Nog meer activiteiten.......

SBUBB and other activitiesVanaf 1 september 2024

De nieuwe maand ging van start met het voorbereiden van de Public Speaking Contest op 6 september. Wij fungeren dan namelijk als juryleden en moeten verschillende aspecten beoordelen van spreken in het openbaar. Er zijn zes onderwerpen waaruit de studenten mogen kiezen en deze topics moesten wij voorzien van vragen. In totaal maakten we dertig vragen. De onderwerpen zijn: 1. The role of Buddhism in Cambodian society. 2. The importance of education in personal and social development. 3. The effects of technology on society. 4. Why is peace important? 5. The impact of alcohol on society. 6. The impact of plastic waste.

2 september: Start van onze nieuwe English conversation club. De tweede groep is een feit. Toen wij arriveerden stond een zeer onzeker meisje ons op te wachten, die maar bleef herhalen hoe nerveus ze was. Onvoorstelbaar! Wij stelden haar gerust en samen togen we naar ons klaslokaal. Het is hetzelfde lokaal als voorheen bij de eerste groep. Hoewel er veel namen op de presentielijst stonden, waren er maar 8 studenten aanwezig. Hopelijk komen er snel meer liefhebbers! De vice-president venerable Pok Pan kwam nog even binnen om de nieuwe studenten in het Khmer welkom te heten en succes te wensen. Terplekke werd een nieuwe co-class teacher geregeld, te weten: Sopheap. De uitspraak verschilt behoorlijk van de schrijfwijze, dus stelde zij voor dat wij haar Gentle mochten noemen, zijnde de Engelse betekenis van haar naam. Prima, wel zo handig! Onze Gentle zal dus zorg dragen voor de presentielijst en de remote control van de airco. Natuurlijk werden de doelen van onze English conversation club uitgelegd, te weten: We focus on the speaking skills. It’s about all kind of topics, debates and cultural exchange. The goal is to create interaction between the students, to share ideas, to participate in discussions and to give each other feedback. Tevens maakten we de werkwijze voor deze intermediate students duidelijk, zijnde: Vaak zullen we in groepjes brainstormen/discussiëren over de opgegeven onderwerpen en daarna volgen dan presentaties voor de klas.

Echter: Ook andere dingen staan op de rol: Luistervaardigheid, leesteksten, leerstrategieën, cultuurverschillen, learning games, describing pictures, fabels, workshops enz. enz. Teveel om op te noemen! Ook andere educatieve aspecten kwamen nog even aan de orde, maar ook sociale en praktische dingen konden niet ontbreken. Toen was het tijd om echt van start te gaan en wel middels: Introduction about The Netherlands and volunteering worldwide. Saillant detail: Als het woord burn-out valt in de les, wordt ons gevraagd naar de betekenis daarvan…. ‘Teacher, what is burn-out?’ Wow….…Zo’n opmerking zegt alles over de kwaliteit van leven in Cambodja versus de stress van het zogenaamde ‘rijke’ Westen.

Voor de start van iedere English conversation class krijgen de studenten een ‘saying’ voorgeschoteld. Inmiddels hebben al vele spreuken de revue gepasseerd. Een greep hieruit: Success is not final, failure is not fatal, it is the courage to continue that counts. – You can’t stop the waves, but you can learn how to surf. – Life is like riding a bicycle: To keep your balance, you must keep moving. – If you focus on results, you will never change, but if you focus on change, you will get results. – You can force a cow to go to the river, but you can’t force it to drink. – People overestimate the value of what they have and underestimate the value of what they may gain by giving it up. – Self-trust is the first secret of success. – An European has the clock, but an African has the time. – You can never cross the ocean unless you have the courage to lose sight of the shore. – Patience is bitter, but it’s fruit is sweet. – Don’t count the days, make the days count. – Ask not if there is anything outside that you want, but whether there is anything inside, that you have not yet unpacked. – The greatest pleasure in life is doing what people say you can not do. – By changing nothing, nothing changes. – The tragedy of life is not that it ends so soon, but that we wait so long to begin it. – The two most important days in our life are the day you are born and the day you find out why. – Happiness is found in doing, not in possessing. – Imagination is more important than knowledge. – If we wait for the moment till everything is ready, we shall never begin. – If you really want to do something, you will find a way. If you don’t you will find an excuse. – Mistakes are painful when they happen, but years later a collection of mistakes is what is called experience. – A pessimist sees the difficulty in every opportunity, an optimist sees the opportunity in every difficulty. – Great minds talk about ideas, average minds talk about events and small minds talk about people. – It is not what you do, but how you do it. – Not everything that is faced can be changed, but nothing can be changed until it is faced. – Knowledge speaks, but wisdom listens. – Stay in the present. You can do nothing to change the past and the future will never come exactly as you plan or hope for. – You can not change the wind, but you can adjust your sails to reach your destination. – Small opportunities are often the beginning of great achievements. – You can’t start the next chapter of your life if you keep re-reading the last one. – You can complain that roses have thorns or rejoice that thorns have roses. – Your life does not get better by chance, it gets better by change…..

Wij vernamen dat de vader van Tola(onze contactpersoon en hoofd van de Skill and Language Education Program) ernstig ziek is en in het ziekenhuis ligt in Battambang.

Uiteraard eten wij dagelijks Khmer food en dat vinden we heerlijk, maar af en toe iets anders is ook wel lekker, zoals Japans. Enkele voorbeelden: Tamago Don en Chartrop Set. Verandering van spijs doet eten, nietwaar?

Bezoekje pedicure…..op de markt tussen de locals is dit veel leuker dan in een echte ‘salon’.

Rainy season, rainy season, rainy season…..Dit houdt in dat de regen af en toe met bakken uit de lucht komt vallen. En ja…..als je dan nét onderweg bent, maar goed….natter dan nat kun je niet worden…….

In de les van 5 september gaven we de studenten enkele relevante websites. De introductie van de vorige les werd voortgezet, met het accent op een 4-deling van ons wereldwijde vrijwilligerswerk (voorbereiding, 7 jaar Ghana, periode Workaway en éénmalige terugkeer naar ieder continent). Dit gerelateerd aan perioden, landen en werkzaamheden. Ons publiek hing aan onze lippen. Er ging een wereld voor hen open en zij stelden goede vragen. Na afloop kregen we ieder een sinasappel van een boeddhistische monnik.

Na de les togen we naar Tola (net terug uit Phnom Penh) en naar Pok Pan om de final details te bespreken m.b.t. de Public Speaking Contest van een dag later (vrijdag 6 september). Ook moesten we nog even een namenlijst voor onszelf vragen aangaande de nieuwe groep (en graag een Engelse versie, want wij kunnen nog steeds geen touw vastknopen aan het Khmer)! Wij kregen weliswaar een namenlijst, maar niet in het Engels, maar goed……ik (Dees) zal de studenten zelf wel vragen om hun naam ook in het Engels te noteren op mijn namenlijst.

Wat relevanter was, betrof ons gesprek over de Public Speaking Contest. Het ging weliswaar door (een dag later op 6 september), maar……er was wéér een maar……Het bleek dat de ambassadeur van Vaticaanstad (onafhankelijke staat, zijnde een enclave in Rome), een bezoek kwam brengen aan ‘onze’ boeddhistische universiteit. Dit verzin je toch niet!!! Deze ambassadeur had slechts de mogelijkheid om op 6 september tussen 15.00-en 17.00 uur langs te komen, terwijl de Public Speaking Contest zal plaatsvinden tussen 13.00- en 19.00 uur. Deze laatste uitstellen tot een later moment, vond de staff van de boeddhistische universiteit ook geen optie, omdat het al een paar keer was verschoven.Tsja….men vond het natuurlijk niet ideaal, maar men bleef er gelaten onder en reageerde: ‘We don’t have a choice; we will help each other’ en daarmee is de kous af. Men incasseert en accepteert……………..

Duidelijk voor ons is wel dat zowel Tola als ook Pok Pan omkomen in het werk. Daarnaast heeft Tola in korte tijd ook veel privé moeten doorstaan: Geen monnik meer, layman geworden, getrouwd, zo’n kleine 5 maanden in Rome geweest voor een cursus, hij woont en werkt in Battambang, zijn vrouw echter studeert in Phnom Penh (een busreis van zo’n 5 uur) en zijn vrouw kreeg te maken met gezondheidsperikelen in Phnom Penh. En nu ligt ook nog zijn vader in het ziekenhuis in Battambang en deze is ernstig ziek. Voor de nieraandoening heeft Tola zijn vader laten overplaatsen van een public naar een private ziekenhuis, maar daar hangt uiteraard een behoorlijk prijskaartje aan. Kortom: Not easy. Wij staken hem dan ook maar een hart onder de riem.

Met het oog op de Public Speaking Contest werden we aangesproken door oud-studenten. Zij wisten dat wij (de jury) vragen hadden gemaakt die zij (de studenten) na hun betoog moesten beantwoorden. Dus vlogen zij op ons af met de woorden: ‘Please teacher, can you tell us your questions?’….waarop wij reageerden middels: ‘It’s top secret’….hahaha! Vanzelfsprekend stelden wij hen wel gerust: ‘Relax a bit and don’t worry so much, a public speaking contest doesn’t mean the end of your life’.

Dan is het eindelijk 6 september en begint onze marathon…..van 13.00- tot 19.00 uur gaan we weer jureren. (Dit werd uiteindelijk 14.15-19.30 uur). Een Public Speaking Contest stond op de rol. Wij werden bijgestaan door drie andere juryleden, te weten drie teachers van buitenaf, één van hen kreeg de rol van voorzitter. Verschillende studenten van onze eerste English conversation club (maar ook iemand van de tweede groep) deden mee aan deze Public Speaking Contest. Daarnaast gaven de hogere niveaus van de parttime klassen (niveau 6 en 7) ook acte de présence. De bedoeling was dat de studenten 5 minuten ‘spreken in het openbaar’ uitvoerden en daarna stelden wij als jury vragen en moesten de studenten deze vragen weer beantwoorden. Voor deze Q en A stonden ook nog 3 minuten per persoon gepland. Later werd dit veranderd in 6 minuten presentatie en 2 minuten Q en A.

De 5 juryleden (3 buitenstaanders en wij beiden) werden met de nodige égards behandeld. Vooraf mochten wij plaatsnemen in een aparte ruimte om nader kennis te maken met elkaar. Ook de staff verscheen ten tonele met de rector (president) aan het hoofd. Toen het hele publiek was neergestreken in de grote conference hall, liepen wij met de hele delegatie (staff en juryleden) door het gangpad naar voren, met de rector voorop. Op het moment dat de rector passeert, gaat iedereen staan. Oh, wat voelden wij ons ongemakkelijk. Wij wilden dan ook graag achteraan in de rij van de delegatie aansluiten, maar werden naar voren geduwd. Eénmaal vooraan in de grote zaal aangekomen, moesten wij (staff en juryleden) plaatsnemen op het podium, waar wij op de gevoelige plaat werden vastgelegd. Op zo’n moment voelt het allemaal echt ‘overwhelming’ en heb je je handen vol om de hele ceremonie te begrijpen, want er is niemand die ons iets in het Engels uitlegt. Alles geschiedt in het Khmer. Vandaar dat je dan bijvoorbeeld vergeet om te vragen of er iemand is die dit moment op het podium voor ons wil fotograferen. (Toen we eenmaal later achter de jurytafel zaten, werd ons verzoek om te fotograferen wel ingewilligd, maar sommige eerdere momenten waren dus al voorbij).

Het geheel is erg formeel, niet alleen qua ceremonie, maar ook qua kleding (o.a. studenten in uniform). Wij zijn meer ontwapenend bezig en casual gekleed. Wellicht goed om ook een tegengeluid af te geven. Hoe het ook zij: Bij de opening werd de leer van Boeddha geciteerd (uit de Dharma); het volkslied werd gezongen en speeches werden gehouden. Uiteraard werd er weer veel te laat begonnen: 13.00 uur werd 14.15 uur. Wij als jury kregen een snack en iets te drinken. Aangezien er 30 studenten meededen, was besloten om na iedere 10 studenten een pauze in te lassen en dan mochten wij als jury ons weer een 5-tal minuten terugtrekken in de aparte ruimte. Toen wij dus na 20 studenten beoordeeld te hebben weer richting pauzeruimte gingen, stonden daar spring rolls voor ons klaar. Nauwelijks hadden wij één of twee van deze snacks genuttigd, of we werden alweer geacht op te draven.

Als een student van ons op het podium zijn presentatie gaf, klapten wij natuurlijk extra uitbundig in onze handen en staken duimen omhoog. Dit soort informeel gedrag leidde tot veel glimlachende gezichten. Wij doorbraken eigenlijk het stijve formele gebeuren middels een beetje meer menselijkheid. In onze beleving was dit niet meer dan normaal want de deelnemers waren zeer gespannen. Wij probeerden hen in ieder geval op hun gemak te stellen. Dat dit werd gewaardeerd, bleek later toen één van onze studenten tegen mij (Dees) liet weten: ‘Teacher I thought of your words that this public speaking contest is not the end of my life’. Toen Ben een keer richting toilet liep (bij onze aparte ruimte) werd hij aangesproken door twee vrouwelijke studenten uit onze eerste groep English conversation en wezen zij naar een monnik die iets wilde zeggen tegen Ben. (Ook deze monnik was een oud student van ons afkomstig uit de eerste groep die wij zeer recentelijk op 29 augustus hadden afgerond). Toen Ben richting de jonge knaap liep kreeg hij te horen: ‘Mister Ben, I miss you’……Blijkbaar betekenen we dan toch iets (hoewel wij dat zelf vaak helemaal niet in de gaten hebben).

Zoals aan het begin van dit verslag gemeld hadden de studenten mogen kiezen uit 6 onderwerpen, te weten: 1. The role of Buddhism in Cambodian society; 2. The importance of education in personal and social development; 3. The effects of technology on society; 4. Why is peace important?; 5. The impact of alcohol on society; 6. The impact of plastic waste. Wij als jury moesten beoordelen op 8 verschillende onderdelen (was teruggebracht van 10 naar 8), zijnde: 1. Organizing: Is the speech well-structured with a clear introduction, body and conclusion? (20 points); 2. Comprehension: Does the speech address the given topic or theme appropriately? Are the ideas presented in an unique and engaging way? Are examples, facts and anecdotes used effectively to support the main points? (20 points); 3. Pronunciation: Accuracy: Check if the student pronounces words correctly, focusing on individual sounds (phonemes); Intonation: Evaluate the rise and fall of the voice in sentences. Proper intonation can convey meaning and emotion; Stress: Assess the emphasis placed on certain syllables or words. Correct stress patterns are crucial for understanding; Connected speech: Observe how well students link words together naturally as in native speech; Clarity: Is the speaker’s voice clear and easy to understand?; Pacing: Does the speaker maintain a suitable speed, not too fast or too slow?; Volume: Is the speaker’s voice loud enough to be heard by everyone?; Enthusiasm: Does the speaker show interest and passion for the topic? (10 points); 4. Fluency: Does the speaker use smooth and natural language without unnecessary pauses or fillers? (10 points); 5. Grammer: Are sentences grammatically correct and free of errors? (10 points); 6. Body language: Eye contact: Does the speaker make eye contact with the audience? Gestures: Are hand movements and facial expressions used to emphasize points? (10 points); 7. Time management: Does the speaker can manage the given time well? (10 points); 8. Question and Answer: Does the speaker understand the question and answer the right answer? (10 points). Een hele lijst om rekening mee te houden in je beoordeling, maar heel erg leuk en interessant om te doen.

Het is natuurlijk wel goed dat er ook een paar minuten waren gereserveerd voor vraag en antwoord. Zo niet, dan zou je de hele presentatie van buiten hebben kunnen leren en als je een goed geheugen hebt zou je op basis daarvan kunnen worden beoordeeld, terwijl je geen antwoord zou kunnen geven op een vraag die je niet hebt kunnen voorbereiden. Om de beurt kwamen de juryleden aan bod om hun vraag te stellen en het antwoord van de spreker te beoordelen. Het was een soort roulerend gebeuren. Het kon dan ook voorkomen dat je bij één onderwerp geen vraag hoefde te stellen en bij een ander onderwerp moest je bijvoorbeeld één, twee of drie keer een vraag stellen. In ons geval hoefden wij geen vraag te stellen bij de topic: The role of Buddhism in Cambodian society. Voor wat betreft de tweede topic: The importance of education in personal and social development, stelden wij de vragen: How does education affect your future? En: How can education help people to understand themselves better? M.b.t. de derde topic: The effects of technology on society, daar moesten de andere juryleden vragen over stellen. Bij de vierde topic: Why is peace important? kwamen wij - door het rotatiesysteem - maar liefst drie keer aan bod en stelden we de volgende vragen: Why is peace important in your personal life? En: What is the value of peace? En: How do you practice peace in your daily life? Bij topic nummer vijf: The impact of alcohol on society, luidde onze vraag: Why do you think teenagers drink alcohol? En bij topic nummer zes, hadden wij de vraag: How does plastic affect the ocean? Telkens weer moesten wij onze scores noteren en lieten dit vergezeld gaan van naam en nummer kandidaat. In ons geval mochten wij ons beperken tot het nummer, want de namen zijn niet te volgen voor ons. Na ieder optreden werd het blaadje met daarop de ‘scoring criteria’ bij ons opgehaald en dit werd meteen door iemand verwerkt in de computer. Zo had men na afloop direct het resultaat van deze ‘final round’.

Aan het einde verschenen de 7 beste studenten op het podium. Verder sprak Ben nog een enkel woordje: Congratulations Cambodia! We are impressed! I saw and I heard smart students. The Kingdom of Cambodia is in good hands. Congratulations Cambodia! Het hoofd van de SLEP (Skill and Language Education Program), Tola, omhelsde Ben. Als er één schaap over de dam is…….Vervolgens spraken ook de andere juryleden nog een woordje om de jeugd te complimenteren. Dat was absoluut terecht. De studenten hadden het er heel goed vanaf gebracht!

Ter afsluiting moesten alle juryleden naar voren komen en werden wij verrast middels een cadeautje, te weten een notebook en pen plus twee boeken in het Khmer!!!! Na de juryleden schuifelden alle deelnemers naar voren om hun presentje in ontvangst te nemen. Dit werd aangereikt door knielende meisjes, die een schaal met cadeautjes aan de rector overhandigden. Deze laatste gaf dan elke kandidaat zijn of haar beloning en een ieder mocht dan met zijn of haar presentje op de foto met de rector. Pfff…. Toen was de hele ceremonie eindelijk voorbij en was het inmiddels 19.30 uur. Dus: Hup, met de tuktuk richting ‘huis’………

8 september: International Literacy day.

Op 9 september werd er in de English conversation class gesproken over: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Why? Why do men and women sometimes have such difficulty communicating with one another? Onze nieuwe studenten vonden het heel bijzonder om in groepjes te brainstormen over deze onderwerpen en daarna een presentatie te geven voor de klas. Dit soort open opdrachten is men niet gewend. Sommigen zijn nog een beetje verlegen, maar de meesten glimlachen om onze aanpak. In ieder geval voelen zij zich op hun gemak en wordt er gewerkt aan het zelfvertrouwen. Wij lieten hen weten dat zij slechts een paar ‘keywords’ hoeven te noteren als geheugensteuntje. Het is dus niet de bedoeling om een heel verhaal op te schrijven, want…..’We are a conversation club and not a writing club’. Verder benadrukten wij dat het geen kwestie is van goed of fout, het is jouw mening, jouw perceptie, dus alles is goed. Zolang je Engels praat zijn wij blij. Een ander advies luidde: Probeer niet alles wat je in je Khmer hoofd hebt te willen vertalen in het Engels, want dan blokkeer je. Maak korte zinnen met de kennis die je hebt. Keep it simple. Tenslotte maakten we duidelijk dat een uitleg in het Khmer toegestaan is voor een klasgenoot in je subgroepje die de opdracht niet begrijpt. In andere gevallen is het uiteraard ‘not done’ om in het Khmer te praten in een English conversation club.

De namen van de studenten zijn weer niet uit te spreken voor ons. Zomaar een greep hieruit: Vorn Sadne; Rorng Ronz; Ya Sreynit; Phoy Sophors; Sok Bunthav; Sorl Reaksa; Thoeung Bernthai; Mao Seavmey; Ty Somanita; Somol Sopheap (Gentle); Elisa Chhaya enz. Of zoiets dergelijks……..hahaha!

10 september: Even niet naar de boeddhistische universiteit, doch naar een educatieproject van de NGO Hope Of Children (HOC). Een zeer speciaal project. Zoals in het vorige reisverslag reeds gemeld, is deze NGO opgericht in 1992 door een boeddhistische monnik, Muny Vansaveth geheten. Hij wordt sinds 15 jaar bijgestaan door een inmiddels 70-jarige vrouw die - als we het goed begrepen hebben - Ryokopyonta heet en afkomstig is uit Japan. Zij fungeert als een soort supervisor. HOC biedt steun aan kinderen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld, aids e.d. Het doel is om kinderen huisvesting, eten, educatie en liefde te geven en vaardigheden aan te leren die zij nodig hebben om onafhankelijk te kunnen functioneren binnen de community. Wat doet HOC zoal? Niet alleen shelter en education verschaffen aan de kinderen, maar ook de jeugd beschermen tegen mensenhandel; Voldoende voedsel geven; Biologische groenten, fruit en rijst verbouwen; Verschillende projecten aanbieden enz. Er is dan ook een landbouwproject, een educatieproject, een café restaurant project, een guesthouse project (men heeft een eigen guesthouse gebouwd voor vrijwilligers) enz. Alles om de dromen van kinderen te laten uitkomen…..A bright and hopeful future for children and youth….Prachtig natuurlijk. Om een beetje te supporten eten wij twee keer per week in hun café restaurant en vandaag losten we onze belofte in om een keer naar het educatieproject te komen. Zo gezegd zo gedaan.

Met de tuktuk erheen, een rit van zo’n 20 minuten richting ‘remote area’. Verscholen tussen het groen in de bush arriveerden we op het project en maakten we kennis met de oprichter, te weten de boeddhistische monnik Muny Vansaveth en met de English teacher. Deze ochtend had er een viering plaatsgevonden vanwege een Boeddhadag, verder waren er enkele kinderen ziek of naar school, maar er was wel een groepje highschool leerlingen aanwezig en zij wilden graag onze les bijwonen. Enkele dagen voorafgaand aan 10 september hadden wij al een formulier in moeten vullen m.b.t. de reden van ons bezoek en waarin de regels van het project waren uitgelegd. Zo was het natuurlijk niet toegestaan om foto’s van de kinderen te maken. Een copie paspoort bleek voor ons echter niet nodig te zijn, omdat het slechts een eenmalig bezoekje was en wij daar niet echt vrijwilligerswerk gaan verrichten. Eerder waren wij al overeengekomen dat wij de oudere leerlingen zouden lesgeven, omdat ons programma beter aansloot bij hun leeftijd. Wij spraken dan ook over cultuurverschillen tussen Nederland, Cambodja en wereldwijd en wezen op het belang van het leren van Engels. Ook was er ruimte om vragen te stellen en na te praten, waarbij men enkele woorden in het Nederlands wilde weten. Het was een mooie ervaring, (op de vele honden, katten en muggen na).

Aan het einde maakte de supervisor een foto van ons, omringd door de kinderen, de boeddhistische monnik en de teacher. Wij wilden niet vragen of wij zelf ook een groepsfoto mochten maken, omdat het in de ‘policy’ staat dat het niet is toegestaan om de kinderen te fotograferen en dat is vanzelfsprekend terecht. Met de truck van het project keerden we terug, na uitgezwaaid te zijn door de kinderen, de oprichter en de docent. Niet alleen wij, ook de Japanse supervisor en een meisje klommen in de truck. Zij gingen met allerlei spullen naar het café restaurant, maar niet voordat wij werden afgezet bij ons onderkomen Chhaya. In de stromende regen arriveerden we weer ‘thuis’. Overigens: De Japanse supervisor woont ook in een appartement in het Chhaya gebouw. Soms zien we haar dus op onze woonplek, soms in het café restaurant HOC en vandaag dus op het educatieproject HOC. Op die manier proberen we een beetje te helpen. Het was wel grappig te constateren dat wij eerst naar het HOC café restaurant waren geweest en daarna naar het HOC educatieproject, terwijl een paar NGO vrijwilligers eerst in de bush waren geweest om vervolgens te gaan eten in het HOC café restaurant.

Overigens: Na een tijdje vertrok de Japanse supervisor met enkele HOC children naar haar home country Japan en dat was vanzelfsprekend amazing voor de kinderen en tijdens plaatsing van dit verslag zal deze Japanse supervisor alleen naar Nederland gaan, i.v.m. het volgen van een IT cursus.

Toen de zonnebril ‘krak’ zei werd binnen een dag een nieuwe gekocht, want zonder zonnebril in deze hitte is niet te doen. En wat doe je tegen een beetje zeurende kiespijn? Juist ja, een kruidnagel nemen, maar laten ze die hier nu niet hebben, dus….dan neem ik altijd munt en kauw daarop. Middels de google translator kunnen we dan op de markt duidelijk maken dat we chi angkeam (mint) willen kopen.

12 september: In de Engelse conversatieles stond luistervaardigheid op de rol en wel over 2 situaties in Ghana. Op deze manier werd ‘listening’ gecombineerd met ‘cultural exchange, differences in culture’ e.d. Twee vliegen in één klap. Bovendien vertelden we nog over de EU en de Brexit, want voor ons publiek is alles nieuw. Als zij dan vragen stellen, wordt bovendien nog spreekvaardigheid geoefend. Drie vliegen in één klap…..Echter: Met de luistervaardigheid en het delen van cultuurverschillen zat het wel goed, maar de spreekvaardigheid liet te wensen over. Er kwam te weinig uit de groep. Wij hadden verteld over situaties in Ghana die zich hadden afgespeeld in de ‘rural areas’. Nu heeft Battambang ook ‘remote areas’, (the countryside/the province), dus vroegen wij of er vergelijkbare situaties zouden kunnen voorkomen in Cambodja. Een logische vraag. Echter: Blijkbaar is dit een veel te open vraag en dus bleef het nagenoeg stil (op een paar studenten na). Er is dus nog werk aan de winkel! Toen wij aan het einde van de les vroegen of zij in 2020 iets mee hadden gekregen over de Brexit, kregen we te horen: ‘No teacher, because it was covid19’…..pff….Onze reactie luidde dan ook: ‘Covid 19 was worldwide my friends, not only in Cambodia and also during covid19 you can read newspapers’………

Na de les gingen we even naar kantoor om met Tola te ‘bomen’ over een ‘certificate ceremony’ op 17 september. Via de app hadden wij hier al contact over gehad, maar het was fijn om het nog even face to face te bespreken. Het betreft een prijsuitreiking voor de winnaars van o.a. de Spelling Bee Contest, de Public Speaking Contest, de beste student Engels, de beste student computerclasses, de winnaar van de parttime classes en nog andere winnaars. Althans….zo hebben wij het begrepen. Het duizelt ons een beetje! Later zou blijken dat het toch een tikkeltje anders was, maar goed…..het blijft vaak onduidelijk, omdat er niet wordt gecommuniceerd. Tussen 13.00-en 18.00 uur staat dit event gepland. Wij mogen om 13.45 uur komen, want inmiddels weet hij wel dat wij de enigen zijn die op tijd komen en je hebt hier gewoon altijd te maken met ‘the Cambodian time’, iedereen komt altijd te laat. Echter: De begintijd ging uiteraard weer op de schop!

De ouders van de studenten zullen aanwezig zijn, evenals de rector van de boeddhistische universiteit van Phnom Penh (de dependance van de boeddhistische universiteit in Battambang). Wij vroegen aan Tola of venerable Vutha ook present zal zijn. Dat zouden wij namelijk wel heel leuk vinden. Deze Vutha was namelijk onze contactpersoon gedurende onze tijd op de boeddhistische universiteit in Phnom Penh en hij was de executive director of the Center of English training. Tola beloofde om Vutha te bellen. Tola is onze contactpersoon op de boeddhistische universiteit in Battambang en hij is het hoofd van SLEP (Skill and Language Education Program). In feite doen zij beiden hetzelfde werk. Dus wie weet….een afvaardiging van Phnom Penh in Battambang. Hoe bijzonder is dat! Tola verwacht tussen de 450 en 500 mensen…..toe maar! Niet alleen krijgen de studenten a certificate, voor de teachers wordt ‘an appreciation letter’ gemaakt. Ook voor ons dus, vanwege het jureren tijdens de Spelling Bee Contest en de Public Speaking Contest. (’s Ochtends hadden wij via de app onze volledige namen al moeten doorgeven). Het is weer een heel circus. Wij lieten Tola weten dat hij voor ons kon volstaan met één ‘appreciation letter’, gewoon 2 namen op 1 papier. Keep it simple Tola, don’t make is too complicated…..hahaha! Tola glimlachte. Ook vertelden wij nog even over onze bezoekjes aan de NGO Hope of Children (HOC) en een eerder bezoekje aan SOS Children’s Village. Tola kende de oprichter van HOC, deze monnik had enkele jaren geleden zijn master degree gehaald op ‘onze’ boeddhistische universiteit in Battambang.

En dan stuiten we op twee jonge Nederlandse meiden en raakten we in gesprek. Zij waren 2 maanden op reis en deden Cambodja en Laos aan. Wij moesten erg wennen aan de Nederlandse blablabla en het wijsneuzerig/betweterig gedrag en konden alleen maar zuchten….pff…...Nederland….

Nog steeds is er contact met Seng, een student van de boeddhistische universiteit in Phnom Penh. Binnenkort krijgt Seng zijn bachelor’s degree. Wij fungeren een beetje als vraagbaak op afstand. Dit keer ging het over ‘writing my research paper and thesis paper’. Verder vertelde Seng dat de bouwactiviteiten op zijn universiteit in Phnom Penh gestaag vorderen en dat wij het niet meer terug zouden kennen. Hij vroeg zich dan ook af of wij nog eens naar Phnom Penh zouden komen. Ons antwoord luidde: Nee (hoewel we een prima tijd hebben gehad in Phnom Penh). Onze planning is om tot begin of medio december in Battambang te blijven (na de tweede en laatste groep Engelse conversatie afgerond te hebben) en daarna richting Kampot te gaan.

Iedere maand kopen we nieuwe medicatie in de Sovann Polikliniek en laten we bloeddruk meten.

In de les van 16 september stonden de volgende topics op ons programma: Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful? Who is the most successful person you know? What makes him/her successful? If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and a secure job, would you consider that person to be successful? Yes/No Why? Would you consider a ninety-years old person who is physically and mentally very healthy a success? Why?

Op de vraag: ‘Who is the most succesful person you know’, liet studente Elisa Chhaya weten dat dit voor haar thewizardliz is. Uh….verklaar je nader….Het bleek te gaan om een Belgische Youtuber van Tsjechische oorsprong. Onze studente vertelde dat zij veel leert van deze Youtuber, want….thewizardliz creates motivational content for women helping them to be confident ‘high-value’women…..wow! Onze Elisa Chhaya vertelde bovendien dat the wizardliz mooie quotes deelt die haar deed denken aan de ‘sayings’ waarmee wij altijd een les beginnen. Hoe mooi is dat! Het was ons al opgevallen dat onze studente erg intelligent is, maar vandaag werd dat nog duidelijker toen zij vertelde dat zij pas 14 jaar is en in de toekomst geneeskunde wil gaan studeren in het buitenland. Wij vroegen haar of zij dan later terug wilde keren naar Cambodja om haar eigen mensen te helpen of dat zij in het buitenland wilde blijven. Echter: Daar kon zij - uiteraard terecht - nog geen antwoord op geven. Dat deze jongedame erg goed Engels spreekt was met dank aan haar ouders die haar als 4-jarig meisje al naar een school hadden gestuurd om Engels te leren. Ja, zij is dus echt een Cambodjaans geluksvogeltje!

Na bovenstaand succesverhaal was het even schakelen toen twee boeddhistische monniken totaal niets begrepen van de vraag: ‘Would you sacrifice happiness for the opportunity to be succesful?’ Vandaar dat ik de vraag eenvoudiger stelde, namelijk: ‘What is more important for you, being happy or being successful?’ Tot ieders verbazing vonden zij succes belangrijker dan gelukkig zijn. Uh….een vreemd antwoord voor boeddhistische monniken, maar goed…..hahaha!

Na afloop van de les zagen we oud student Daro die bij de 7 beste studenten horen voor wat betreft spreken in het openbaar. Hij vertelde dat hij op plaats 4 was geëindigd. Toen wij hem feliciteerden kregen we te horen: ‘It is thanks to you teachers’. Dat is lief, maar natuurlijk niet waar. Het is zijn eigen verdienste geweest. Wij lieten hem weten dat hij pech had gehad met het jurylid dat hem een vraag moest stellen. Dit jurylid had eerst een hele lange introductie gehouden en daarna had hij pas zijn vraag aan Daro gesteld. Het was dan ook zeer begrijpelijk dat Daro - mede door de zenuwen - een beetje het spoor bijster was geraakt. Hij kon de vraag niet destilleren uit het hele verhaal van de jury. Wij daarentegen hadden telkens meteen een korte vraag gesteld aan de deelnemers, maar aangezien de juryleden om toerbeurt vragen moesten stellen, had Daro de pech niet bij ons, maar bij een ander jurylid terecht te komen. Hoe het ook zij: Daro was tevreden en morgen zal hij tijdens de ‘certificate ceremony’ in het zonnetje worden gezet.

En dan is het 17 september (Mid-Autumn Festival) en moeten we weer opdraven voor de zoveelste ceremonie. Dit keer dus ‘a certificate ceremony for the students’ and ‘appreciation letters for the teachers’. In ons geval kregen wij een ‘certificate of appreciation’ vanwege onze deelname als juryleden tijdens the Spelling Bee Contest and the Public Speaking Contest. Daar gingen we weer………….De aanvangstijd veranderde telkens weer…van 13.00 uur naar 13.45 en daarna werd het 15.00 uur. Dit laatste had te maken met het feit dat de rector van de boeddhistische universiteit Phnom Penh uit Phnom Penh moest komen en dus zo’n 5 tot 6 uur moest reizen om van Phnom Penh naar Battambang te geraken. Toen er werd begonnen schreed de delegatie in volgorde van belangrijkheid naar het podium: Voorop de rector van Phnom Penh, gevolgd door de rector (‘president’) van Battambang en daarachter andere VIPS die wij niet konden thuisbrengen. Aangezien wij vrij vooraan op de hoek zaten passeerde de rector van Phnom Penh ons, begroette ons, maakte even een kort praatje en zorgde dus voor een kleine stagnatie van de optocht…..hahaha! Nadat iedereen had plaatsgenomen werd er een prachtige sierlijke dans opgevoerd door vijf lieftallige jongedames. Dit betreft de traditionele Khmer dans, de zogenaamde Apsara dans. Ook werd het volkslied ten gehore gebracht, werd er gepreveld (waarschijnlijk uit de Dharma) en waren er diverse speeches. Alles in het Khmer, dus wij begrepen er weer helemaal niets van. Overigens: Tijdens het volkslied, moet iedereen gaan staan, maar de monniken kunnen blijven zitten. Dit heeft te maken met de hiërarchie. Tot zeker 16.15 uur werd er geluisterd naar speeches, o.a. van de rector van Battambang, maar dus ook van de rector van Phnom Penh. Laatstgenoemde begroette ons opnieuw en zei blij te zijn ons weer te zien. Hij is best humoristisch, want….zo vervolgde hij…..het valt niet mee voor de Nederlandse vrijwilligers om zo’n lange tijd te moeten luisteren naar speeches in een taal (Khmer) die je niet begrijpt….hahaha! Wij werden bedankt voor onze inzet en onze ‘kindness’ en kregen een applaus.

Daarna begon de certificaatuitreiking en werd er met ons begonnen. Nee toch…..Samen met andere juryleden moesten we naar voren komen. Eerst moest je met gevouwen handen respect tonen bij het Boeddhabeeld en daarna bij de rector van Phnom Penh. Hij overhandigde de certificaten. Dachten wij nog even dat dit slechts gold voor de beste studenten, niets bleek minder waar te zijn. Iedereen die een bepaald programma had afgerond, werd voorzien van een certificaat en/of een medaille. Zo kon het dus gebeuren dat iemand meerdere certificaten kreeg. Onze oud student Daro kreeg er maar liefst vier….hahaha! Lange rijen studenten schuifelden naar voren en dit ging toch wel door tot ongeveer 17.30-17.45 uur. De studenten zijnde niet-monniken droegen hun uniformen. Ook de leerlingen van de parttime klassen (niveau 1 t/m. 7) deelden in de vreugde. Zelfs de allerkleinsten waren van de partij en zij konden rekenen op een extra groot applaus.

Na afloop spraken we wederom met de rector van Phnom Penh en informeerden wij naar de bouwactiviteiten van de boeddhistische universiteit in Phnom Penh. Er wordt daar namelijk nieuwbouw gepleegd. Ook vroegen wij de rector onze hartelijke groeten over te brengen aan Vutha. Laatstgenoemde was dus niet aanwezig. Dat was weliswaar jammer, maar wij vonden het wel heel erg leuk om de rector van Phnom Penh terug te zien. Aan het einde werd nog nagepraat met velen en moesten we weer vaak op de foto. Omstreeks 18.00 uur dan eindelijk richting ‘huis’. Dit laatste zorgde nog voor verwarring. Een oud student van ons vroeg aan mij (Dees) waar ik heen ging. Mijn antwoord luidde: ‘I am going home now’ (daarmee bedoelde ik dus dat ik naar ons appartement in Battambang ging). De betreffende student dacht echter dat ik diezelfde avond nog naar Nederland zou gaan….hahaha!

Een mooie spreuk die voorbij kwam en de moeite waard is: Once you become fearless, life becomes limitless…..Absoluut waar!

Op 19 september stond fototaal op de rol. Dit verliep erg goed. Het was extra mooi dat de studenten vaak een diepere betekenis konden toeschrijven aan een foto. Aan het einde van de les vroeg een monnik of hij de video-opnames - die tijdens de les waren gemaakt door een mede studente - mocht delen op social media. Middels deze video-opnames wil hij sponsoren laten zien dat hun geldelijke bijdragen - ten behoeve van de (monniken) studenten op de boeddhistische universiteit - goed worden besteed.

In Battambang is een eettentje dat Jaan Bai heet. Dit betekent ‘rice bowl’. Het is een social enterprise restaurant (initiatief van Cambodian’s Children’s Trust and the Feel Good Coffee Group). Iedere maaltijd houdt gezinnen bij elkaar…….Een goede zaak dus. Wij hadden daar wel eens contact met een meisje dat aldaar werkte, maar daarnaast ook Frans studeerde. Aangezien wij haar al een tijdje niet meer hadden gezien, vroegen wij op 21 september aan een collega of alles goed ging met het betreffende meisje. Tot onze verbazing kregen wij in zeer gebrekkig Engels te horen dat de studente Frans met een beurs naar het buitenland was vertrokken voor een periode van maar liefst 5 jaar. Dat zou op zich goed nieuws moeten zijn, ware het niet dat zij is vertrokken naar…….Rusland!.....pff…een land in oorlog….zij spreekt geen Russisch, de Russen geen Khmer. Zij spreekt slechts een klein beetje Engels en uh…moet dit Engels dan als instructietaal fungeren voor haar studie Frans? Lijkt ons een ‘mission impossible’………

Wij gaan weer naar het circus….het wordt de derde voorstelling die wij gaan bijwonen. Het vindt plaats op 21 september en heeft als titel: ‘Never give up’. (Op deze dag is het ook: International Day of Peace). Voor wat betreft de circusvoorstelling ging ‘Never give up’ over het behouden van een positieve geest, vooral in moeilijke tijden. Er werd verwezen naar de pandemie en dit heeft natuurlijk het leven van de kunstenaars ernstig beïnvloed. Je kon uiteraard geen acrobatiek beoefenen als je anderhalve meter afstand van elkaar moest houden. De Phare Ponleu Selpak Arts school moest dan ook sluiten en de kunstenaars overleefden financieel dankzij verschillende banen, zoals bijvoorbeeld tuktuk chauffeur, bouwvakker, beveiliger e.d. Zij hielden echter één regel in gedachten: Geef nooit op met je kunst! Gelukkig bleven ze individueel trainen en inmiddels staan zij weer op het podium te ‘shinen’. En ’shinen’ dat deden de jonge acrobaten…..ongelooflijk….wat een enthousiasme!

Het was dus absoluut de moeite waard geweest, maar ’s avonds op pad in een tuktuk is niet echt prettig (en dat doen we dan ook eigenlijk nooit). Zeker de heenrit was best gevaarlijk: Los van het feit dat het natuurlijk donker is en er overal gaten en kuilen in de weg zitten, begon het bovendien te regenen en reed de tuktuk driver als een dolle: Zo nam hij bijvoorbeeld een bocht binnendoor naar links en had zelfs geen lichten aan.Toen wij hem hierop wezen begon hij heel hard te lachen en zei: ‘This is Cambodia’. Ja, heel fijn, maar doe toch maar je lichten aan….hahaha….en dat deed hij dan uiteindelijk toch maar.

In de les van 23 september moesten de studenten een zelfgekozen foto (van bijvoorbeeld hun telefoon) beschrijven. Zelf deden wij natuurlijk ook mee en kozen daarvoor 2 foto’s van Ghana, te weten: Computerles op het project Community Partnership for Youth and Women Development in Tamale en het probleem ‘canen’ (slaan met de stok) op de internationale school Tessark in Takoradi. Dit zijn prachtige manieren om de ‘speaking skills’ te combineren met ‘cultural exchange’. Ook de studenten hadden mooie foto’s gekozen om te beschrijven. Enkele voorbeelden: Pchum Ben Festival; Going to the mountains; Youth of Peace (activiteiten om bewustwording te creëren); Cooking class (die helemaal mislukte), maar de mooiste beschrijving betrof ‘morality, mindfulness and wisdom in Buddhism’.

De laatste paar lessen zijn er veel absenten. Volgens onze co class teacher Sopheap (alias Gentle) liggen hier diverse redenen aan ten grondslag. Enkele voorbeelden: Sommige studenten waren verhuisd of hadden ander werk gevonden, anderen moesten studeren voor hun examen of waren naar hun hometown gegaan, maar ook ziekte en voorbereiden op het Pchum Ben Festival werden als reden gegeven. Later liet zij weten dat verder ‘a meeting and an assignment’ hier ook ten grondslag aan lagen. Het zij zo…...hopelijk binnenkort weer een volle klas.

Bijna dagelijks maken wij gebruik van de tuktuk en regelen de ritten per app (PassApp). Dat is heel handig. Je geeft in waar je naar toe wilt, je bevestigt je booking en je ziet op je scherm waar de driver zich bevindt. Iedere rit is voorzien van een nummer dat terug te vinden is op de tuktuk zelf. Echter: Soms kan het gebeuren dat het nummer op je smartphone niet overeenkomt met het nummer van de tuktuk. Als je de tuktuk driver daarop wijst, begint hij te lachen…..een nummer is niet interessant….hij heeft namelijk ook je naam. Dus als we dan naar onze naam vragen is dat ook een goede manier om te weten dat je in de juiste tuktuk stapt. Toen we op 23 september vertrokken op de boeddhistische universiteit richting ‘huis’ en dus zagen dat het nummer niet overeenkwam, werd dit als kennisgeving aangenomen. Echter: Deze tuktuk driver gaf een uitleg en dat gebeurt echt nooit, want er wordt hier nooit gecommuniceerd. De uitleg was grappig. De tuktuk driver liet weten dat hij de rit had overgenomen van een ‘friend’, because he was going to toilet…..hahaha!

Toen kregen we bericht dat Vutha (onze contactpersoon van de boeddhistische universiteit in Phnom Penh) voor een korte vakantie naar België ging. Dat is natuurlijk heel bijzonder voor hem. Wij hadden hem allerlei handvaten aangereikt m.b.t. België, waaronder het feit dat het inmiddels herfst was en het dus kouder kon zijn. En inderdaad….Vutha liet ons weten: ‘It’s a little bit cold mom and dad’…..hahaha! Nu snapt hij wellicht ook beter dat wij al anderhalf jaar bijna dood gaan van de hitte hier in Cambodja…..hahaha! Overigens: Hij blijkt in Halle te zitten, een plek waar Ben vroeger geregeld kwam. It’s a small world! Tot onze grote verbazing kregen we enkele dagen later via de app te horen dat hij via Brussel naar Amsterdam vloog en daarna richting Noorwegen ging. Daar zal het waarschijnlijk nog kouder voor hem zijn. In Noorwegen had hij genoten van the mountains and the sea. En toen…wederom na een tijdje liet hij weten weer terug in België te zijn. Hoe het ook zij: Een reislustige boeddhistische monnik die de wereld ontdekt…..!

24 september: Constitution Day. Public Holiday: Wij deden ‘personal work’, maar we zijn ook allebei snipverkouden.

25 september: Wij togen o.a. naar de kapper (Dees op de markt en Ben werd geknipt op de rooftop van Chhaya apartments en wel door Tola, de securityman tijdens de avond-en nachturen. Overdag werkt hij thuis als kapper. En de prijs? Totale kapperskosten voor twee mensen: 5 dollar (3 voor Dees en 2 voor Ben)…….

Op 26 september hoefden wij geen les te geven. Reden: Second Semester Final Exam. Wij namen die dag een massage op een andere plek, voor ons een nieuwe plek.

Vanuit onze ‘postmen’ in Vlissingen ontvingen wij het bericht over het maken van een afspraak voor een coronavaccinatie. Echter: Wij hadden voor onszelf al besloten om geen gebruik meer te maken van een nieuwe coronavaccinatie. Het blijkt namelijk uit de niet mainstream media (o.a. De Nieuwe Wereld) dat de positieve effectiviteit van de boosterprik in het geding is.

27 september: World Tourism Day.

Toen wij op 30 september arriveerden op de boeddhistische universiteit was de campus uitgestorven en alles was gesloten. Natuurlijk waren wij op de hoogte van het feit dat vanaf morgen 1 oktober alles in het teken staat van Pchum Ben, een zeer belangrijk boeddhistisch feest, maar op ons rooster stond vermeld dat onze les zou uitvallen op 3 oktober (vanwege diezelfde Pchum Ben viering), maar dus niet op 30 september. Wij zouden gewoon les moeten geven. Dus gingen we op onderzoek uit. Allereerst togen we naar een soort securityman die niet verder kwam dan Pchum Ben, Pchum Ben, Pchum Ben. Daarna gingen we naar kantoor, maar alles zat potdicht en niemand had ons natuurlijk ingelicht. Inmiddels waren er zo’n 4 studenten van ons gearriveerd, waaronder gelukkig onze co class teacher Sopheap (Gentle) die iemand van de office belde. Zij slaagde er niet alleen in om enkele mensen wakker te maken (die lagen te slapen!!!!), maar zij wist ook een sleutel van een klaslokaal beneden te bemachtigen. In de wachttijd stuurden wij een app naar onze contactpersoon Tola over de gang van zaken. Uiteindelijk konden we dan toch beginnen, weliswaar met een vertraging, maar goed…..

In de les van 30 september werden twee fabels behandeld: The boy who cried wolf en The city mouse and the country mouse. Hierna werd de les afgesloten met enkele learning games (wellicht te gebruiken voor studenten die in de toekomst les gaan geven aan kinderen): A rope of words; Circle story; I am packing my bag; Story-ending (aan de hand van het verhaal Fati and the honey tree). Na afloop van de les troffen we de vice-president venerable Pok Pan, die zijn excuses aanbood en zo eerlijk was om te vermelden dat ook hij geslapen had…..hahaha!

Van 1 t/m. 3 oktober wordt Pchum Ben gevierd. In feite is het een Cambodjaans religieus festival van 15 dagen. De naam zelf is een samensmelting van twee Khmer-woorden: Pchum betekent ‘samenkomen’ en Ben betekent een ‘bal van voedsel’. Mensen gaan naar de pagodes om voedsel, kleefrijst (sticky rice), fruit, bloemen enz. aan te bieden aan de monniken en in ruil daarvoor bidden de monniken en geven hun ‘blessings’. Tijdens Pchum Ben herdenken de mensen hun voorouders en de meesten dragen witte kleding/blouses. Mensen brengen offers - via de monniken - aan hun overleden familieleden. Men maakt traditionele rijstwafels verpakt in bananen bladeren. Pchum Ben is de tweede grootste feestdag na Khmer Nieuwjaar in Cambodja. Velen reizen naar hun geboortestad om hun families te bezoeken. Vorig jaar was het in Phnom Penh erg interessant om deel te nemen aan deze ‘Voorouderdag’ (Ancestor’s Day), dus we zullen zien hoe de viering in Battambang zal zijn. In ieder geval gaan we op pagode-tour!

Op 1 oktober begonnen we bij de pagode op het terrein van de boeddhistische universiteit, Damrey Sor geheten. (De witte olifant). Op 2 oktober stond Wat Kamphaeng op de rol en op 3 oktober werd het afgesloten met de pagode Piphithearam.

Welnu, de Pchum Ben dag op 1 oktober in de pagode Damrey Sor verliep zoals te verwachten viel. Het programma begint ’s morgens al om 4.00 uur en is omstreeks 12.00 uur afgelopen. Wij konden het ons nog herinneren van vorig jaar in Phnom Penh. Als je het anderhalf tot 2 uur bijwoont, dan heb je het wel gezien. Vandaar dat wij omstreeks 10.00 uur vertrokken. En inderdaad…..mensen bezochten de pagodes, mensen offerden eten, fruit, water, bloemen, geld e.d. aan de monniken en als dank prevelden de monniken gebedjes en strooiden hun zegeningen uit over de gulle gevers. De meeste mensen droegen witte blouses. Overleden familieleden worden herdacht en offers worden bij de graven neergelegd. Kortom: Precies zoals we hadden gedacht. En dit ritueel herhaalt zich dus op alle drie de dagen van Pchum Ben. De mensen zijn zeer gastvrij en we werden zelfs uitgenodigd om mee te eten in een andere ruimte dan de monniken zaten. Hoewel wij dit aan ons voorbij lieten gaan, was het uiteraard wel een aardige geste. Overigens: Wij troffen nog een 71-jarige Cambodjaan die een tijd in Australië had gewerkt en dit verklaarde zijn perfecte Engels. Na afloop was het erg handig dat wij even gebruik konden maken van het toilet op ‘onze’ boeddhistische universiteit die tegenover de pagode is gelegen. Aldaar troffen we nog de ‘president’ en de ‘vice-president’.

Echter: Onze studenten hadden ons ook laten weten dat er tussen omstreeks 15.00-en 16.00 uur ‘Shanti Dharma’ plaats zou vinden: Het uitvoeren/voordragen/zingen (recital) van een tekst uit de Boeddha leer (Dharma boek). En tussen 18.00-en 21.00 uur zou je kunnen zien dat de monniken voedsel zouden verkopen. Oké, wij besloten dan ook om iedere Pchum Ben dag een ander dagdeel te gaan bekijken: De eerste dag ’s morgens, de tweede dag ’s middags en de derde dag ’s avonds. Leuk bedacht, maar het pakte anders uit.

Op de tweede dag wilden we dus ’s middags tussen ongeveer 15.00-en 16.00 uur de Shanti Dharma bijwonen en wel bij de Kamphaeng pagode. Toen wij arriveerden kregen we helaas te horen dat dit niet aan de orde zou zijn. Men had gewoon de normale Pchum Ben ceremonie van 4.00-tot 12.00 uur gehad en daarmee was het programma voor die dag afgerond. Jammer dan, maar aangezien het een pagode betrof waar wij nog nooit waren geweest, bekeken we deze nieuwe plek en die was absoluut de moeite waard. Deze mooie pagode is gelegen aan de westkant van de stad Battambang. Ook spraken we nog met enkele mensen, die óf gebrekkig Engels óf gebrekkig Frans spraken.

De derde dag wilden we dus ’s avonds tussen ongeveer 18.00-en 21.00 uur ‘selling the food’ bijwonen in de Piphithearm pagode, die zich in het centrum van Battambang bevindt aan de oostkant van de Sangker rivier. Echter: Ook daar was het uitgestorven en hadden de festiviteiten zich slechts afgespeeld tijdens de ochtenduren tussen 4.00-en 12.00 uur. Welnu, it is like it is….Gelukkig hadden wij op de eerste dag het echte Pchum Ben gezien (en natuurlijk vorig jaar eveneens in Phnom Penh), dus het is helemaal in orde. Toch maar even tegen onze studenten zeggen dat hun informatie niet klopte….hahaha!

Ben las in de krant (Phnom Penh Post) dat met ingang van 1 januari 2025 het minimumloon in Cambodja omhoog gaat van 204 naar 208 dollar per maand…..pfff……

5 oktober: World Teacher’s Day.

Toen wij securityman Tola van appartementencomplex Chhaya lieten weten dat wij op een dag veel contact hadden gehad met enkele Ghanese vrienden, vielen wij bijna om van verbazing toen deze niet al te snuggere Tola vroeg: ‘Are they coming to visit us here?’….pffff…..Onze ervaring is dat niemand hier enig idee heeft waar landen en continenten liggen op de wereldbol.

Op 7 oktober gingen we weer naar de boeddhistische universiteit. Zou alles weer operationeel zijn na Pchum Ben? Wij hebben de ervaring dat de re-start altijd traag verloopt. Voordat iedereen weer in het ritme zit zijn we zo een week verder. Wij hadden ons dus al een beetje voorbereid op weinig studenten. En jawel hoor…..Toen we arriveerden was een gedeelte van ons gebouw gesloten. Vervolgens konden we niet terecht in ons eigen lokaal, maar moesten uitwijken naar een ander lokaal. En inderdaad waren er niet veel studenten aanwezig. Deze waren nog ‘on travelling’ vanuit hun hometown richting Battambang. Toen wij vroegen naar de presentielijst kregen we te horen dat de office deze nog moest copieëren, omdat er een nieuwe maand was aangebroken. Uh, die logica ontgaat ons. Je zorgt er toch gewoon voor dat de spullen in orde zijn voor je vrijwilligers? Dat is echter teveel gevraagd. Hoe het ook zij: Toen wij wilden beginnen met ons programma, had 50% van de studenten de les van 30 september gemist. Op verzoek en na democratisch overleg werd besloten om die betreffende les te herhalen. En zo kon het dus gebeuren dat er vandaag wederom fabels en learning games op de rol stonden.

Eén studente, zijnde onze co class teacher Sopheap (Gentle) schoof later in de les aan, omdat zij eerst een job interview had gehad. Zij wil - mocht zij de job krijgen - een baan met haar studie gaan combineren. En onze Gentle had geluk: De baan zit in the pocket! Zij vroeg permissie aan ons om binnenkort een uur later in onze lessen te mogen verschijnen vanwege haar baan. Dat was uiteraard oké. Zij liet verder weten dat zij iemand anders uit de klas zou vragen om de presentielijst en de remote control van de airco voor aanvang van de lessen op te halen bij the office. Zij denkt écht mee en dat is een uitzondering in onze scene.

Vandaag (10 oktober) werd er in de klas gesproken over: Do you believe that success equals happiness? Do you think even if we are successful we can be sad as well? What characteristics does someone require for financial success? Why? Do you consider yourself successful? If yes, how would your life be different if you were unsuccessful? Andere topics waren: Environment/Farmers in The Netherlands.

En terwijl ik dit verslag afrond, word ik geplaagd door vele muggen………..

Wij kunnen nauwelijks geloven dat wij de langste tijd in Battambang alweer hebben gehad.

Wij wensen onze lezers alle goeds toe en zeggen: Namasté!!!!!!

Ben en Desirée