Van peptalks tot laatste lessen

Phnom Penh loopt ten einde……Vanaf 18 januari 2024

Zoals iedere maand….massages, markten, monniken en meer…..

Op 18 januari wordt er wederom een dollarbiljet geweigerd. Er bleek een minuscuul klein plekje op te zitten, nauwelijks te zien met het blote oog. Je wordt er toch een beetje simpel van….om werkelijk niets wordt een dollarbiljet geweigerd….het is écht heel ver gezocht……

Een verrassing voor ons van één van de receptionistes in appartementencomplex Nine East. Meisje Piksa gaf ons twee Cambodjaanse snackjes die uiteraard verpakt waren in een bananenblad. En waarom? ‘I just want to thank you’….Waarschijnlijk omdat wij wel eens de dames van de receptie, maar ook van de poetsploeg iets lekkers toestoppen.

Weetje: Een baby die nu wordt geboren in Cambodja (2024), die benut slechts 50% van zijn of haar productiviteit in z’n leven. (Aldus een rapport van de Wereldbank).

Wij vernamen dat in 2027 het eten van hond verboden wordt in Zuid-Korea. In Cambodja zou dit ook weer een punt van discussie gaan worden, hoewel nog maar 0.5% van de bevolking hond eet. Daarentegen is het eten van gebakken spin nog wel normaal in Cambodja.

In onze toekomstige woonplaats Battambang is een opleidingsinstituut voor circusartiesten. De achtergrond van dit instituut is: Jongeren uit arme gezinnen een kans geven om middels acrobatiek en kunstzinnige vormgeving perspectief te bieden op een betere toekomst. Uiteraard is er geldgebrek. Vandaar dat er geld wordt gegenereerd via marathons en wielerwedstrijden met een internationaal deelnemersveld.

Het eerste jaar van de bachelor opleiding op de boeddhistische universiteit wordt ‘foundation year’ genoemd. Te vergelijken met onze propedeuse.

En nog steeds zijn we doende om een workshop te organiseren in een zeer chaotische setting. Hierbij een poging om het proces en de verwarring te beschrijven…..

Inmiddels is duidelijk dat wij 100 studenten kunnen onderverdelen in 5 groepen van 20 en dat dit event zal plaatsvinden in de vroege ochtenduren tussen 7.00 - en 10.00 uur. (Datum nog steeds onbekend). Plotseling wilde Vutha ons een keer graag spreken en kregen we om 11.30 uur te horen dat we dezelfde middag moesten opdraven. Ook twee andere opties werden aangeboden.

In deze hiërarchie is hij gewend dat iedereen voor hem vliegt, maar dat wij ook nog andere dingen moeten doen dan alleen lesgeven op zijn universiteit kwam blijkbaar niet bij hem op. Wij lieten hem dan ook weten dat wij te druk waren. Uiteraard zijn wij wel bereid om op onze lesdagen te komen. Op die manier kunnen wij een gesprek met hem dan combineren met ons lesgeven. Betere planning en efficiëntie zijn leerpunten voor Vutha…….hahaha!

Uiteindelijk werd het opgelost. Ook onze oud cursist Seng werd inmiddels tureluurs van de rommelige setting aangaande de workshop. Deze 3^e jaars student Engels en natuurkunde gaat namelijk ook workshops organiseren voor de nieuwe studenten, maar ook hij krijgt nergens duidelijkheid over. In eerste instantie moest hij zich wenden tot een docent Engels, tot de office, tot de vice, zodat uiteindelijk ‘the documents’ richting rector konden worden gestuurd, maar plotseling is alles weer anders. Nu moet hij de outline van zijn workshop naar de docent Engels sturen die het vervolgens naar het ‘foundation year’ moet toezenden en het is Vutha die zich o.a. bezighoudt met het ‘foundation year’. Ach, kort gezegd komt het erop neer dat de linkerhand niet weet wat de rechterhand doet, maar goed…..nog steeds vinden wij het heerlijk om hier te zijn hoor…....!!!!!

Weer een voorbeeld van geen planning en geen communicatie. Kort voor aanvang van de les op 20 januari ontvingen wij van de co class teacher You Y een bericht dat we het hele weekend niet terecht zouden kunnen in ons klaslokaal, omdat er examens van de taal Pali werden afgenomen. Dit moet toch eerder bekend zijn? Afijn, wij zouden in een ander blok op de campus terecht kunnen en wel boven. Binnen no time stuurde You Y echter foto’s door en liet weten dat wij in ons voormalig klaslokaal konden lesgeven en wel beneden.

Oké, éénmaal aangekomen op de universiteit stond een studente uit onze klas ons op te wachten met de mededeling dat wij het lokaal beneden konden gebruiken. Op hetzelfde moment wenkte iemand van het kantoor ons en liet weten dat we naar boven moesten. Uh…..upstairs? downstairs? Uiteindelijk konden we onze intrek nemen in een heel klein lokaaltje boven. Dit klaslokaal bevindt zich naast het IT-Center (dat geschonken is door de regering van India). Vanaf die plek konden we wel mooi de bouwactiviteiten gadeslaan. Het is nog steeds één grote bouwput op SBU (Sihanouk Buddhist University).

De les was nauwelijks begonnen of de stroom viel uit…..lights off….gelukkig duurde dit niet al te lang, aangezien het bloedheet was in het kleine lokaal. Verder had You Y ons laten weten dat er vandaag - 20 januari - wederom ‘fundraising activities’ zouden plaatsvinden. Deze keer zou dit bestemd zijn voor ‘supporting Master and Doctoral programs and classes’. (In oktober j.l. hadden wij een soortgelijk event bijgewoond). Wij gingen er dan ook van uit dat het een drukte van jewelste zou zijn op de campus. Echter: Er was niets te zien en niemand was op de hoogte van een event. Toen schoot ons te binnen dat Vutha had verteld dat er een fundraising ceremony zou plaatsvinden in zijn ‘monastery’. Waarschijnlijk zat daar de miscommunicatie.

Hoe het ook zij….de les van 20 januari ging van start middels een ‘listening skill’ over een ‘sad story with a happy end’. (Ons trainingscentrum in Ghana was ‘destroyed’ (sad) en na ruim een jaar knokken kon dit worden ‘rebuilt’ (happy) en het in beslag nemen (wegens niet voldoen aan de voorwaarden) van vier containers van vier ‘streetgirls’ (sad), die uiteindelijk ten goede kwamen aan vier meer serieuze jongedames (happy). Hierna was het tijd voor de ‘speaking skills’, te weten: Are you often tired? Why? What can you do if you have too much stress? Would you consider yourself a workaholic? Why? Why not? France has experimented with a four-day work week. Would this work in your country? Why? Why not?

Do you think retirement is a real possibility when you turn 65 years old? Why? Why not?

Wij zijn nog altijd in afwachting van de workshop, die inmiddels door ons op papier is gezet, maar wel is gewijzigd in een peptalk. In onze perceptie is een peptalk misschien nog wel belangrijker en zeker voor dit publiek dat verlegen, bescheiden en nederig is.

Onderwerpen die in de les van 21 januari aan de orde kwamen, waren: What is crying? What do we shed when we cry? What emotions accompany crying? Are we always sad when we cry? Tears of joy….When do we feel tears of joy? When do we feel tears of sadness? What are some other reasons that our eyes may tear up? Tot de pauze werd er gesproken over bovenstaande topics. Het onderwerp maakte veel los. Eén boeddhistische monnik liet vol trots weten dat hij helemaal niet had gehuild toen zijn vader was gestorven, because as a man we don’t cry…..tsja, uitermate boeiend natuurlijk om hier dieper op in te gaan. Een andere student schetste een mooi beeld: Een alleenstaande Cambodjaanse vrouw met 9 kinderen werd geconfronteerd met het feit dat haar kinderen niet naar haar luisterden. Toen zij uiteindelijk uit pure frustratie begon te huilen, waren de kinderen daar zó van onder de indruk dat zij vanaf dát moment allemaal gehoorzaamden.

In de pauze bleef een cursist in de klas zitten en vroeg ons het hemd van het lijf over Nederland. Na de pauze wilden wij starten met een nieuwe activiteit, doch blijkbaar was de toon Nederland gezet, want verschillende andere studenten begonnen ook vragen op ons af te vuren. Prima! Dan schuiven we ons verdere programma wel door naar de volgende keer. Voor één student was het toch een beetje ingewikkeld: Het land heet The Netherlands, maar je kunt ook Holland zeggen; de nationaliteit is Dutch, de taal is Dutch….Het was lastig voor hem om het te begrijpen. Toen het uiteindelijk toch duidelijk was begon hij te lachen. Wat was het geval? Hij had ‘a foreigner’ ontmoet en had verteld dat zijn teachers from Dutch waren (in plaats van from The Netherlands).

Stralend liet hij echter weten: ‘But teacher, the foreigner understood’. Hoe het ook zij: Het werd een interactief samenzijn waar iedereen van genoot!

Toen de les voorbij was, hadden wij om 17.00 uur een afspraak met onze contactpersoon Vutha inzake bespreking workshop cq peptalk. Tot onze verrassing was Seng ook van de partij. Heel fijn. Op die manier was hij ook meteen op de hoogte. Allereerst stonden wij stil bij het begrip workshop en moesten constateren dat dit een andere lading dekt in Cambodja dan in Nederland. Vutha was het met ons eens dat een peptalk voor ons publiek belangrijker zou zijn. Het is de bedoeling dat wij voor 9 groepen moeten opdraven. Het aantal studenten verschilt telkens weer. Nu noemde Vutha een aantal van 535 om daar vervolgens 400 van te maken. Feit is dat wij ’s morgens ‘acte de présence’ moeten geven en wel van 7.00 tot 10.00 uur. (Eén uur per groep, 3 groepen per ochtend). De vraag was: Gaan we dit 3x per week organiseren (éénmaal 3 dagen achter elkaar) of smeren we dit uit over 3 weken en verschijnen we maar op 1 dag in de week ten tonele? Uiteindelijk werd afgesproken dat wij kozen voor de laatste optie. Wij gaven zowel Vutha als Seng een copie van onze peptalk en iedereen was tevreden. Verder bleek dat Seng tóch zal moeten vertalen van Engels naar Khmer. Concreet: Op 25 januari, 1 februari en 8 februari zullen wij de nieuwe studenten die net gestart zijn op de universiteit gaan motiveren en stimuleren.

Wij spraken niet alleen over de peptalk, maar wij informeerden ook of wij nog als gastsprekers moesten fungeren conform de presentaties die wij hadden gehouden op de boeddhistische highschool. (Belang van het leren van Engels uitleggen, introductie over Nederland en vrijwilligerswerk wereldwijd, vragen beantwoorden enz.). Dit bleek echter niet meer nodig te zijn. Vutha vond het veel prettiger als wij 9 groepen konden voorzien van onze peptalk. Ook bespraken we nog de bijeenkomst m.b.t. het uitreiken van de certificaten voor de drie groepen Engelse conversatie. Wij stelden voor om dit te realiseren tussen 3 maart (zijnde onze laatste les) en 30 maart (zijnde ons vertrek uit Phnom Penh) en Vutha kon zich hier helemaal in vinden.

Even een congratulations app sturen richting onze beste Ghanese vriend Paul, i.v.m. een malaria vaccin!!! Ghana is in een jubelstemming! In Kameroen is ’s werelds eerste grootschalige vaccinatiecampagne tegen malaria van start gegaan. De vaccins worden gratis gezet. De campagne krijgt dit jaar in 19 andere Afrikaanse landen een vervolg, waaronder dus ook in Ghana. Er is zo’n 40 jaar gewerkt aan het vaccin en het is goedgekeurd door de wereldgezondheidsorganisatie. Het is absoluut een historisch moment. (Jaarlijks overlijden 600.000 Afrikanen aan malaria, vooral jonge kinderen).

En toen was het zover…..De eerste peptalk over ‘university advices’ vond plaats op 25 januari. Deze zag er ongeveer als volgt uit: - Introduction Ben and Dees - Motivation to study: Focus on your goal, aim. Realize that you have the possibility to study, so be grateful. And remember: If you really want to do something, you will find a way; If you don’t, you will find an excuse. - Time management: Planning is 50% of the study. Always try to be on track. - Self confidence: Believe in yourself, that is very basic, you are doing well, repeat that. Self trust is the first secret of success. - Discipline: A kind of iron discipline is very important. And remember: Patience (the process of a difficult study) is bitter (hard), but it’s fruit (result) is sweet. Success is not final, failure is not fatal, it is the courage to continue that counts. - Technical aid: There are a lot of technical tools: Laptop, internet, google, smartphone, artificial intelligence (AI), chat GPT (Generative pre-training transformer), chatbox. All this technical support can be your friend (it’s an opportunity), but also your enemy (it can be a risk). The human being with or against the machine. We ask the machine to do the work. Nowadays we talk about the fourth industrial revolution. Using GPT is not yet 100%. Exemple: If you want to look for the word ‘ill’, the machine will give you ‘I will’ as solution, but you have to change it into the word ‘sick’. Use it well in your study. All this technical stuff can be a danger, because you get lost in your searching activities. Exemple: Suddenly you see a nice YouTube video and you don’t focus anymore on your study and before you realize you have wasted an hour of your time.

Hands up: Who is using a laptop? Internet? Smartphone? Artificial intelligence? Chat GPT? - More tips and guidelines: Study is investment in yourself. Knowledge is power! Study never stops; it is a long life process. After graduation it is the more or less a ‘must’ to continue learning. Fun and satisfaction in your study and later in your job are more important than the money you earn. Try to manage the stress. Asking for help is never a sign of weakness. And remember: A pessimist sees the difficulty in every opportunity, an optimist sees the opportunity in every difficulty. Getting high grades can give you a good feeling, but it says nothing about you as a person. You are more than a list with grades from a university. Your own study strategy is the key to academic success. Ask a lot of questions to teachers, besharp, be critical, be active, take initiative. Your start as a student at the university includes a lot of responsability, but it is also the most interesting period of your life. At the same time try to find a life goal outside the university. The first study year is often not a very interesting period, but many subjects are obliged/compulsory. As time goes by it becomes more interesting and then you realize that you have made the right choice. No pain no gain! Prepare yourself well before college starts. In former times you did your homework after class. - Asking questions. Good luck!

Bij aanvang togen wij samen met Vutha en Seng naar het eerste klaslokaal waar iedereen ons verwachtingsvol aankeek. De tijd die was ingepland voor deze groep was van 7.00-tot 8.00 uur. Van 8.00- tot 9.00 uur stond de tweede groep op de rol en van 9.00- tot 10.00 uur kwam de derde groep aan de beurt . Iedere keer moesten we ons kunstje opvoeren in een ander klaslokaal. In totaal spraken we voor zo’n 90 studenten. Met name in de tweede groep werden we behoorlijk gehinderd door een immens kabaal van buitenaf, dat veroorzaakt werd door de bouwactiviteiten op de campus. Bovendien zorgden de microfoons ook voor de nodige problemen, maar goed…..hoewel de randvoorwaarden dus niet helemaal in orde waren, was het wel bijzonder om de studenten te mogen stimuleren en te motiveren met het oog op hun studie.

Enkele voorbeelden van vragen die we voorgeschoteld kregen waren: ‘How can I give a boost to my self confidence?’ of ‘How do I become a successful student?’ enz. Na afloop werd nog even geëvalueerd op het kantoor van Vutha. Aldaar gaf hij ons de ‘timetable’ (in het Khmer!) voor de twee volgende keren, zijnde 1 en 8 februari. Het bleek dat er in totaal geen 9 groepen zouden deelnemen, maar 8. De laatste bijeenkomst had namelijk slechts 2 groepen in plaats van 3. In dit laatste geval duurde de peptalk anderhalf uur per groep in plaats van één uur.

En dan krijgen we ‘out of the blue’ een digitale opsteker vanuit Ghana: ‘Still applying and recalling some good legacies that you left in Ghana. You both had and still have impact in peoples lives. God bless you. Be safe’. Wow….Wat een lieve woorden die je zomaar mag ontvangen……!

En dan is het alweer eind januari en togen wij richting boeddhistische universiteit waar de les van 27 januari een feit was.

Regelmatig komt er iemand van kantoor ons verrassen met een sapje of koffie. Dit is verpakt in wegwerp plastic bekers (hier heeft men nog nooit gehoord van milieu). Ook onze cursisten komen vaak de klas binnen met in hun hand zo’n plastic beker.

Het is natuurlijk wel boeiend om de jongelui te informeren over geopolitiek. Zo kwam bijvoorbeeld de oorlog tussen Rusland en de Oekraïne ter sprake en de eventuele gevolgen daarvan voor Europa en Amerika. Wij moesten echter constateren dat onze studenten daar geen belangstelling voor hadden. Het was toch een beetje ‘de ver van mijn bed show’. Verder vertelden we over een executie van een ter dood veroordeelde gevangene in de Verenigde Staten. Deze executie mislukte in eerste instantie en werd daarna op een onmenselijke manier uitgevoerd. De enige reactie van ons publiek was: ‘Je mag niet doden van Boeddha’. Tsja….dat was toch wel een hele magere reactie en simpele conclusie. Dit liet toch wel weer zien dat de boeddhistische monniken soms enigszins wereldvreemd zijn.

Dan maar door naar een duidelijke opdracht: Make a leaflet about Phnom Penh: Convince the tourists that Phnom Penh is the place to be! Echter: Ook hier schort het aan creativiteit. Toen wij de studenten allerlei voorbeelden gaven, viel eindelijk het kwartje. Hierna stonden er verschillende topics op het lesprogramma, te weten: Would you ever want to be famous? Yes/No/Why? Would you like to become the president or prime minister of your country, assuming you had the opportunity? Yes/No/Why? What would you do if you wake up with awesome super powers one day? What sort of super powers would you prefer to have? If it was possible, would you want to live for ever? Yes/No/Why? Would you want to live for ever if you could be guaranteed the mind and body of a healthy twenty something? Yes/No/Why? If you could find out the exact time, date and circumstances of your death in the future, would you want to know? Yes/No/Why? If you could work less and earn more, would you? How about if the job was dangerous? How about if the job was demeaning? Waarschijnlijk hadden de studenten hun dag niet, want er kwam niet veel uit de groep, maar bij het verlaten van het lokaal kregen we te horen: ‘Tomorrow we will talk more teacher’. Nou, dat zou mooi zijn, want het was veel duw-en trek werk voor ons geweest.

Terug in ons appartement lag er bij de receptie een verrassing op ons te wachten en wel een Khmer dessert.

En onze studenten hadden woord gehouden. In de les van 28 januari toonden zij zich gelukkig weer veel actiever. Waarschijnlijk kwam dit ook door het feit dat wij de jongelui in groepen lieten werken. Ik (Dees) stelde voor dat iedere groep in z’n totaliteit uiteindelijk een presentatie voor de klas zou houden. Op die manier zou niet alleen de spokesman of spokeslady van een subgroep verantwoordelijk zijn om de bevindingen te vertellen, maar zou iedereen ‘involved’ worden. Bovendien leek het mij ook prettiger voor de mensen die niet staan te springen om voor de klas te komen. Met het hele groepje van zo’n 4 of 5 personen zouden zij zich sterker voelen (was mijn gedachte). En inderdaad…..ik kreeg te horen: ‘Together is better’. Nou, prima dus! Er werd gesproken over: Is it important to have a family?

Giving life, does it just mean having lots of children? Happiness, is it being at ease in our bodies? Do you think that our destiny has been determined from the day of our birth? Do you think that fights and conflicts can destroy happiness and love?

Het grootste gedeelte van de les ging op aan bovenstaande. Echter: Aan het begin kaartte ik (Dees) nog even het volgende aan: Hier in Cambodja/Phnom Penh zie je overal de woorden Angkor; Wat en Bayon. Nu wist ik inmiddels wel dat Angkor heilige stad betekent en dat Wat staat voor een boeddhistische tempel. Ook met Bayon wordt tempel bedoeld, maar uh…..wat is eigenlijk het verschil tussen Wat en Bayon? Welnu, Wat is een tempel (of pagode of monastery) voor de boeddhistische monniken, terwijl Bayon een gewone tempel is (en dus niet bestemd voor monniken).

Aan het einde van de les hadden we nog een klein half uurtje over en dit werd benut voor het beantwoorden van vragen. Enkele voorbeelden: ‘Teacher Ben, how did you prepare yourself to become a social worker?’ of voor ons beiden: ‘In which countries in South East Asia did you volunteer?’ of: ‘Why did you decide to come to Cambodia?’ enz.

Overigens: Als wij Cambodja en Peru vergelijken, dan kunnen we constateren dat het in Cambodja vredelievender is. In Peru was meer sprake van sociale onrust. Er waren daar ontzettend vaak protestdemonstraties, stakingen e.d.

Het kon niet uitblijven….een botsing met de tuktuk….op 30 januari knalde er iemand aan de achterkant tegen de tuktuk aan waar wij in zaten. De veroorzaker reed natuurlijk door en de tuktuk driver ook. Laatstgenoemde bekommerde zich niet om ons. Toen hij ons afzette bij ons appartement bekeek hij de schade aan zijn ‘botsauto’. Wijzelf hadden er gelukkig niets aan over gehouden.

Op 1 februari stond de tweede peptalk op de rol voor de leerlingen van de highschool die gaan starten op de universiteit. Wederom werden wij verwacht in 3 verschillende klassen.

Van 7.00- tot 10.00 uur was het de bedoeling om de leerlingen/aspirant studenten een hart onder de riem te steken als het ging om de start van hun studie. Ook dit keer was Seng onze vertaler en werden wij door Vutha naar de betreffende klassen begeleid, alwaar hij ons introduceerde en de bedoeling uitlegde. Ook deze keer schortte het aan de randvoorwaarden: Geluidsoverlast door bouwactiviteiten op de campus en haperende batterijen in de microfoons, maar goed…..wij werden verrast met ijskoffie en de interactie met ons publiek was geweldig. Wij genoten met volle teugen en dit resulteerde in het feit dat we zeker een half uur langer in de laatste groep bleven. Aan goede vragen was geen gebrek en in alle klassen werden groepsfoto’s gemaakt. Sommigen wilden bovendien nog als extraatje alleen met ons op de foto, want ja…een selfie met een Europeaan scoort hier. Het viel ons op dat zowel de vorige keer als ook vandaag vaak dezelfde vraag wordt gesteld, namelijk: ‘Hoe kunnen wij ons zelfvertrouwen een boost geven?’ Tsja, dan zie je weer de impact van de cultuur op het gedrag van de mensen: Verlegen, bescheiden en nederig. De mooiste vraag van de bijeenkomst was echter: ‘What is the difference between spending your life and building your life?’ Wat een voorrecht om zo’n vraag te mogen beantwoorden! Kortom: Het was weer fantastisch om te doen!

En op 3 februari stond de English conversation club weer op de rol. Helaas waren velen afwezig. Dit had te maken met het feit dat men ‘charity activities’ moest doen voor de universiteit. De topic voor vandaag was ‘money’ en bestond uit de volgende vragen: Do you think that money is the basic for our lives? If you have a job, are you satisfied with your salary? What would you consider a good salary? Think of an answer, compare it with your partner’s answer and then discuss the differences. What would you consider an excellent salary? How much money is too much money? Does money buy happiness? The majority of people are workers. Do you think that all workers are looking for money? How much money should people have in order to comfortably retire?

In groepjes werd er gebrainstormd over bovenstaande vragen en daarna kwam ieder groepje in z’n geheel (voor de mentale support) naar voren om een presentatie te geven waarbij iedereen één vraag moest beantwoorden. Dit werkte heel erg goed. Via de topic ‘money’ kregen we ook een kijkje achter de schermen. Zo liet een monnik weten dat hij slechts 15 dollar per maand betaalt voor zijn verblijf in de ‘monastery’/pagode. Ook kregen we te horen dat oude arme mensen (geen pensioen) worden opgevangen in diezelfde pagode. Met recht dus een ‘caring and sharing culture’.

En dan stuit je zomaar op twee wijze spreuken, te weten: ….Andermans hoofd is een waardeloze plek om als zetel van waar geluk te dienen en…Durven is even je evenwicht verliezen, niet durven is jezelf verliezen…..

Op 4 februari stonden de volgende onderwerpen op het programma van onze English converation club op de boeddhistische universiteit: Some people are billionaires and have more money than they will ever need, yet other people are starving and living in the worst of conditions. Is this fair? Would the world be better if there was no money? Would the world be better if there was a more equal distribution of wealth. Why? What is work-life balance? Money is the worst of all evil. What does this mean? Ook in deze les werd er in groepjes samengewerkt en vervolgens werden de resultaten voor de klas gepresenteerd. Het zelfvertrouwen is absoluut toegenomen en dat is mooi om te zien. Ook vandaag gaven wij nog enige handvaten ‘to boost your self confidence’.

Op de rooftop van appartementencomplex Nine East werd de naam Nine East verwijderd, omdat dit niet meer belangrijk zou zijn. Daarentegen werd kort daarna de hele entree versierd met Chinese New Year attributen.

Wij kregen een mooi gedicht opgestuurd door een vriend uit Nederland, die wij tevens vaak in Ghana hebben ontmoet. Het gedicht (van Willem Wilmink) gaat over een echtpaar dat tegenover elkaar in de trein zit en hetzelfde ziet, maar toch anders…..

….De trein maakt zijn vertrouwd geluid; zij rijdt voor-, ik achteruit; We zien dezelfde dingen wel, maar ik heel traag en zij heel snel; Zij kijkt tegen de toekomst aan, ik zie wat is voorbij gegaan; Van nieuw begin naar nieuw begin rijdt zij de toekomst in en ik rij het verleden uit en beiden aan dezelfde ruit….

De nieuwe wereld….verdiepende gesprekken in een tijd van verandering…....wij genieten enorm van deze podcasts.

In de aanloop naar Chinees Nieuwjaar, zie je overal de rode Chinese lampionnen verschijnen, maar ook de anpaws. Dit zijn rode envelopjes die gevuld kunnen worden met geld. Deze rode envelopjes hangen als versieringen in bijvoorbeeld kunstboompjes in winkels. Ook de rode Chinese decoraties bij de entree van ons appartementencomplex Nine East konden niet ontbreken.

Voor de tweede keer in korte tijd moesten wij een beroep doen op AnyDesk (computerhulp op afstand). Via The Glitsch winkel in Vlissingen werd de eerste keer een foto-probleem tijdelijk opgelost, maar nu stond de verlenging van virusscan ESet op de rol en dat bleek iets lastiger dan verwacht. Op 6 februari werd dan ook op afstand even meegekeken.

Al snel daarna hadden we plotseling geen internet meer. (Wel op de smartphone, niet op de laptop). Dachten wij nog even dat er een link was met de virusscan ESet, dit was echter niet het geval. Het bleek dat verschillende mensen in ons appartementencomplex Nine East werden geconfronteerd met internetproblemen. De moeilijkheid lag dus bij Nine East. ‘IT-mannetjes’ werden opgetrommeld, maar konden het euvel vooralsnog niet verhelpen. To be continued….hoera…..een andere company kwam er uiteindelijk aan te pas en op die manier werd het probleem op 11 februari opgelost.

En toen was het 8 februari en stonden wij ’s morgens om 7.00 uur weer paraat om voor de laatste keer de peptalk te houden voor de nieuwe studenten op de universiteit. Deze keer kregen we twee groepen voor onze neus en geen drie groepen.

In plaats van 1 uur per groep kregen deze klassen anderhalf uur per groep, zodat we ook om 10.00 uur zouden eindigen. Echter: Het liep behoorlijk uit en uiteindelijk zetten wij er om 11.00 uur een punt achter. Het waren twee bijeenkomsten met hindernissen. Allereerst liet onze vertaler Seng het een beetje afweten, omdat hij te laat kwam. Hij had namelijk de hele nacht nauwelijks kunnen slapen vanwege geluidsoverlast van een buurman die een feestje had georganiseerd. Seng verscheen dus pas om 8.15 uur ten tonele, maar goed….wij waren heel blij dat hij er was, aangezien hij echt iets toevoegt als hij zijn eigen ervaringen op de universiteit deelt met de nieuwe studenten. Gedurende zijn afwezigheid was ‘venerable’ Vutha bereid om de rol van vertaler op zich te nemen. Heel aardig, maar dat liet toch een beetje te wensen over, omdat het Engels van Seng veel beter is dan het Engels van Vutha, maar okay…..Na de eerste groep moesten we van lokaal veranderen alwaar de tweede groep al op ons zat te wachten. Midden in ons betoog viel plotseling de stroom uit en dit betekende dat de fans niet meer functioneerden. Het werd snikheet in het lokaal. Hoe het ook zij: Om 11.00 uur zat het erop. Toen we naar het kantoor van Vutha liepen om te melden dat wij klaar waren, riep hij uit: Congratulations!

Overigens had onze sympathieke, slimme Seng nog goed nieuws te melden. Hij heeft een scholarship gekregen van de Amerikaanse schrijfster en spreker Susan Cain (schrijfster van o.a. bitterzoet). Susan Cain organiseert video chatting sessions die je - betaald - kunt bijwonen. Seng had daar heel veel belangstelling voor, doch het geld ontbrak. Vandaar dat hij contact opnam met deze Amerikaanse schrijfster. Hij liet weten dat het zijn wens was om deel te nemen aan de online community en schetste zijn achtergrond, te weten: Een 21-jarige student uit Cambodja die tegelijkertijd 2 studies volgt op 2 universiteiten en daarnaast nog vrijwilligerswerk verricht. Hij woont nog bij zijn ouders. (In Cambodja woon je bij je ouders totdat je gaat trouwen en zelf een huis kunt betalen).

Hij is dankbaar dat hij kan eten en slapen in het huis van zijn ouders en wil hen niet vragen om zijn wens te vervullen, zijnde geld te geven voor het kunnen bijwonen van de online sessies. Des te mooier dat Seng in al zijn puurheid nu beloond wordt!

Deze Seng is een echte boekenwurm en besteedt het beetje geld dat hij heeft het liefst aan boeken. Zijn moeder maakt zich echter zorgen om de magere Seng en adviseert haar zoon om meer eten te kopen en minder boeken, maar voor Seng kunnen alleen boeken zijn honger stillen….!

Als wij in het verleden vertrokken op een project in een ontwikkelingsland, dan vroegen we altijd - als aandenken - ‘a certificate’. Gewoon leuk om te hebben! Wij vroegen dan ook aan Vutha om een exemplaar in het Engels en in het Khmer te fabriceren. Verder lieten we weten graag een exemplaar te mogen ontvangen van een SBU magazine. In dit Sihanouk Buddhist University tijdschrift staan foto’s van ons beiden tijdens het lesgeven. Ook dit is natuurlijk een leuk souvenir.

9-10-11 februari: Chinees Nieuwjaar! Wij vroegen ons even af of dit nog gevolgen kon hebben voor onze lessen in dat weekend. Zouden de studenten ‘on travelling’ zijn naar de ‘province’? Het is natuurlijk altijd wat. Er zijn veel excuses om de lessen niet bij te wonen: Van cutting the rice tot charity activities en dus kan het Chinees Nieuwjaar ook weer roet in onze lessen gooien. Vutha beloofde ons om de studenten te benaderen en hen te activeren om te komen. On verra! Welnu, het viel mee…..

Overigens: Over Chinees Nieuwjaar gesproken: In Cambodja viert men 3x per jaar Nieuwjaar en wel op 1 januari, vervolgens Chinees Nieuwjaar in februari en tenslotte Khmer Nieuwjaar in april.

De les van 10 februari was weer heel bijzonder te noemen. Wij startten met een uitleg over duo-euthanasie naar aanleiding van het overlijden van Dries van Agt en zijn vrouw. Wij zagen verschrikte gezichten in de klas, want…..je mag niet doden van Boeddha!!!

Of wat te denken van een student die opgeklommen is van bedelaar naar student op de universiteit?! Deze jonge knaap probeert nu andere bedelaars te helpen. Hij hoopt dat zijn verhaal inspirerend werkt, zodat de bedelaars erin slagen om een andere mind-set te krijgen en op die manier de weg omhoog kunnen inslaan. De bedoelde student heeft ook de ambitie om een boek te schrijven. Samen met mij (Dees) werd de titel bedacht: ‘From begging to university’….Of die boeddhistische monnik die helemaal loskomt in onze les en is veranderd van een teruggetrokken bedeesde persoon die nu vol overgave o.a. vertelt dat hij op zondagmorgen (om 5.00 uur!) te zien is op de lokale televisie met een talkshow over de Dharma (de leer van Boeddha).

De topics van vandaag waren: Describing your personality, qualities and abilities in detail (using adjectives). Describing famous people qualities. Nadat iedereen in groepjes hierover had gebrainstormd volgde de presentatie voor de klas. Aan het einde deelde ik complimenten uit en dat was terecht. Was dit dezelfde groep als 2 maanden geleden? Toen was iedereen heel erg shy en durfde niemand naar voren te komen en nu zijn er zelfs enkele studenten (spraakwatervallen) die maar blijven praten. Geweldig om te zien dat hun zelfvertrouwen een enorme boost heeft gekregen! Toen wij dit dus ventileerden, kregen we te horen: ‘But it is because of you teachers…you motivate us and you are so enthusiastic’….Wow! Dat is natuurlijk erg fijn om te horen. Voor ons is het echter normaal, wij zijn gewoon onszelf en stralen waarschijnlijk uit dat wij mateloos genieten.

Vanwege Chinees Nieuwjaar waren er niet veel studenten aanwezig op 11 februari, doch met de aanwezigen konden we toch terugkijken op een geslaagde bijeenkomst. De onderwerpen die voor vandaag op het programma stonden waren: Talk about an interesting day last week: What happened, how did you feel, who were you with? (using past simple). Describing wishes in the present, past.

Tijdens het lesgeven hadden we een paar keer een beetje last van trommelgeroffel. Chinees Nieuwjaar was de reden hiervoor.

Soms kom je er pas laat achter dat er iets niet klopt. Wij waren er beiden van overtuigd dat één van onze studenten van origine afkomstig was uit Pakistan. Hadden wij dit dan allebei compleet verkeerd begrepen? Blijkbaar wel, want op 11 februari werd duidelijk dat hij 100% Cambodjaan is, maar goed…..De betreffende cursist (voorheen een monnik, rechten gestudeerd, nu monnik af en werkzaam op een ‘law office’) is natuurlijk ook een boeddhist en gaf ons een kijkje in ‘the four sublime states of Brahmavihara Dhamma (Dharma): 1. Loving kindness: Metta (liefdevolle vriendelijkheid); 2. Compassion: Karunà (compassie); 3. Joy other’s happiness: Mudità (medevreugde); 4. Equanimity: Upekkhà (gelijkmoedigheid). Metta, karuna, mudita en upekkha zijn de vier hartkwaliteiten in het boeddhisme. Het is natuurlijk erg boeiend dat wij dit soort kennis uit de eerste hand kunnen verkrijgen.

Op 13 februari troffen we in een eetgelegenheid 2 oude heren aan. Dit bleken 2 neven te zijn, afkomstig uit Engeland en zij woonden al jarenlang in Cambodja. Zij hadden beiden een respectabele leeftijd, namelijk 92 en 87. Toen Ben zijn leeftijd meldde (71), luidde de reactie: ‘You are still a child’…hahaha!

Ons appartementencomplex Nine East voerde weer eens een brandalarm check uit en wel op 15 februari. En een dag later opnieuw. Uiteraard een goede zaak!

De les van 17 februari stond in het teken van: 20 simple things you can do to help save our planet. What can you do in Phnom Penh to create awareness due to environment/pollution? Iedereen gaf een presentatie voor de klas. Daarna was het tijd voor een tekst: Questions and answers about Barack Obama, gevolgd door: The story behind the photo; a moment in history (toen Obama de verkiezingen won op 4 november 2008 in Chicago). Wij lieten de studenten weten dat wij op dat moment in Ghana waren en dat onze Ghanese vrienden buiten zinnen waren geweest van vreugde.

Hoewel Vutha 7 dagen per week werkt voor zowel de boeddhistische universiteit als ook voor de boeddhistische highschool, was hij vandaag 17/2 afwezig.

Onze vragen voor hem werden dan ook beantwoord via de app en via het kantoor. Handig was het dat een office medewerker ook even enkele hervulbare whiteboard markers kon vullen.

Maart en april zijn weliswaar de warmste maanden in Cambodja, maar nu in februari merken we al dat het behoorlijk aan het opwarmen is. Het is jammer dat de ‘koudste’ maanden (december en januari) voorbij zijn. Ook in de klas (geen airco, wel fan) is het ontzettend warm en dat mat af tijdens onze teaching activities.

18 februari: Wij zijn vandaag 30 jaar getrouwd! Hoewel wij les moesten geven, werd deze heuglijke gebeurtenis vooraf gevierd met een etentje aan de riverside. Daarna…..op naar de universiteit! De onderwerpen die vandaag aan bod kwamen, waren: Sell your city to the Olympics or FIFA committee: What is good about your city Phnom Penh? How to go there? Where to stay? When to visit? What to see? (Practice adjectives, comparisons, superlatives, suggestions). Tell about your daily routines. (Use the adverbs of frequency). Na afloop nog even naar Vutha om een paar dingetjes te regelen met het oog op ons afscheid. In maart zijn we namelijk klaar met onze lessen op de boeddhistische universiteit, staat de certificaatuireiking nog op de rol voor drie groepen studenten en last but not least…in maart gaan we bovendien Phnom Penh verlaten.

En verder in februari? Zomaar een greep uit de activiteiten: Er werd o.a. gewerkt aan een bye bye speech met het oog op ons naderende afscheid op de boeddhistische universiteit. Op 20 februari werd ons Nederlandse huurcontract digitaal door ons ondertekend, i.v.m. een verlenging. Huurders blij en verhuurders blij! 21 februari togen we even naar een service center voor onze laptop en de tuktuk driver kon nog net op tijd een botsing voorkomen. Tevens werd er geappt met John van de Cambodian Visa Services, want binnenkort gaan we ons visum verlengen. Op 22 februari aten we bij de Libanees. Een dag later gingen we naar Samsung Customer Service vanwege een probleempje met de smartphone van Ben (dat terplekke werd verholpen).

En dan….24 februari…..op naar de boeddhistische universiteit…..! Toen wij arriveerden zagen wij op de campus een soort kunstwerk op de grond, gemaakt van flesjes en omgeven door waxinelichtjes en voorzien van een tekst in het Khmer. Geen idee wat dit betekende. Ons klaslokaal was leeg en op het whiteboard stond ook een tekst in het Khmer vermeld. Wij zagen de bui al hangen…..waarschijnlijk weer een boeddhistisch festival en niemand had er aan gedacht om de teachers (wij dus) hierover te informeren. Ook de kantoren waren (nog) gesloten. Plotseling verscheen er toch een boeddhistische monnik ten tonele, zijnde één van onze studenten en hij kon ons inderdaad vertellen dat er vandaag sprake was van een boeddhistisch festival, te weten Magha Puja (of Sangha Day). Men herdenkt hierbij de spontane bijeenkomst van 1250 monniken om de Boeddha te ontmoeten. Oké, erg boeiend, maar feit blijft dat er niet wordt gecommuniceerd richting ons. Terplekke werd door de enige student via Telegram contact opgenomen met zijn medestudenten en allerlei redenen voor absentie passeerden de revue: ‘I asked permission; I have an assigment; I am in my hometown’ etc. Dat is uiteraard allemaal prima, maar zég dat dan eerder……Wijzelf stuurden even een appje naar Vutha, maar ja….hij kijkt bijna nooit naar zijn Whatsapp berichten, omdat ook hij Telegram gebruikt. Dat schoot dus allemaal niet op. Wij waren net aan het bedenken wat we gingen doen met deze les, toen de deur openging en er een tweede student binnenkwam. Op dat moment besloten we maar om een informeel gesprek te houden.

En dit gesprek mondde uit in een mini samenzijn waarbij allerlei interessante onderwerpen aan de orde kwamen, zoals: Buddhism; The monks; Differences in culture worldwide; Geo-politics; Neighbour countries of Cambodia etc. Zomaar enkele weetjes: Bij intreden krijgen de monniken altijd hulp, bij uittreden is dit slechts op verzoek. Onderling kan er gesproken worden over uittreding, maar dat hoeft niet. Bij een sollicitatiegesprek tussen twee gelijkwaardige kandidaten waarbij de ene nooit monnik is geweest en de andere wel, geniet een gewezen monnik altijd de voorkeur.

De mindset van een boeddhistische monnik wordt bestempeld als PMA: Positive mental attitude. Iedereen zat op de praatstoel en we gingen van wereldwijde cultuurverschillen naar geo-politiek en naar de buurlanden van Cambodja, zijnde Laos, Vietnam en Thailand. Zeker met de laatste twee (Vietnam en Thailand) zijn de banden met Cambodja niet sterk te noemen. Volgens een student zou de bewering - dat Vietnam Cambodja had bevrijd van de Rode Khmer - niet waar zijn. Toen wij in deze bijzondere les lieten weten: March 3 will be our last class, kregen we te horen: ‘I will never forget you teachers, you were my first foreign teachers and you gave me a lot of self confidence’. Nou, dat was natuurlijk heel fijn om te horen. En dit werd gevolgd door: ‘When you die you have planted a seed in us’……Oh, daar word je wel even stil van…….

Gelukkig waren er weer meer studenten aanwezig op 25 februari. De les stond in het teken van de volgende topics: Describe a location: Choose between desert (or country side) and city (use a lot of adjectives). What is healthy food? Can you do anything creative? For example: Can you sing, dance, play a musical instrument, paint, draw or write poetry? What are some things you should have done last week, but didn’t do? How would your parents punish you when you misbehaved as a child? What more could you be doing to practice your English? Mention some things that you couldn’t do last year that you can do this year.

Wij blijven ons nog steeds verbazen…..Als ik (Dees) tussen de groepjes loop die zich aan het voorbereiden zijn op bovenstaande onderwerpen, moet je toch even diep zuchten als je een boeddhistische monniken hoort zeggen: ‘Teacher, what does creative mean?’ Met de voorbeelden - singing, dancing, playing a musical instrument, painting, drawing, writing poetry - bleek hij niet geholpen te zijn, totdat ik liet weten: ‘But you can sing, due to Shanti Dharma’. Toen begon hij te stralen en viel het kwartje….Inderdaad, hij zingt (Shanti) de leer van Boeddha (Dharma). Gelukkig heb ik het afgelopen jaar het één en ander opgestoken over het boeddhisme en dat kwam nu weer van pas.

Als je in hun eigen referentiekader blijft is het uiteraard gemakkelijker voor ons publiek om opdrachten te begrijpen. Zó boeiend!

Plotseling stonden er twee jonge mensen in de deuropening van het klaslokaal die vroegen om opnames te mogen maken (foto’s/video’s) van onze Engelse conversatieclub. Het doel was om onze lessen te promoten. Waarschijnlijk waren zij gestuurd door de leidinggevenden en moesten zij deze opdracht uitvoeren. Geen probleem, ga je gang………

Na de les zoals altijd per tuktuk naar huis. Onderweg kregen we een lekke band die de driver terplekke verwisselde. Even wachten en verder maar weer………

’s Avonds vernamen wij dat er een hoge functionaris in de hiërarchie van de boeddhistische monniken ernstig ziek was en in het ziekenhuis was opgenomen. Het bleek te gaan om iemand met een uitmuntende staat van dienst. Vandaar dat het niet ontbrak aan namen en titulatuur van deze 92-jarige. Daar komt ie dan….Majesty Supreme Buddhist Monk Venerable King Samdech Preah Agga Maha Sangharajadhipati Tep Vong en het gaat nog even verder…..Great Supreme Patriarch, Kingdom of Cambodia, Co-president, Religions for Peace. (Known for his role in re-establishing the Cambodian monkhood after the Pol Pot period and for his links to dominant political leaders since the 1980’s). Een dag later (26 februari) overleed hij. Op internet verscheen het bericht van zijn overlijden zelfs via Breaking news ABC (Australian Broadcasting Corporation), met daarin o.a. de volgende vermelding: He was the religious chief of both the Mahanikay and Dhammayut orders of Theravada Buddhism in Cambodia. Hij zal opgebaard worden in de Wat Ounalom Monastery, de boeddhistische tempel in Phnom Penh waar Vutha woont. Op 27 februari hingen de vlaggen halfstok……

Wellicht is het bekend dat boeddhistische monniken bedelen voor geld. (Traditionele almen). De mensen die hen eten geven ontvangen in ruil daarvoor een zegen. Toen Ben op 26 februari buiten aan een stalletje water ging kopen, werd hij aangesproken door een monnik, die slechts 1 woord Engels kon spreken en dat was ‘money’.

Daarbij liet hij zijn buidel met bankbiljetten zien. Ben probeerde uit te leggen dat hij gratis les gaf aan de boeddhistische monniken, maar die boodschap kwam niet over vanwege het taalprobleem.

Op 27 februari vernemen wij dat Google Maps een tik op de vingers heeft gekregen van Cambodja, omdat Google Maps een eilandje voor de Cambodjaanse kust (Koh Ach Seh) had betiteld als Vietnamees grondgebied.

Ik (Dees) werd gewezen op de app van de Khmer Lunar Calendar (maankalender) en dat is een hele uitkomst voor ons. Nu kunnen we precies zien wanneer er een boeddhistisch festival is of een andere celebration of wanneer er een public holiday is of….of….Hadden wij dit maar een jaar eerder geweten, want wij hebben vaak moeten gissen…..Het is een handige app met tevens culturele achtergrondinformatie, bijvoorbeeld over Feng Shui. Feng Shui is een Chinese filosofie, die ruim 3000 jaar geleden is ontstaan. Deze filosofie gaat over hoe iemand in zijn leefomgeving het gevoel van geluk kan beïnvloeden. Het heeft dus te maken met de leefomgeving en de mens zelf.

Soms heb je ineens een ‘aha-erlebnis’ en krijg je een soort van bevestiging. Dat was het geval op 28 februari.…..Na 20 jaar Derde Wereld kun je weleens overvallen worden door een gevoel van ontheemdheid. Waar is m’n thuis? Ik ben ontheemd. Je bent nergens meer écht thuis en tegelijkertijd voel ik me overal thuis. Wij maken er wel eens een geintje over: Nooit last gehad van heimwee, maar wel van reiswee. Voor mij is reizen thuiskomen. En plotseling las ik iets dat mij deed beseffen dat deze mijmeringen prima passen in het beeld van mijn leven. Met andere woorden: Wie niet reist is gek (of mijn versie: reizen is thuiskomen) en last hebben van wegwee (of mijn versie: reiswee). De ontheemdheid (dat toch een negatieve lading heeft) werd omgezet in een euforische ontheemdheid (een positieve vibe en dit zorgt voor ruimte). Wow! Daar ben ik het helemaal mee eens!

29 februari….Op naar de kapper….Voor mij (Dees) betekent dit gewoon een bezoekje aan de markt en klaar is Kees (Dees).

(Heerlijke prijs: haren knippen, pedicure, manicure, totaal 9 dollar). Meestal weigeren de dames om een man te knippen, zo ook vandaag. Wij weten dat herenkappers net buiten de markt gevestigd zijn en dus gingen we richting herenkapper. A funny visit…..In de kapperszaak hing een prijslijst met verschillende prijzen. Knippen heren Chinese prijs: 15 dollar. Knippen heren Cambodjaanse prijs: 10 dollar. Natuurlijk werd Ben richting de Chinese prijs gepraat, maar Ben prefereerde aanvankelijk toch de Cambodjaanse prijs. Plotseling zagen wij aan de overkant nog meer herenkappers. Toen wij lieten weten dat wij geen toeristen waren, werd ons aangeraden om naar de overkant van de straat te gaan. Daar zou de prijs slechts 7 dollar zijn. Om het nog grappiger te maken…de buurman van die overkant knipte zelfs voor 6 dollar. Iedereen begon de lol ervan in te zien….van 15 naar 10 dollar en van 7 naar 6 dollar….De kapper van de ‘dure’ zaak ging gewoon met ons mee naar de goedkopere zaak om Ben aldaar - naar volle tevredenheid - te knippen.

Helemaal mee eens…..Think global, act local!!!.... Na 20 jaar vrijwilligerswerk in diverse ontwikkelingslanden hopen wij dat we mogen zeggen: Wij hebben een steen verlegd in een rivier op aarde…..daardoor ontstond ruimte om te stromen…..Panta Rhei (alles stroomt).

In de les van 2 maart werd de tekst behandeld: How fast food began. (The man behind KFC). Daarna stond het transcript van Jon Jandai op de rol, te weten: Life is easy.

Vandaag waren alle kantoren op de boeddhistische universiteit gesloten. Er was dus ook geen presentielijst aanwezig. De reden was gelegen in het feit dat iedereen afwezig was vanwege ‘funeral activities’. Zoals eerder in dit reisverslag vermeld is een hoge functionaris in de hiërarchie van de boeddhistische monniken overleden en dit gaat altijd gepaard met veel ceremonie. Zo bleek dat er een week van rouw was afgekondigd (laatste dag 3 maart). Echter: Het zou nog 3 maanden duren voordat hij gecremeerd zou gaan worden. Bij de monastery van Vutha waar hij ligt opgebaard, zag het op 2 maart zwart van de politie.

Volgens de studenten zou deze overleden ‘majesty’ de beschermheer zijn geweest van de politie. Onze studenten vonden het - net als wij - heel vreemd dat 3 maart onze allerlaatste les aan de orde zou zijn. Er werden al volop selfies gemaakt, iemand trakteerde op water en één boeddhistische monnik bleef maar herhalen hoe erg hij het vond dat wij nooit meer terug zouden komen naar Phnom Penh. Hij vertrouwde ons toe dat hij over niet al te lange tijd zal gaan stoppen met het ‘monnik zijn’ en dan was zijn plan om ons te komen bezoeken (waar wij dan ook zouden mogen zijn in Cambodja).

3 maart: Laatste les! Drie groepen Engelse conversatie voorbij!!! Helaas moest ik (Dees) deze laatste les geven met een aanval van migraine. Q[e-38]A’s leek ons wel een leuk idee voor de laatste les. Studenten stelden ons vragen en wij gaven antwoorden. Echter: Allereerst gaven wij nog vele voorbeelden mee van interessante Tedx videos, maar daarna kon men de vragen op ons afvuren. En die vragen mochten er zijn. Zomaar een greep hieruit: Can you tell me about your experiences due to your study in the past? In which country are you going to live in the future? What are the advantages and the disadvantages of Cambodia? How can you be successful in life? How can I change my life? Which problems did you face in Cambodia?If I have a mental problem, what can I do? What is a happy life? Can you as elderly people give some advice to us being the youth? How do you feel in Cambodia? Do you have children? How did you solve the problems you faced during your years in developing countries? How to fight the trade in drugs in rural areas? What inspires you to volunteer? Do you have painful memories during your volunteering? What can I do to study abroad? enz. enz. enz. Wow! Zeer interessante vragen en het was les vullend om deze allemaal te beantwoorden, want vaak komt van de ene vraag weer een andere vraag. Ook schiet ons telkens weer iets anders door het hoofd. Hoe het ook zij: Het was heel bijzonder!

In de pauze werd er door ons getrakteerd, maar reeds bij aanvang van de les kwamen de studenten al aandragen met lekkers. Toen wij rondgingen met koekjes, lieten de monniken dit aan hen voorbijgaan.

Ach ja….natuurlijk…..Zij mogen na 12.00 uur niets meer eten. Wel mogen zij nog drinken en op iets kauwen (een snoepje of kauwgom bijvoorbeeld), maar goed……de koekjes werden toch meegenomen voor het moment waarop het weer toegestaan was om te eten. Aan het einde van de les spraken wij een afscheidswoordje en maakten een groepsfoto.

Toen was het hek van de dam…..Iedereen wilde tevens alleen met ons beiden op de foto; wij werden overladen met bedankjes; de loftrompet ontbrak niet: ‘Teacher can I give you a hug?’; ‘Teacher I will never forget you’; ‘Teacher we love you so much’…..hahaha! Waren wij al helemaal overrompeld door dit lieve gebaar, wij vielen helemaal stil toen zij ons maar liefst 6 cadeaus aanboden: Twee blouses, twee sjaals, een tas, een mand met gezondheidsdrankjes. Echt totaal niet nodig, maar wel super attent. Aangezien de kantoren vandaag nog steeds gesloten waren vanwege de ‘funeral activities’ van de ‘majesty’, konden wij verder bijna niemand echt gedag zeggen. Dus stuurden we een app naar Vutha, aangezien er voor ons vertrek naar Battambang op 30 maart, nog een certificaatuitreiking op de rol staat. In ieder geval werd vandaag (3 maart) een periode afgesloten van drie groepen Engelse conversatie op de Preah Sihanouk Raja Buddhist University in Phnom Penh!!! Een prachtige ervaring!!!

Voor wat betreft de nieuwe accommodatie in Battambang, even een terugblik: Het blijkt lastig te zijn om een (service) appartement cq een studio te vinden. Dat is ook wat wij lezen als het gaat om de ervaringen van expats. Toen wij in november 2023 een paar dagen in Battambang waren, gingen we dan ook al op onderzoek uit. Na een paar opties die niet aan de orde waren, vonden we destijds Chhaya apartments. Men had ons toen op een wachtlijst gezet. Eind januari 2024 belden we nog eens met het verzoek of wij m.i.v. 30 maart een appartement konden huren. Toen kregen we te horen dat we in maart moesten terugbellen. Enkele Koreaanse gasten (circusartiesten die moesten optreden in het circus van Battambang) zouden half maart vertrekken. Welnu, lang verhaal kort…..op 5 maart belden we opnieuw en toen was het ….bingo.

Heel fijn te weten dat huisvesting is geregeld. Op 30 maart gaan wij dus ons huidige appartement Nine East in Phnom Penh verlaten en gaan onze intrek nemen in Chhaya in Battambang.

A shocking experience: Natuurlijk spreken de schoonmaaksters van appartementencomplex Nine East geen Engels, doch slechts Khmer. Echter: Als je moet constateren dat sommigen niet eens kunnen lezen en schrijven in hun moedertaal Khmer, dan is dat toch weer even schrikken….De redenen hiervoor zijn divers: Zij komen uit arme gezinnen; onderwijs wordt slecht geregeld door de overheid; het regime van de Rode Khmer (1975-1979) heeft voor een complete kaalslag gezorgd als het gaat om het wegvagen van een bevolkingslaag/generatie (inclusief leraren). Overigens: Terugkomend op een verdwenen generatie zien we hier dus ook geen ‘grijze golf’. Deze oudere mensen zijn veelal vermoord door de Khmer Rouge.

Opnieuw kregen wij een uitnodiging van de Nederlandse Ambassade om - net als in oktober 2023 - deel te nemen aan een Meet [e-38] Greet. Op 12 maart a.s. krijg je dan de gelegenheid om in een hotel in Phnom Penh de Nederlandse gemeenschap te ontmoeten alsmede de Nederlandse ambassadeur. Men laat dit samenvallen met een Consulair Loket, waarbij je bijvoorbeeld zaken kunt regelen zoals een bewijs van leven, Digid, paspoort e.d.

En dan nog even een Nederlands klusje regelen…ja, ook het onderhoud aan de cv-ketel moet natuurlijk plaatsvinden. Contact opnemen dus met degene die onze post verzorgt, maar ook met de huurders en met het installatiebedrijf. Kortom: Een afspraak maken en ervoor zorgen dat alle neuzen in Vlissingen dezelfde kant opstaan.

8 maart: Internationale vrouwendag.

Het weekend van 9 maart stond o.a. in het teken van het updaten en plaatsen van onze site.

So far so good…….....Till next time!!!

Greetz, Ben Dees