is het wel begijpelijk dat ‘weeding’ gemakkelijker is als de grond vochtig is, maar de kans is heel groot dat het niet meer gaat regenen, omdat het regenseizoen voorbij is. In de tussentijd werd onze woonomgeving een steeds meer ‘bushy area’ en wij merkten dit vooral aan al het ongedierte dat naar binnenkwam: Torren, kevers, rupsen, duizendpoten, spinnen, kikkers e.d…..brrrr…..op beestenjacht dus…..ze sneuvelen bij bosjes bij ons……

Na weken van wachten op de hulp van Justin, wilden we niet meer langer vragen en besloten we om onze achter buurman Abbas in te schakelen. Deze ging meteen voortvarend te werk (en nog wel op zondagochtend), totdat hij na 2 uurtjes werken liet weten: ‘I have to go now; they send me, but I will come back to finish the weeding’. Ja, ja, alles gaat hier met stukjes en beetjes, maar goed, uiteindelijk had Abbas dan toch de klus geklaard. Wij beloonden hem met een financiële tegemoetkoming. En Justin? Hij had het duidelijk laten afweten en dan te bedenken dat je deze jongen al vanaf juli wekelijks gratis les geeft, maar goed…..de lessen lopen ook al weer ten einde. Uiteraard had Justin in de gaten dat het onkruid inmiddels was verwijderd, want samen met zijn moeder stond hij op diezelfde dag ’s avonds voor de deur met de mededeling: ‘I wanted to start the weeding’…...tsja…..toen hoefde het dus niet meer. Een week later echter pakte Justin alsnog de ‘weeding activity’ op en wel aan de voorzijde van het huis. Hopelijk minder ongedierte nu………..

Moeder Reina liet ons weten dat zij geslaagd was voor haar opleiding ‘ professional teacher’ en dat dit bericht op een website stond vermeld. Aangezien buurvrouw Reina zelf geen computer heeft en ook nauwelijks over enige computer-vaardigheden beschikt, vroeg zij aan ons of wij haar die website op onze laptop wilden laten zien, want ze wilde natuurlijk graag zelf de vermelding van haar eigen slagen checken. Uiteraard werd aan dit verzoek voldaan. Echter: Blijkbaar had men haar de verkeerde website gegeven, want de website werd niet gevonden. Hoe het ook zij: Op 28 november vond de ‘graduation’ plaats. Daarvoor moest zij afreizen naar Mampong, ter hoogte van Kumasi, een busreis van enkel ongeveer 6 uur! Zij vertrok dan ook al op 27 november. Opmerkelijk is dat het diploma niet wordt uitgereikt tijdens de ‘graduation’: Daar moet zij nog maar liefst een jaar en 3 maanden op wachten. De samenkomst op 28 november had slechts een ceremonieel karakter. Het zou alleen maar een feestelijke gebeurtenis zijn, waar ook nog 100 Cedis voor betaald moest worden. Reina liet weten: ‘It’s very costly; 100 Cedis for only snacks’. De geslaagden kregen ook de mogelijkheid om te overnachten en de festiviteiten te prolongeren met enkele dagen.

Op een gegeven moment hadden de buren Aloe vera planten buiten neergezet, …...’because it is very good for your health, skin and hair and it is also for decoration. It’s very common in Africa’.

Buurvrouw Reina liet ons weten dat er binnenkort weer ‘bush-fires’ zouden plaatsvinden. (En dus ook in de omgeving van ons huis). Een stuk land wordt dan gewoon plat gebrand. In feite zijn ‘ bush-fires’ verboden, maar niemand houdt zich hieraan. Toen wij onze zorgen hierover uitspraken - kan erg gevaarlijk zijn vanwege het simpele feit dat we een gasfles in de veranda hebben staan - liet de buurvrouw weten: ‘Yes, you are right; it can be very dangerous, but what can we do?’ Op onze galgen-humor: ‘We start praying’ , ging zij serieus in en antwoordde: ‘Yes, we have to pray for our own safety’. Ook vertelde Reina dat onbekende jongens deze bush-fires ‘s avonds of ’s nachts realiseren. Akelig idee, nietwaar? Als er iets zou gebeuren, dan zitten wij in ieder geval als ratten in de val……En ja hoor…..op 26 november hoorden wij in de vroege avond een knetterend geluid van vuur. De ‘bush-fire’ was gestart. Ben ging naar buiten en gebood de jongens daarmee te stoppen en aldus geschiedde.

Op een avond wordt er op ons kippengaasdeurtje geklopt en staat buurvrouw Reina voor de deur. Zij stelt ons een hele bijzondere vraag en die vraag kwam uit de koker van haar leerlingen. Reina geeft les op een middelbare school en haar vakgebied is: Religious and moral education. De vraag luidde: Wat zijn de consequenties van het huwelijk? (In Ghana zowel als in Nederland). Wij hebben geprobeerd om het uit te leggen, maar of de boodschap echt overkwam viel te betwijfelen. Het feit dat wij bijvoorbeeld geen koe of schaap als bruidsschat geven bij het huwelijk, was moeilijk te begrijpen voor haar. Zij keek ons zeer verbaasd aan.

Voor het bereiden van het lokale voedsel TZ wordt eerst de ‘flour’ gedroogd en dit wordt uitgespreid op grote doeken op de grond. Ook buurvrouw Reina is hier altijd mee in de weer. Sowieso is zij het type van ‘cooking/washing/cleaning’……….

De man van Reina (Augustin) hadden we al een tijdje niet meer gezien. Toen we hem weer zagen, liet hij weten: ‘I travelled to Kumasi, due to a workshop’. Ghanezen zijn dol op workshops………

Reina zelf is - zoals eerder gemeld - werkzaam op een middelbare school. Sinds kort worden de salarisstroken on line gezet en niet meer op papier verstrekt. Een hele verandering voor Reina, zeker als je nauwelijks om kunt gaan met een computer en geen toegang hebt tot internet. Met veel vallen en opstaan (werknemersnummer/wachtwoord) werd uiteindelijk op onze laptop haar e-payslip getraceerd. Nu kon ze dus zelf haar salarisstrook online inzien. Een ware ‘eye-opener’ voor deze vrouw. Overigens: Zij verdient zo’n 600 Cedis per maand, zijnde ongeveer 200 Euro.

Onze nieuwe buurman Gideon (‘ nurse’). kreeg met het oog op ons vertrek eind december, al een uitleg van Ben over de elektriciteitsmeter.

Elke dag komt er een vrouw bij ons aan de deur om brood te verkopen en elke dag wordt gewoon contant per brood afgerekend. Echter: Op 19 november vroeg de ‘brood-vrouw’of het niet mogelijk was om alvast 10 broden in het voren te betalen. Waarom? Zij liet weten dat iemand haar geld en haar mobiele telefoon had gestolen. Zij had dus duidelijk cash geld nodig en had deze constructie bedacht, maar wij van onze kant deden hier niet aan mee.

Tot voor kort was de Zuid-Afrikaanse munteenheid, (de Rand), de meest zwakke munt van Afrika. Nu echter is deze positie overgenomen door de Ghanese Cedi.

5 november: Start van het Islamitisch Nieuwjaar, of tewel Muharram.

Toen wij begin dit jaar in Ghana/Tamale arriveerden, hadden we veel foto’s bij ons van onze eerdere jaren in Ghana. Op deze foto’s stonden vanzelfsprekend vele Ghanese vrienden, bekenden, collega’s e.d. Wij weten uiteraard dat hier in Ghana iedereen heel graag foto’s wil hebben, vandaar dat we dubbele exemplaren hadden meegenomen om af te geven. So far so good. Hoewel we dus alweer bijna een jaar in Tamale zijn, hebben we nog lang niet iedereen ontmoet. Ook sommige foto’s zijn dus nog steeds niet afgegeven aan de mensen die op de foto prijken. (Hoewel…..op 21 november waren we er dan uiteindelijk toch in geslaagd om de resterende foto’s aan de betreffende mensen te geven).

Er waren ook een paar foto’s bestemd voor ons voormalig NFD-meisje, naaister Suhayini. Zij woont inmiddels met haar man en zoontje in Accra; op zo’n 12 uur rijden verwijderd van Tamale. Begin dit jaar (net voor onze komst) bleek Suhayini in Tamale te zijn geweest voor familiebezoek, maar toen ze nadien vernam dat wij weer terug waren in Ghana, liet ze weten dat ze weer snel een keer zou terugkomen, omdat mister Ben and madam Dees nu ook in Tamale waren. Maar ja, …..first my baby had to walk…….een tijdje later liet zij weten: ‘After the Ramadan, I will come’, maar inmiddels is het jaar bijna om en nog steeds hebben we geen Suhayini in Tamale gezien. Begin november kregen we te horen: ‘So far my husband didn’t give me permission to travel to Tamale’. Ja, deze jonge moslimvrouw moet eerst toestemming vragen aan haar man…..

Om een lang verhaal kort te maken: Uit ervaring konden wij begin november wel inschatten dat wij Suhayini voor eind december waarschijnlijk niet meer zouden ontmoeten. Wij stelden dan ook voor om de betreffende foto’s per post op te sturen en vroegen of zij een P.O. Box had in Accra. Dit bleek niet het geval te zijn. Maar…..Don’t worry……aldus Suhayini…..my brother has one; I will ask my brother to contact you…….Nou, prima! Echter: Onze Suhayini had een ‘klein lampje’; zij had het niet helemaal begrepen. Een dag later ontvingen we namelijk een text message van haar broer met daarin vermeld zijn emailadres. Wij stuurden een bericht terug met daarin de vermelding dat de foto’s al afgedrukt waren en dat we dus een postadres wilden hebben, zodat we de foto’s per reguliere post konden opsturen. Toen viel het kwartje…..de broer begreep het en hoera…..hij had ook een P.O. Box (in Tamale) en toen konden wij dan eindelijk de foto’s versturen. Broer-lief had natuurlijk ook persoonlijk naar ons in Tamale kunnen komen, als hij in Tamale woont waar hij een postadres heeft, maar goed…….dat kwam waarschijnlijk niet bij hem op en wij lieten het maar zo. Suhayini werd door ons ingelicht en ook zij begreep het uiteindelijk. Tsja…..wij moesten nog even terugdenken aan een paar jaren geleden, toen wij sommige vrienden vroegen om hun emailadres en zij stralend en wel hun banknummer aan ons gaven. En nu vraag je om een P.O. Box en krijg je een emailadres. Ach ja…..Tamale op z’n best……it’s small small and slow slow……..

Wellicht hebben we wel eens eerder gemeld dat de lokale bevolking hier een ‘chewing stick’ gebruikt, als alternatief voor een tandenborstel. Men bijt en sabbelt dan op een houten stokje en hiermee wordt het gebit schoongemaakt. Tandpasta is al helemaal luxe en daar wordt vaak ‘charcoal’ voor gebruikt, houtskool dus…..

Ik (Dees) vond het wel leuk om een paar chewing sticks te kopen; gewoon voor de fun en wellicht grappig om te laten zien aan de Nederlandse tandarts….hahaha!!! Toen ik dan ook een keer op zoek ging naar deze chewing sticks, lukte het echter niet om deze te vinden. Overal deed ik navraag….in de stad, op de markt, toen uiteindelijk iemand me verwees naar het busstation…..Ik zag weliswaar een kraampje met normale tandenborstels en tandpasta, maar geen houten chewing sticks. Toen ik hierom vroeg, werd ik zeer verbaasd aangekeken en iedereen kwam toegesneld met tubes tandpasta en hele series tandenborstels, want…….A white person doesn’t use a chewing stick. Probeer dan maar eens uit te leggen dat je gewoon als ‘souvenir’ ‘ a local chewing stick’ wilt hebben. Uiteindelijk liet men weten dat het busstation inderdaad de juiste plek is om dit te verkrijgen, maar dan moest Siliminga wel ’s morgens komen. Inmiddels was ons ook al duidelijk geworden dat er 2 soorten chewing sticks zijn; een harde en een zachte variant. Van een aardige taxichauffeur kreeg ik een harde variant, maar voor de zachte versie moest ik dus een keertje ‘s morgens terugkeren naar het busstation. Aldus geschiedde na een paar dagen en toen lukte het wel om de bewuste ‘chewing sticks’ te bemachtigen.

Deze maand hebben we onze woonomgeving nog eens op de gevoelige plaat vastgelegd; de ‘ dirt road’, de moskee, de container waar we enkele levensmiddelen kunnen kopen, de geiten, kortom: de ‘village’……Maar ook Tamale town werd nog eens gefotografeerd; de verkeers-chaos; de heksenketel…….

De Nederlandse staff van CPYWD, zijnde Stichting Partnership Ghana, heeft ons geadviseerd om het project ‘los te laten’ cq meer afstand te nemen, (om een burnout te voorkomen). Dit gas terug nemen geldt zowel voor de dagelijkse bezigheden, als ook voor het plan om het bamboe-project in Kintampo te gaan bezoeken. Dit laatste zullen we dan ook niet meer gaan doen. Men deelt onze mening dat de Ghanese collega’s veel te weinig medewerking verlenen en het ons op die manier onmogelijk maken om onze taken naar behoren te kunnen uitvoeren. Ja, ja…..die Ghanese lange tenen…….Onze Ghanese collega’s vinden onze open, kritische houding veel te lastig. Al die moeilijke vragen van die ‘Witten’, altijd maar moeten communiceren…..Wij storen hen ongetwijfeld veel te veel in hun dagelijkse slaapjes……

In november ook een gesprek gevoerd met het schoolhoofd van de Katariga-school, zijnde mister Hassan. Toen hij uit onze mond vernam dat onze CPYWD-collega’s ons het werken onmogelijk maken door niet meer te willen vertalen, laptops achter te houden, kinderen te intimideren en met opzet stroomuitval te veroorzaken om de computerles onmogelijk te maken, liet hij weten: ‘The children didn’t say anything to me, but in our culture children only obey, it is not common to give their opinion or express their feelings, but what you mentioned is alarming; it’s very bad and not fair at all…….the CPYWD people have to help you, because you helped us a lot by teaching the children so many things’……Tsja…mister Hassan….helemaal mee eens, maar onze Ghanese collega’s slapen nu eenmaal liever dan dat zij werken……………

Ook hebben we bovenstaande bespreekbaar gemaakt bij de leerkrachten en de leerlingen van P4-P5-P6 (groep 6-7-8). Zeer on-Ghanees, want……daar praat je niet over……maar het was absoluut een ‘eye-opener’.
Eerst moesten er nog wel enkele hobbels worden genomen, want de leraar van P4 was niet aanwezig (was overgeplaatst naar een andere school en men was in afwachting van de opvolger); de lerares van P5 was weliswaar wel aanwezig, maar zij spreekt nauwelijks Dagbani en kon dus niet vertalen van Engels naar Dagbani en de leraar van P6 was ook nog niet terplekke (he is not yet in). Gelukkig was het schoolhoofd mister Hassan bereid om te vertalen. Er werd gestart in P4. Dit was uiteraard tevens de belangrijkste klas, aangezien de intimidatie en het bewust lights off veroorzaken om de computerles onmogelijk te maken, zich hadden afgespeeld bij de kinderen uit P4. De leerlingen waren onder de indruk van de openheid en eerlijkheid en knikten veelbetekenend naar mij (Dees). Hierna togen we naar P5 en P6, waar inmiddels een andere leerkracht was gearriveerd en deze was ook in staat om te vertalen. Iedereen kon het erg waarderen. En natuurlijk vonden de kinderen het leuk om aan het einde van de les allemaal een gum in ontvangst te mogen nemen. Uit vele kelen klonk het: ‘Thank you….thank you……Na Tuma pam……..’

De kleintjes van het After School Program accepteren gelaten dat zij niet meer naar het Discovery Center van CPYWD kunnen komen. Maar goed, als we deze doelgroep willen zien, dan hoeven we slechts door de community richting project te lopen en dan stuiven alle kinders wel op je af en kun je natuurlijk ook nog buiten een aktiviteit organiseren en dat gebeurt dan ook wekelijks.

Het leek mij (Dees) wel leuk om zelf de storybooks te hebben die wij hadden behandeld. Kopen via de school of via het project bleek niet te kunnen, maar het schoolhoofd beloofde mij dat hij in de stad zou informeren waar deze boekjes te koop waren. Natuurlijk gebeurde er weer niets en ging ik dus zelf maar op pad. In de hele stad kreeg ik te horen: ‘ No, we don’t have it’. Uiteindelijk kreeg ik een verwijzing naar de EPP bookshop in de wijk Tipoli. In deze wijk staat een grote schoolcampus en daar zou ik kans maken. Op 20 november togen we naar die bewuste bookshop, maar ook daar vingen we bot, totdat de eigenaar liet weten: ‘You call me at the end of this month, because a new stock is coming’. Nou, wie weet……….

Toen we vriendin Taiba nog eens aan de lijn hadden (die nu in Kumasi woont) en we haar vroegen hoe het met man en kinderen ging, liet ze weten: ‘They are doing fine by the Grace of God’. Verder wordt er inhoudelijk dan niets meer aan toegevoegd. Toen zij van ons begreep dat wij ziek waren (geweest), luidde het antwoord: ‘Sorry’ en ook daar werd alles mee afgedaan. Typisch Ghanees om slechts deze standaardzinnen te gebruiken. Dat is natuurlijk wel gemakkelijk, want op deze manier hoef je weinig van jezelf te laten zien. Maar ja, in Nederland zijn ongetwijfeld ook mensen die op zo’n gemakkelijke manier communiceren en zich altijd ‘buiten schot houden’.

Geregeld bellen we met onze vrienden in Takoradi en zij blijven het onvoorstelbaar vinden dat wij nog steeds in Tamale voor de ‘ needy people’ werken. Vaak laten ze ons weten: ‘Don’t mind them, they don’t want to develop’. Of ze voegen er aan toe: ‘Think of your own health; you suffer too much over there!’ Nanaama, dochter van de oprichtster van de Tessark-school in Takoradi is sinds augustus in Amerika, waar zij bevallen is van haar derde kind. In december hoopt ze terug te zijn in Ghana.

Ook Wilson uit Takoradi belde nog eens. Hij is ‘still farming’ in Takoradi, maar had het plan om in december naar zijn geboorteland Liberia te gaan.

En onze voormalige kapster Azara 3 belt ons zeer regelmatig op, d.w.z. zij ‘ flasht’ ons; ze laat de telefoon 1x over gaan en wij worden dan geacht terug te bellen. Inhoudelijk stellen deze telefoongesprekjes niets voor, het is alleen maar…..just to greet…….Een andere keer liet zij ons weten dat ze ziek was…..my head and my stomach………Wij zelf waren op dat moment ook ziek, dus we wensten elkaar maar ‘speedy recovery’……..

Toen oud collega Aziz belde en vroeg: ‘ How are you?’ en wij lieten weten dat we ‘ not fine’ waren vanwege ons ziek zijn, luidde het antwoord: ‘Oh that is good’. Men luistert helemaal niet naar wat je inhoudelijk zegt; men is slechts bezig met de standaard begroetingen. En op de vraag: ‘How are you?’, moet je nu eenmaal altijd antwoorden met: ‘Fine’ (ook al ben je dus helemaal niet ‘fine’)……

Ook toen Ben hier op de ‘dirt/rough road’ een kennis tegenkwam en Ben vertelde dat hij ziek was (geweest), was de reactie: ‘Oh that is good’………

Op 12 november togen we nog eens naar het Cultureel Centrum in Tamale en daar troffen we vriend Yahlove aan, die daar een shop heeft in ‘African arts’. Hij was erg happy, aangezien hij de weg naar de schoolbanken had teruggevonden en nu bezig was met accountancy en business management.

Vanwege de verhoging van de prijzen van elektriciteit en water, was het de bedoeling dat er een staking plaats zou vinden op 18 november en dit nation wide. De prijzen van elektriciteit waren verhoogd met 78%. In verband met de onderhandelingen tussen overheid en vakbond heeft men de prijsverhoging met 25% gereduceerd en hiermee probeerde men de staking te voorkomen en dit laatste is uiteindelijk ook gelukt.

Op een gegeven moment moesten wij een verklaring per mail opsturen naar Nederland. Het document werd ingescand en moest voorzien worden van een naam. De jongen van het internetcafé bood ‘some assistance’ en had zelf maar een naam bedacht voor het document, namelijk: White man….hahaha!!!! De maatschappij in Nederland waar de verklaring voor bestemd was, zal ongetwijfeld glimlachen……….

Op zekere dag hadden wij nieuwe batterijen gekocht voor onze telefoons. Deze nieuwe batterijen werkten echter niet naar behoren. De (Chinese) kwaliteit hier in Tamale is namelijk bedroevend slecht. Dus gingen we terug naar de winkel. De betreffende medewerkster mocht echter geen beslissing nemen als het ging om ruilen cq geld teruggave. De baas moest hierover beslissen, maar die baas was op dat moment verzonken in een diepe slaap en mocht absoluut niet gestoord worden. Vriendelijk verzoek aan ons: Terugkomen!

Bij onze tweede poging troffen we de baas zelf aan en hij gaf ons nieuwe batterijen mee. Saillant detail: Deze baas heeft in het verleden in Nederland (Nijmegen) gestudeerd. Jammer dat hij de Nederlandse houding naar werk niet mee terug heeft genomen naar Ghana. Slapen onder werktijd is ‘not done’ in Nederland, maar deze man blijft natuurlijk een Ghanees en dat betekent dat slapen onder werktijd heel normaal is.
Ook de nieuwe batterijen waren te snel leeg. Wederom richting winkel. Uiteindelijk kregen we van de baas originele Nokia batterijen mee, die hij gewoon uit nieuwe telefoons haalde, want zo liet hij weten……’ you are my people from The Netherlands and I want you to be satisfied’. En wat bleek? Ook deze batterijen werkten niet! Nou, toen vonden we het welletjes en besloten we om nieuwe batterijen te kopen als we in Nederland zijn.

Als wij met de taxi teruggaan vanuit de stad naar ons huis in Katariga, dan lopen wij naar het beginpunt van de ‘shared taxis’. In het betreffende straatje is het chaotisch druk vanwege arriverende, stoppende en wegrijdende taxi’s. Om deze chaotische situatie enigszins in goede banen te leiden, heeft men er borden geplaatst, zodat de taxichauffeurs weten dat men er niet mag stoppen om passagiers in-en uit te laten stappen. Op een gegeven moment zaten wij al in de taxi en we moesten nog wachten op andere passagiers. De taxichauffeur zelf was even weg en ja hoor……daar kwam het team van de wielklemmen opdraven…….!!!! Binnen 2 seconden was er een wielklem geplaatst. En toen kwam natuurlijk de taxichauffeur weer terug. De ‘ wielklem-boete’ kost 50 Cedis, omgerekend 17 Euro. De taxichauffeur had natuurlijk geen zin om die boete te betalen en begon te onderhandelen met de ‘wielklem-mannen’. En het resultaat? Uiteindelijk overhandigde de taxichauffeur slechts een muntstukje van 20 Pesewas, omgerekend 7 eurocent en iedereen was tevreden.

Een opmerkelijk bericht in de Ghanese krant: Laptops die bedoeld waren voor de scholen zijn in Accra bij een onderwijsbureau achter gehouden. Deze laptops worden nu op de vrije markt verkocht voor een bedrag van 750 Cedis, terwijl vergelijkbare laptops tussen de 400 en 500 Cedis kosten. In bedoeld artikel wordt gezegd dat er op de scholen een ernstig tekort is aan laptops. Vijf leerlingen achter een laptop is heel normaal. Bovendien is de lesmethode niet correct: Het leerboek loopt niet parallel met de computer zelf. En verder is de ICT-kennis van de docenten belabberd. Kortom: Kommer en kwel. Het verhaal op zich is echter zeer herkenbaar voor ons.

Wekelijks kopen wij drinkwater. In ieder pakket zitten ongeveer 35 kleine waterzakjes. De kwaliteit is niet constant: De ene keer is het water goed; de andere keer smaakt het ronduit vies. Als het drinkwater te wensen overlaat, gebruiken we de koude waterzakjes om ’s nachts op ons lijf te leggen, omdat het hier nog steeds bloedheet is. Het in onze ogen ‘vieze water’ wordt echter helemaal niet als vies ervaren door de lokale bevolking. Als je bijvoorbeeld een kind zo’n waterzakje geeft, word je uitgebreid bedankt. Voor hen is ‘pure water’ een delicatesse en men schijnt het bijsmaakje niet te proeven.

Wij zijn gestart met de voorbereidingen als het gaat om ons vertrek uit Tamale……ja, ons Tamale-jaar zit er alweer bijna op! Voor die voorbereidingen moeten we vaker richting stad en dat vinden we helemaal niet prettig. Ritjes in de taxi zijn met gevaar voor eigen leven en ook in Tamale-town word je gek van de verkeers-heksenketel.

En dan zien we plotseling vanuit de taxi ons weefmeisje Asia - met haar baby-girl op de rug - die onderweg is naar haar shop. Wij besluiten te stoppen, zodat we haar even kunnen begroeten.

Wij bezochten bovendien nog eens een oud leerlinge van mister Halilahi, Regina genaamd en deze naaister huurt nu een shop, waarvoor zij 50 Cedis per maand betaalt (17 Euro). Natuurlijk is haar uiteindelijke doel om een eigen container te hebben, maar ja….no money……..een metalen container kost omgerekend ongeveer 400 Euro. Voor dit meisje geen luttel, doch een gigantisch bedrag. Toen we bij haar zaten, opperde Regina het idee om ons voormalig NFD-meisje Feruza te laten halen. Naaister Feruza woont namelijk vlakbij de werkplek van Regina. In het verleden hebben wij de houten kiosk van Feruza moeten confisqueren, aangezien zij het microkrediet niet terugbetaalde. En daar kwam Feruza aan……samen met haar zusje Hamdja…..het was toch leuk om elkaar weer terug te zien.

Op diezelfde dag (21 november) troffen we nog een ander voormalig NFD-meisje aan en wel weefster Hadidja. Zij vertelde ons dat ze nog steeds aktief was met weven (4 dagen per week) en de rest van de tijd haar ‘sister’ hielp met ‘ selling bread’. Het viel ons op dat onze oud NFD-meisjes over het algemeen dik waren geworden, (maar ja…..inmiddels waren de meesten moeder en waarschijnlijk door de zwangerschappen waren de dames behoorlijk zwaar geworden). De uitzondering hierop was Hadidja. Hoewel zij inmiddels 2 dochtertjes heeft, was zij extreem mager geworden. Volgens haar eigen verklaring was een maagzweer hiervan de oorzaak.

Al weken lang probeerden we contact op te nemen met onze vriend Paul, maar helaas zonder resultaat. Eén telefoonnummer was ‘switched off’ en het andere telefoonnummer ‘can not be reached’. De enige mogelijkheid was dan ook om naar het huis van Paul te gaan. Daar troffen we zijn vrouw Abena aan die in haar shop werkzaam is als kapster. Toen werd al snel duidelijk waarom wij Paul niet konden bereiken: De telefoon was kapot en de beide telefoonnummers bestonden niet meer. Terplekke belde Abena naar Paul die op dat moment op school was en gaf zij de telefoon aan ons, zodat we Paul zelf konden spreken. En daar was ie dan en liet hij weten: ‘Indeed…..it’s a long time…… I have a new telephone-number, but I will come to your house’….…blablabla.

Een afspraak werd gemaakt en op zaterdag 23 november kwam Paul bij ons op bezoek. Hij was niet op de motorbike, doch hij arriveerde in één van de oude opgeknapte taxi’s van zijn vader. Toen hij na 2 uurtjes weer vertrok, startte de auto echter niet meer en moest hij ‘a friend’ bellen en deze monteur arriveerde met een hulpje. Vol goede moed werd begonnen aan het euvel, maar men slaagde er niet in. De ‘fitter’ was zijn schroevendraaier vergeten en vroeg ons of wij misschien een exemplaar hadden. Nee dus……’ Oh no problem, you can give me also a knife’…….Dus toen werd er met een mes aan de auto gesleuteld, maar helaas zonder resultaat. Inmiddels was het donker geworden en de mannen besloten om een dag later verder te gaan. De oude taxi werd op onze compound geduwd en daar stond ie dan. En Paul? Hij ging huiswaarts in een andere taxi…………

Na een tijdje werd duidelijk dat de bobine defect was. Een vervangende bobine werd dan ook aangeschaft. Helaas bleek dit betreffende exemplaar niet te passen. Dus: Nieuwe poging om de juiste bobine te vinden. En zo val je hier altijd van het één in het ander……….Maar goed, uiteindelijk lukte het dan toch om de juiste bobine te vinden en te installeren. Al met al had dit alles dus 2 dagen geduurd.

Toen Ben in de gaten kreeg dat de ‘fitter’ weer richting stad reed, maakte Ben van de gelegenheid gebruik om mee te rijden.
Ook dat werd nog een heel avontuur: Eerst bleef de auto hangen in de eerste de beste kuil en de motor sloeg weer af. Na diverse pogingen lukte het om de moter weer ‘aan de praat te krijgen’ en uit de diepe kuil te geraken. Echter: 300 meter verderop moest de ‘fitter’ wederom stoppen. Dit keer vanwege het feit dat men de hulp vroeg van de monteur. Wat bleek? Er stond iemand met pech aan de kant van de zandweg en omdat de motor niet startte, werd ‘onze’ accu even gebruikt om dit euvel te verhelpen. Eénmaal weer op weg, zag Ben vanuit de oude taxi-bak vriend Paul voorbij komen op de motorbike. Weer even stoppen dus, bijpraten en weer verder…….Het bezoekje van Paul op zaterdagmiddag had dus een lang staartje gekregen en eindigde pas op maandagmiddag.

Voor wat betreft het internetten maken we gebruik van een MTN modem. Je koopt dan gewoon MB’s bij MTN en je kunt aan de slag. Inmiddels weten we dat we ongeveer 3 tot 4 weken met 1 GB vooruit kunnen. Tot onze verbazing was op 21 november deze ene GB al na 1 week op. Navraag bij MTN leerde dat ten gevolge van een fout bij MTN per ongeluk de tegoeden van een heleboel klanten waren gewist. Ook wij behoorden dus tot de gedupeerden. Er werd gevraagd naar het tegoed op het moment van de abusievelijke afschrijving en er werd beloofd dat de MB’s weer zouden worden bijgeschreven. De vraag wanneer dit zou gaan geschieden, was duidelijk een ‘brug te ver’. Het antwoord luidde namelijk: ‘ For that I can’t best tell’….Eerlijk gezegd denken wij dat we er nooit meer iets van terug zien.

Toen we op 28 november over de zandweg liepen richting taxi, werden we aangehouden door een vreemde man die naar de tas van mij (Dees) wees en ons liet weten: ‘Give me your bag, because I need it’. Op ons verweer: ‘We need the bag ourselves’, kregen we als antwoord: ‘ Then we divide it into 2 parts’. Wellicht hadden we te maken met de ‘dorpsgek’ van Katariga……….

In Tamale-town aangekomen, probeerde de taxichauffeur er een Ghanees ‘slaatje uit te slaan’: Hij vroeg 5 Cedis, terwijl er normaliter 2 Cedis staat voor een rit van Katariga naar de stad.

In town troffen we mister Paul, de eigenaar van de ‘private school’ Cambridge Garden Academy met collega Francis. Paul is al bijna een jaar bezig om naar ons huis te komen. Nog steeds is dat er dus niet van gekomen. Toen hij ons zag, zei hij: ‘I feel very guilty, but…..I will come…by His Grace…..!!!!

In de stad zien we de laatste tijd veel jonge meiden die zich aandienen om tegen betaling boodschappen te dragen. De boodschappen worden dan gedeponeerd in een grote kom en dit vrachtje wordt dan op het hoofd gedragen. Het doet ons denken aan ons eerste project in 2006: Head-portage. Zoals bekend was de doelstelling van het project destijds: Voorkomen dat de meiden naar Accra afreisden om daar als ‘Kayayoo-girl’ (head-portage) aan de slag te gaan. Maar goed, deze meiden die we nu in het centrum van Tamale zien, wonen in Tamale en blijven ook in Tamale.

Mister Halilahi heeft ons gevraagd om t.z.t. een peptalk te komen houden op ons trainingscentrum in Lamashegu; de plek waar onze containers staan en waar ‘sewing-girls’ naailes krijgen van mister Halilahi. Laatstgenoemde vroeg ons om eens met de meiden te gaan praten, aangezien zij echt geen idee hebben hoe zij - na 3 jaar Lamashegu - verder moeten gaan met bouwen aan hun toekomst. De bedoeling is om enige handvaten aan te reiken in de vorm van business-skills. Vanzelfsprekend zijn wij bereid om dit te doen.
Het is ons eigen trainingscentrum en bovendien is het ook leuk en past het prima in onze werkervaringen in Tamale: Ontwikkeling van kansarme meisjes / jonge vrouwen. Niet alleen zal het praatje bestemd zijn voor de meiden, maar ook voor de leden van de ‘Tailors Association’. Deze leden hebben samen met mister Halilahi een werkgroep opgericht en zij zullen zich gaan bezighouden met de ‘future of the needy girls’. Prachtig initiatief dus!!!

Tot slot: Eind november was het nog steeds bloedheet overdag (37/38 graden), maar gelukkig koelde het ’s nachts een beetje af en dat kwam de nachtrust ten goede.

Take care!!!

Groet, B&D