Bye 2023 and hello 2024

Finish 2023 en start 2024……Vanaf 1 december 2023

De maand december begon met enkele wetenswaardigheden die het vermelden waard zijn. Zo werd bijvoorbeeld porridge gegeten, Khmer noodle with sweet chili sauce. Erg lekker!

In z’n algemeenheid is het ons natuurlijk bekend dat er vals geld in omloop is in Cambodja, waarbij dollarbiljetten meer in trek zijn dan rielbiljetten. Vandaar dat wij elke keer bij een geldopname via de ATM pinautomaat de dollarbiljetten laten checken door een bankmedewerker. Toen we op 1 december iets wilden betalen, werden we toch helaas geconfronteerd met een vals 20 dollarbiljet. Dit keer was dit 20 dollarbiljet echter niet verkregen via een pinautomaat. Het was uiteraard niet meer te achterhalen waar en wanneer en van wie we dit bankbiljet hadden ontvangen. Er zat dus niets anders op dan de situatie te accepteren en het biljet als souvenir te bewaren. Zo’n anderhalve week later zagen we de andere kant van de medaille. Bij het afrekenen in een winkel werd door Ben een 100 dollar biljet neergelegd. Het gevolg was: Standje paniek bij de caissière! In allerijl werd een medewerker opgetrommeld die hoger in de hiërarchie stond. Hij bekeek het bankbiljet uiterst zorgvuldig. Alles werd gecheckt: Voorzijde, achterzijde, van links naar rechts, van boven naar beneden. Uiteindelijk werd het bankbiljet van Ben goedgekeurd. Delegatie en mandaat zijn hier ver te zoeken. Vanzelfsprekend bekeek Ben het wisselgeld ook nauwkeurig. Hij merkte dat er enige irritatie ontstond bij de caissière, maar ook bij sommige klanten. Tsja….Het is wat het is…….

In een andere winkel kregen we een paar folders toegestopt waar we misschien iemand blij mee konden maken. Het betrof een wiskundecompetitie (American Math competition) voor leerlingen van een middelbare school en je kon een scholarship winnen om toegelaten te worden op een Cambodjaanse internationale school of je kon een voucher van 500 dollar winnen om een aanzet te geven for a study abroad.

2 december: Vandaag werd gestart met een nieuwe groep Engelse conversatie op de boeddhistische universiteit. Het is inmiddels alweer de derde groep en tevens de laatste groep. Ook dit keer zullen we hier zo’n 3 maanden mee bezig zijn. Daarna zullen we ons jaar Phnom Penh gaan afronden en vertrekken we naar Battambang (op zo’n 300 km. verwijderd van Phnom Penh) alwaar we verder gaan met onze Engelse conversatieclub en wel op de dependance van ‘onze’ universiteit. Zowel in Phnom Penh als in Battambang luidt de volledige naam: Preah Sihanouk Raja Buddhist University.

Inmiddels hadden we vernomen dat onze contactpersoon (venerable Vutha) teruggekeerd was van ongeveer een maand Frankrijk. Vanzelfsprekend moesten wij allereerst hem begroeten alvorens te starten met onze nieuwe groep. Overigens: Vutha was nog nooit in Europa geweest en hij spreekt geen Frans en nauwelijks Engels. Benieuwd dus naar zijn ervaringen in la douce France!!! Welnu, het bleek dat hij niet alleen Frankrijk had bezocht, maar veel meer Europese landen, zoals Nederland (ja, ja!), België, Duitsland, Luxemburg, Italië, Zwitserland e.d. In Frankrijk, België en Italië had hij in a monastery verbleven, de andere landen had hij kort bezocht. Toch was hij ongeveer een maand afwezig geweest. Hij had het weliswaar heel mooi gevonden, maar de confrontatie met het jachtige leven had hij als heftig ervaren en dat gold tevens voor het klimaat (koud en regen). Qua taal had hij zich overal wel kunnen redden met zijn basic English. Toen Vutha vertelde over het feit dat hij even in Nederland was geweest, liet hij weten: ‘I was in the country of my parents’ (hij noemt ons beiden altijd zijn ouders…..hahaha!) Wel was hij geschrokken van het feit dat iedereen zo hard liep en al staande at. Het moge duidelijk zijn dat hij Cambodja had gemist en vooral het Cambodjaanse eten.

Wij lieten Vutha weten dat we inmiddels in Battambang waren geweest en hadden gesproken met onze contactpersoon van de universiteit, zijnde Tola die verbonden is aan the Skills and Languages Education Program (SLEP). Tot onze verbazing deelde Vutha mee dat Tola inmiddels ook in Phnom Penh was geweest.

Tola had Vutha verteld dat Ben en Dees hem hadden bezocht in Battambang. En….surprise…surprise…..Tola zou niet lang in Phnom Penh zijn geweest, aangezien hij zijn huwelijk moest voorbereiden, dat op 6 december zou plaatsvinden in Battambang. Tola had ons tijdens ons Battambang bezoek op 20 november wel verteld dat hij sinds februari 2023 geen monnik meer was, maar dat hij op 6 december zou trouwen had hij niet gedeeld (dat hoeft uiteraard ook niet, maar voor ons kwam het als een verrassing).

Nadat Vutha en wij beiden een beetje hadden bijgepraat gingen we met Vutha en met onze co class teacher You Y naar een klaslokaal waar inmiddels zo’n 40 studenten zaten te wachten. Uh? 40? Oh my Buddha….wat een belangstelling! Echter: Op papier bleken het maar liefst 60 studenten te zijn. Het zijn niet alleen boeddhistische monniken, doch ook andere studenten die zowel op de universiteit zitten als ook van daarbuiten afkomstig zijn. (En opvallend veel vrouwen). Even afwachten maar hoe we dit grote aantal op korte termijn gaan ‘managen’, zodat het hanteerbaar en werkbaar blijft.

De eerste les werd ingevuld middels een introductie over Nederland en ons vrijwilligerswerk wereldwijd. Soms moet je toch glimlachen om de denkwijze van onze cursisten. Toen men begreep dat Nederland en Holland hetzelfde was ging men ervan uit dat ieder Europees land ook op het woord land eindigde, dus Belgiëland, Frankrijkland enz. Toen zij vroegen naar onze beroepen en het woord social work viel, had ons publiek daar totaal geen beeld bij. Men dacht dat Ben lid was geweest van een politieke partij. Ook wilde men weten of wij het Cambodjaanse klimaat prettig vonden. Daarop antwoordde Ben: ‘It is too hot for us; an airco is my best friend here’….hahaha!

In de pauze en na afloop van de les kwamen enkele cursisten naar ons toe met persoonlijke vragen, zoals: ‘Ik ben een perfectionist, ik weet niet wat ik moet doen, ik voel me onzeker, kun jij me raad geven?’ Dit soort vragen durven zij niet in de groep te stellen en zij geven er dan ook de voorkeur aan om dit ‘entre nous’ te bespreken. Wij krijgen vaak terug gekoppeld dat onze manier van lesgeven vrij persoonlijk is, ontwapenend, inspirerend e.d. Voor ons is het echter normaal.

Wij zijn onszelf en spelen geen toneel. En we kunnen natuurlijk putten uit een bron aan levenservaring wereldwijd. Dit alles wordt enorm gewaardeerd (althans dat is wat de studenten ventileren). Toch kijk je wel even raar op als iemand bij het verlaten van het klaslokaal je toefluistert: ‘I love you both’…..

En die nieuwe namen? Niet te doen voor ons….Niet uit te spreken….Daar komen ze dan….Mor Rattana, Ya Steydeth, Khon Rotha, Chan Somoun, Som Sreyny, Suon Sochea, Kong Pheata, Song Saroeun, Leav Lamyai, Thav Sreycheat, Sak Sreyrath, Oun Our, Thav Sovat, Srmut Pek, Lan SreyMoch, Eng Vecheaka, Long Sreynit, Lay Kimleng, Prom Rada, Thoeurt Veasna, Hoeurt Sayhann, Hean Aphivath, Toeurn Vutha, Rous Sear, Vat Channy, Kim Noeng, Pun Seakleng, Ath Sarath, Pheng Sovannary, Sok Sovanney, Phouk Koeng, Ra Chamreoun, Prak Rotha, Sok Kheang, Eng Nunorak, Sao Sopheap, Sot Sokunthea, Sokhom Sokunthea, Somnang Chamreoun, Sal Seakleng, Sokha Theary, Houn Sreypov, Chhofurn Sinai, Y Longchhay, Seng Savry, Soey Vanbros, Nan Phaneth, Phok Piseth, Ly Richard, Morm Puthy, Soem Vandet, Kong Sokna, Yeak Sna, Srean Kimsrey, Yann Fong, Leu Bunmak, Tola Chanmaly, Theng Tol, Kim Chamreoun, Sok Salin, Pet Samith, Oeun Chamroeun enz enz. enz..…..Oké, duidelijk….hahaha!

En toen kwam er een verzoek van Vutha via onze class co teacher You Y…..Men wil graag dat wij in januari een workshop organiseren voor highschool leerlingen die gaan starten op de universiteit. Het zou gaan om zo’n 200 tot 300 toekomstige studenten. Aan ons de taak om de jongelui te motiveren en te stimuleren. Wat is het toch een voorrecht om hier te zijn!!!

Regelmatig bespreken we voor of na de les allerlei dingen met Vutha. Blijkbaar was het een goed plan om lessen in het weekend aan te bieden, aangezien er veel animo voor is. Het is heerlijk om een grote groep van zo’n 40 cursisten voor je neus te hebben. Op papier zijn het er zelfs 60 (en inmiddels 62). Vutha had even het idee gehad om ons 6 uur op zaterdag en 6 uur op zondag in te zetten, maar wij hielpen hem snel uit die droom. Voor ons is 3 uur de max.

Uiteraard zijn wij wel bereid om op werkdagen meer uren te draaien. Een andere mogelijkheid om te dealen met het grote aantal studenten is het invoeren van een wachtlijst. Je zou kunnen zeggen dat 40 de limiet is en mochten er dan studenten afvallen/stoppen, dan zou je andere studenten van de wachtlijst kunnen laten instromen. Je zou natuurlijk ook Ben en Dees apart groepen kunnen geven, maar dat is geen optie. Ik (Dees) heb namelijk een hoor probleem en ik heb de extra oren van Ben nodig in de klas.

Samen met Vutha brainstormden we ook over spreekvaardigheid organiseren in een groep van meer dan 40 studenten. Wij stelden voor om niet alleen sub-groepjes te maken, doch ook om met de helft van ons publiek naar een nabijgelegen klaslokaal te gaan. (Anders zou het een gekakel van jewelste worden). Vutha kon zich hierin vinden en wij kregen toestemming om twee klaslokalen naast elkaar te gebruiken.

De les van 3 december was een groot succes. Nadat er twee ‘sayings’ waren behandeld en enkele interessante sites waren gedeeld, werd gestart met een listening skill waarbij ervaringen in Nigeria en Ghana werden ingezet. Hierna werd nog teruggekomen op Nederland. Blijkbaar had onze introductie van een dag eerder weer nieuwe vragen opgeroepen. Prima! Veel issues passeerden de revue. Door de vele vragen krijgen wij uiteraard ook een spiegel voorgehouden als het gaat om ons eigen land. Enkele voorbeelden: Zo vond men het heel gek dat er een dierenambulance in Nederland is en een Partij voor de Dieren. En wat te denken van het homohuwelijk of van gender neutraal? Wij zagen de verbazing op de gezichten en er werd gegiecheld, gezucht of met het hoofd geschud.

Tenslotte werd overgegaan naar de speaking skills en stonden de volgende topics op de rol: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Gelet op het grote aantal aanwezigen, werd de groep opgesplitst. De helft van het aantal cursisten vertrok met Ben naar een leslokaal naast onze klas en de andere helft bleef bij mij (Dees). Op die manier hadden we beiden zo’n 20 cursisten. Dit aantal werd weer verdeeld in 5 groepen van 4.

Toen was het werkbaar en kon iedereen zich buigen over de drie onderwerpen. In elk sub-groepje werd een spokesman or spokeslady gekozen die na afloop plenair (in één klaslokaal) de conclusies van zijn of haar groepje inbracht. Deze presentatie door 10 mensen werd voor de klas uitgevoerd. Het was geweldig! Wij waren erg onder de indruk van het niveau van het Engels. Wat een verschil met de tweede groep die wij medio november hadden afgerond. Daar was het soms trekken aan een dood paard geweest. Dat stond overigens los van het feit dat die cursisten erg tevreden waren geweest over de lessen. Eén monnik was altijd zeer enthousiast en na afloop van de les liet hij steeds stralend weten: ‘Teacher, see you on Susday’ (althans zo klonk zijn Thursday voor ons). In de nieuwe groep echter was niet alleen sprake van een beter niveau, doch ook van iets meer zelfvertrouwen. Voor een groep spreken ging de meesten redelijk goed af en het merendeel was minder verlegen. Zó fijn!

Onze class co teacher You Y moet nu écht aanwezig zijn om de presentielijst bij te houden. Wij kunnen die namen op de lijst niet eens uitspreken. In onze laatste groep liet You Y vaak verstek gaan en appten wij de aanwezigen altijd aan haar door, maar met het grote aantal studenten in deze groep is dat niet wenselijk. Mocht You Y verhinderd zijn vanwege haar eigen drukke werkzaamheden, dan zal iemand anders inspringen. (Bijvoorbeeld iemand van kantoor of een student). En dat gebeurt dus ook bijna altijd. Hoe het ook zij: Wij voelen ons als een vis in het water!!!

En natuurlijk vonden wij beiden het leuk om even aandacht te schenken aan Sinterklaas en dit geschiedde middels een hapje en een drankje aan de riverside in Phnom Penh.

Als wij op 7 december in een koffietent zitten, raken wij in gesprek met twee Cambodjaanse studenten geneeskunde. Het was bijzonder om wederzijds ervaringen uit te wisselen. Zij hadden ons horen praten en dachten dat wij Duits spraken. Toen zij begrepen dat wij uit Nederland kwamen en al bijna 20 jaar wereldwijde vrijwilligers zijn, luidde hun antwoord: ‘Wow, that’s cool!’ Uiteraard deelden we diverse cultuurverschillen:

De values in ontwikkelingslanden, zoals religion, tradition, ceremony, hierarchy, family, unity, respect, ten opzichte van het individualisme en materialisme in West-Europa en de Verenigde Staten. Met andere woorden: De ‘caring and sharing culture’ versus de ‘time is money culture’. Toen wij vertrokken werden we uitgebreid bedankt, maar niet voordat wij beiden een hart onder de riem hadden gestoken: ‘We hope that you as future doctors stay in Cambodia, because Cambodia needs you and that you don’t go abroad’.

Weetje: De boeddhistische monniken mogen maar 2x per dag eten en wel ’s morgens in alle vroegte tussen 4.00-en 5.00 uur en ’s morgens tussen 11.00-en 12.00 uur.Na 12.00 uur mag de monnik niets meer eten.

Onze les van 9 december was weer heel divers. Uiteraard zijn wij geïnteresseerd in de Cambodjaanse cultuur en in het boeddhisme en onze studenten vinden het heel mooi als wij belangstelling tonen cq vragen stellen. Voorbeeld: Als een boeddhistische monnik advocaat wil worden, dan is dit niet mogelijk, omdat het rechtssysteem van een boeddhistische monnik botst met het burgerlijk Cambodjaanse rechtssysteem. Natuurlijk kan een boeddhistische monnik wel andere functies uitoefenen, zolang deze maar niet botsen met het rechtssysteem van de boeddhistische monniken.

Zoals wellicht eerder gemeld starten wij iedere les met spreuken die de moeite waard zijn. Hierna werd een combinatie voorgeschoteld van een ‘listening skill’ met een ‘cultural exchange’ en dit resulteerde in twee bijzondere Ghana verhalen gerelateerd aan de moslim cultuur. Met open mond zaten de jongelui te luisteren. Voor ons zó normaal, maar voor onze doelgroep is alles nieuw. Tenslotte stonden de volgende topics op de rol: Why do men and women sometimes have such difficulty communicating with one another? Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful? Who is the most successful person you know? What makes him/her successful?

In z’n algemeenheid zijn de studenten verlegen, bescheiden en nederig. Dat is nu eenmaal de cultuur.

Vaak schort het ook aan zelfvertrouwen. Het is dan best een grote stap om voor de klas een presentatie te geven. Toch is het na enkele lessen al gelukt om diverse deelnemers voor het bord te krijgen. Uiteraard moet iedereen zich ‘comfortable’ voelen in onze klas, dus is het natuurlijk ook prima om je mening te geven vanaf je zitplaats. Als iemand naar voren komt, krijgt hij of zij een groot applaus. Men start altijd met de Namasté groet inclusief buiging. Vervolgens horen we vaak: ‘I want to show respect to my classmates and my teachers’. Niet te geloven! Onze gedachten gaan naar Nederland……pfffff………..Als de studenten na afloop van de les het lokaal verlaten worden we bedolven onder de bedankjes. Tsjonge…jonge…..wij worden echt stil van zo’n dankbaar publiek.

In de les van 10 december werd door ons de EU uitgelegd alsmede de Brexit. Verder stond ‘picture language’ op het programma. Vanzelfsprekend werd er ook weer gewerkt aan de spreekvaardigheid en wel in groepjes en werd er gebrainstormd over: If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and secure job, would you consider that person to be successful? Would you consider a ninety-years old person who is physically and mentally very healthy a success? Why?

De riverside in Phnom Penh is dé plek om mensen te ontmoeten. Onze boeddhistische monniken vormen daar geen uitzondering op.Zo had één van onze studenten gesproken met een ‘black guy from the United States’ en toen ‘onze’ boeddhistische monnik vertelde dat voor hem die middag English conversation class op de rol stond, stelde hij terplekke voor dat de man uit de States maar eens mee moest gaan naar de les van de ’Dutch people’. Aldus geschiedde. Het bleek dat deze Amerikaan vaker Engels sprak met de verlegen Cambodjanen op de riverside. En hij probeerde zijn publiek dan ‘self confidence’ te geven. Hij stuitte dus - net als wij - altijd op de ‘shy, modest and humble Cambodians’. Welnu, lang verhaal kort…....hij bleef de hele les in onze klas en liet weten dat hij genoten had van onze manier van lesgeven.

In de nieuwe week enkele ‘lijf-dingetjes’; Kies Ben afgebroken, bloeddruk meten Ben en PSA laten checken (prima in orde).

Familieleden van de eigenaar van het appartementencomplex Nine East studeren in Engeland aan de universiteit van Coventry. (De man studeert engineering en zijn vrouw marketing). De betreffende man was even terug in Cambodja en wij raakten in gesprek. Ondanks de goede opleiding die hij volgt, zal het volgens hem onmogelijk worden om uiteindelijk te gaan wonen in Engeland. De financiële eisen voor migranten zijn dusdanig opgeschroefd dat het bijna niet meer mogelijk is om zich in Engeland te vestigen.

Wij vragen ons wel eens af hoe het toch komt dat wij het al sinds 2004 zo goed naar onze zin hebben in de Derde Wereld. Al bijna 20 jaar brainstormen wij hierover en we constateren natuurlijk een gigantisch verschil tussen our home country and the guest country. Uiteraard hebben we - zoals eerder in dit reisverslag gemeld - enerzijds te maken met ‘the time is money culture’ (Nederland), waarbij individualisme en materialisme hoogtij vieren en anderzijds met ‘the caring and sharing culture’ (ontwikkelingslanden), waarbij respect nog hoog in het vaandel staat. Zowel in Afrika, als ook in Latijns-Amerika als in Zuidoost-Azië voelt het leven puur, echt, natuurlijk, down to earth, ongepolijst, als een ruwe diamant. De mentaliteit ‘niet klagen, maar dragen’ spreekt ons tevens aan. De mensen zijn kanjers in incasseren en accepteren! Voor ons voelt Nederland vaak té gepolijst, té kunstmatig, té onecht, té gemaakt, té oppervlakkig, té veel blablabla…………

Oh, wat genieten wij toch van het lesgeven hier in Phnom Penh. Zomaar weer enkele voorbeelden uit de les van 16 december. Op het programma stond o.a.: Describe a picture. Dit was een mooie manier om 3 dingen te combineren, te weten: Listening, cultural exchange and speaking. Om de studenten op weg te helpen liet ik 2 foto’s uit Ghana zien.

Ons publiek luisterde naar de beschrijvingen, men kreeg inzicht in een stukje Ghanese cultuur (computer classes voor 100 leerlingen met slechts 5 computers en lijfstraffen op een school), om uiteindelijk een eigen foto op hun telefoon te kiezen die zij mondeling moesten toelichten. Hierna werden twee fabels behandeld en wel: The boy who cried wolf en The city mouse and the country mouse.

Soms worden wij in de pauze of na de les aangesproken door een student, die een bepaalde vraag niet in een volle klas durft te stellen. Een paar voorbeelden: ‘Teacher, (wij worden nooit aangesproken met onze eigen namen), why can I not speak Englisch very well?’ of ‘Teacher, can you teach me how I can teach my daughters?’ of ‘Teacher, can you give me advice what I have to do with my life?’Zó bijzonder……..

De les van 17 december stond in het teken van de volgende topics: Do you believe that success equals happiness? Do you think even if we are successful we can be sad as well? What characteristics does someone require for financial success? Do you consider yourself successful? If yes, how would your life be different if you were unsuccessful? Spreekvaardigheid in groepjes dus. Elk groepje had a spokesman/spokeslady en deze persoon kwam voor de klas de bevindingen van zijn of haar groepje in het Engels verwoorden. Af en toe zijn sommigen nog erg verlegen en zijn het vaak dezelfde studenten die voor een groep durven te praten, maar stap voor stap krijgt ons publiek meer zelfvertrouwen. Dit resulteerde in een monnik die eindelijk zijn spreekangst overwon en onder luid applaus naar voren kwam. Hij moet zich erg ‘gedragen’ hebben gevoeld door de groep. Of een andere monnik die zelfverzekerd zijn presentatie gaf, terwijl hij zijn jeugd vergeleek met zijn hedendaagse situatie. Hij mocht zichzelf terecht succesvol noemen, aangezien hij opgeklommen was vanuit de armoede in de jungle naar de universiteit. Wij merken dat onze Engelse conversatieklas zoveel meer oplevert dan alleen maar Engels praten en dát maakt ons ontzettend blij en dankbaar.

Vandaag zat er ook een nieuweling in de klas.

Deze man (geen monnik) was vanwege zijn baan op het Ministerie verhuisd van Siem Reap naar Phnom Penh en was van origine afkomstig uit Pakistan.

En verder….Al een paar keer is onze co class teacher You Y afwezig. Vandaar dat wij (of iemand anders) voor en na de les de presentielijst op het kantoor ophalen cq weer inleveren. Eén van de studenten leest aan het einde van de les de namen voor en registreert de aanwezigen. Zoals gemeld zijn voor ons die namen absoluut niet uit te spreken. Wel zagen wij vandaag op de campus onze voormalige co class teacher, zijnde Seng. Hij zat in onze allereerste conversatieklas en is een zeer bevlogen student die bovendien nog fungeert als vrijwilliger op de universiteit. Het was leuk om hem weer even te zien en van gedachten te wisselen. Het viel ons op dat er vandaag minder studenten aanwezig waren. Volgens onze contactpersoon Vutha had dit te maken met het feit dat vele studenten naar hun hometown moesten for cutting the rice in the province. Hij voegde eraan toe: They asked permission, Dat is natuurlijk prima, maar het zou fijner zijn als Vutha dit ook richting ons communiceert, zodat wij weten waarom de helft van de studenten afwezig is, maar ach…..dat is communicatie en daar schort het altijd aan in ontwikkelingslanden.

De les van 17 december werd afgesloten middels learning games, zoals: A rope of words; Circle story; I am packing my bag; Story-ending.

Oei….Plotseling werden we geconfronteerd met het volgende ‘probleempje’: Onze foto’s staan zowel op de smartphone, als ook op de laptop en de usb stick. Van het ene op het andere moment werden de foto’s op de laptop en de usb stick niet meer weergegeven. Wij konden alleen nog maar de ‘miniaturen’ zien. Zwarte schermen verschenen. Wij vroegen ons af: Zijn de bestanden wellicht beschadigd? Is het een kwestie van foutieve instellingen? Voor ons een vraag, voor een ander misschien een weet. Wij besloten dan ook om een app te sturen naar The Glitsch (computerwinkel in Vlissingen) met de vraag of men ons op afstand kon helpen om dit euvel op te lossen.

Wij kregen o.a. het advies om op een andere computer te gaan bekijken of de foto’s daar wél te zien zouden zijn. Daarmee zou dan in ieder geval vast te stellen zijn of de bestanden nog goed waren. Zo gezegd, zo gedaan. Wij gingen hier in Phnom Penh met de usb-stick op pad en via PTC Computer Sorya Branch kwamen we uiteindelijk terecht bij een Service Center van PTC. Aldaar werd onze usb-stick op één van hun computers gecheckt en konden we gelukkig constateren dat de foto’s zichtbaar waren. Stap 1 was daarmee opgelost. Volgens The Glitsch zou het nu vrijwel zeker gaan om een stukje software op de laptop dat in de knoop zou zitten. Daarvoor zou men via AnyDeskeen keer mee kunnen kijken op onze computer. Men kan dan onze laptop vanuit Vlissingen bedienen. Gelukkig stond het programma AnyDesk al op onze laptop. Kortom: De foto’s zijn dus in orde en wij hebben AnyDesk. Dus wellicht een software probleem op onze laptop. Wij hebben dan ook gevraagd om een keer een afspraak te maken (mede gelet op het tijdsverschil van 6 uur) en we zijn in afwachting van een bericht. En dat duurde heel lang……Na bijna 4 weken gewacht te hebben vonden we een digiteam in Vlissingen en mailden de casus door. Hopelijk komt er dan eindelijk actie, maar…..hoera…op diezelfde dag kwam dan toch The Glitsch eindelijk op de proppen en wat bleek? Het is een bekend euvel. Er moet een update komen van een foto-app, maar die is nog niet beschikbaar gesteld. Vooralsnog heeft The Glitsch via AnyDesk (hulp op afstand) een noodoplossing aangebracht op de laptop, zodat wij in ieder geval de foto’s weer kunnen zien. Opgelost dus!

Nederland versus Cambodja: Nederland polariseert en is poreus geworden, het brokkelt af. In Cambodja (maar ook in andere ontwikkelingslanden) voel je verbinding en is er sprake van fundament en houvast.

Hoe is het toch mogelijk? Nederland is één van de welvarendste landen ter wereld, maar toch zwelgen veel mensen in misnoegen; het onbehagen lijkt de overhand te krijgen. Zijn de mensen te gemakzuchtig geraakt?

En verder? Een massage; een bezoek aan een markt; een bericht dat een tante van Ben was overleden alsmede een oud buurman van Dees enz. enz. Verder de constatering dat er soms een frisse wind waait en oh wat is dat heerlijk…..De maanden december en januari zijn de ‘koudste’ maanden van het jaar, het is nog maar zo’n 30 graden in plaats van ongeveer 40….hahaha! Wij zien Cambodjanen met een jas aan…...

Twee huis-tuin-en keukenmiddeltjes, zijnde munt en gember, hielpen mij (Dees) om hoofdpijn een beetje te verlichten.

Aan het einde van een les meld ik wel eens: ‘Thanks for your attention, thanks for your participation and till next time’. Soms voeg ik toe aan die next time: ‘Same place, same time, same people’. Grappig was het dat onze studenten nu al uit zich zelf zeggen: ‘Same place, same time, same people’.

Met ingang van 23 december moesten we onze intrek nemen in een ander lokaal op de campus, aangezien men ‘ons’ lokaal nodig had voor de ‘master students’. Natuurlijk was dit geen probleem voor ons. De les op 23 december stond in het teken van: Environment and Farmers in The Netherlands. Dit werd vergeleken met de situatie in Cambodja, waar onze studenten ons informeerden over water pollution, traffic and climate change. Ons publiek luisterde aandachtig toen wij vertelden over wind energy, solar energy and technocratic agriculture. Hierna was er nog tijd over en die werd besteed aan een discussie over: Would you consider your childhood a good one? Would you want to journey back in time and experience childhood again? Gelukkig hadden de meesten een fijne jeugd gehad (dit in tegenstelling tot onze eerste groep waar velen kommer en kwel hadden ervaren).

Echter: Ook in deze derde groep was er een triest verhaal te melden. Een boeddhistische jonge monnik liet weten dat hij - zoals bijna iedereen - was opgegroeid in armoede. Zijn vader was een soort houthakker geweest. Op een dag kreeg pa-lief een ongeluk terwijl hij een boom aan het omzagen was.

Jawel, de boom viel bovenop de man en hij overleed. De moeder van deze jonge monnik moest naar Thailand om de kost te verdienen en zoonlief werd in het gezin van een oom geplaatst. Deze oom dwong ‘onze’ student tot bedelen. Een studie kon hij vergeten. Uiteindelijk kreeg hij toch een nieuwe kans: Monnik worden en gaan studeren. Toen de knaap dit verhaal vertelde was iedereen onder de indruk. Ook viel op dat hij zijn persoonlijk leed best goed in het Engels kon verwoorden, terwijl hij anders onzeker en verlegen is. Hij vergat dus bijna dat hij Engels sprak en dan ben je op de goede weg….

De studenten voelen zich op en top boeddhist. Wij hebben gemerkt dat deze boeddhistische scene ons ook aanspreekt. De Boeddha quotes zijn tevens interessant om te bestuderen. Eén van de belangrijkste is: ‘Do not dwell in the past, do not dream of the future, concentrate the mind on the present moment’. Ook kwam de lotusbloem nog even voorbij. Deze staat symbool voor de transformatie van duisternis naar licht. Het symbool van de spirituele groei van de mens. De lotus groeit immers uit de modderige bodem van een vijver en bloeit vervolgens op naar de oppervlakte, waar het een prachtige bloem wordt. Dit proces staat symbool voor hoe wij als mensen ook kunnen groeien en bloeien, ondanks de moeilijkheden en uitdagingen die we tegenkomen in het leven.

De les van 24 december stond bol van de learning strategys: Suggestions for learning a language; suggestions for learning vocabulary; suggestions for comprehension; suggestions for grammar; suggestions for listening, reading, speaking and writing. Dit was dus even theorie happen, maar natuurlijk kwam er ook nog spreekvaardigheid aan te pas en werd er gesproken over: Are you a busy person? Are you a friendly person? Are you an ambitious person? De les werd afgesloten met het geven van een cijfer voor je leven, met andere woorden: Rate your life on a scale from one to ten. Ten is the highest rating and means your life is perfect. One is the lowest rating and means that your life is terrible. Why did you give this rating to your life?

Welnu, de cijfers varieerden van een 5 tot zelfs een 10.

Een boeddhistische monnik die zijn leven een 9 gafkwam verder dan counting the blessings zoals familie, vrienden, werk, studie. Hij was blij met ‘freedom’ en dankbaar dat hij maar liefst op 2 universiteiten kon studeren en wel Engels op ‘onze’ universiteit en International Relations op een andere universiteit in Phnom Penh. Toen wij hem vroegen wat hij later wilde worden, luidde zijn antwoord: ‘Perhaps I can become an ambassador’. Dit was koren op de molen voor een andere student die ad rem reageerde middels: ‘If you become an ambassador, then you have to invite this whole class for a party’…..hahaha!

En dan is het alweer Kerstmis……..Kerstmis is hier in een boeddhistische scene niet (of nauwelijks) aan de orde. Heel fijn, want wij zijn geen Kerst liefhebbers. Onze mooiste Kerstmissen blijven voor altijd tussen de straatmeiden in Ghana!!! Wel woonden we een dienst bij. Op de heenweg waren we - al zittend in de tuktuk - bijna betrokken bij een botsing met een motorbike. Dat ging nog nét goed en dát op eerste Kerstdag. De ‘church’ was moeilijk te vinden, aangezien deze onderdeel uitmaakt van een school, maar een behulpzame medewerker van het complex wees ons de weg. Het is altijd bijzonder om een mis bij te wonen in het buitenland en zeker in een ontwikkelingsland. De ruimte was gevuld met plastic chairs en vele nationaliteiten waren aanwezig: Naast de Cambodjanen, waren er mensen afkomstig uit de Filippijnen, Singapore, Japan, maar ook uit Italië en wij uit Nederland. Na afloop werd iedereen uitgenodigd voor een hapje en een drankje. Heel bijzonder! Op beide dagen aten we in de stad en keken vanaf een rooftop en een sky bar uit op het hectische Phnom Penh.

27 december: Ik (Dees) ben 63 jaar geworden in Cambodja/Phnom Penh! Wij besloten om op de verjaardag een bezoek te brengen aan Euro Park, een soort Mini Europa. Wel een beetje raar: Als je het park binnenstapt, heb je niet meer het idee dat je in Cambodja bent, aangezien je de Europese highlights kunt aanschouwen, zoals de Eiffeltoren, de Big Ben etc.

Dat is natuurlijk vreemd, niet authentiek, te toeristisch en niet onze favoriet, maar…...in miljoenenstad Phnom Penh is het wel een fijn relaxing park for outdoor recreation en tevens kun je genieten van de mooie koloniale architectuur. Grappig detail: Niemand spreekt Engels (en dát voor een Euro Park)….hahaha!

Rond deze tijd van het jaar stromen mails en apps vanuit de hele wereld bij ons binnen. Kostte even tijd om iedereen te beantwoorden….

En toen aten we Pad thai, een drooggebakken rijstnoedel gerecht uit Thailand. Heerlijk! Op die dag keken we naar de livestream voor de uitvaart van een tante van Ben. In Nederland was die uitvaart om 17.00 uur en in Cambodja dus om 23.00 uur.

De laatste tijd hadden verschillende studenten verstek laten gaan. De redenen voor afwezigheid waren o.a.: Busy; cutting the rice; celebrating events etc. Gelukkig waren er in de les van 30 december weer meer kandidaten aanwezig. De topic was: Do schools kill ceativity? Zó interessant. Deze topic paste precies in een spreuk van Einstein, te weten: Logic brings you from A to B, but imagination brings you everywhere. Je zou dit dus als volgt kunnen opvatten: Imagination is belangrijker dan knowledge. Gelukkig is ons publiek slim, want een student liet weten: ‘But teacher, they say that knowledge is power?’ Een prima opmerking die leidde tot een discussie en een conclusie: Uiteraard is kennis macht, maar aan verbeelding en creativiteit moet ook aandacht geschonken worden. Het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Probeer beide zaken te ontwikkelen en profiteer van deze win-win situatie. Hierna stond de tekst op de rol: The image that cost a fortune. In de pauze werden wij door het kantoor verrast met een ijskoffie.

De laatste dag van het jaar en de laatste les van dit jaar. Toen we in de tuktuk zaten richting universiteit, hadden we - net als op eerste Kerstdag - een bijna botsing, maar ja…..het is zo’n gekrioel in het verkeer, het is echt een gekkenhuis.

Eénmaal gestart met de les, leek het ons wel leuk om te beginnen met de bijzondere datum van vandaag, zijnde 31-12-‘23 en dit te relateren aan de Amerikaanse versie waarbij men start met de maand, vervolgens de dag en dan het jaar. Met andere woorden: 12-31-23. Als je dit achter elkaar plaatst, dan krijg je 123123. Toen wij ons publiek lieten weten dat veel Amerikanen vandaag wilden trouwen op deze speciale datum, werd er gelachen.

De onderwerpen die op het programma stonden voor deze laatste les van het jaar, waren: Would you want to change your name? Would you want to change where and when you were born? Yes/No/Why? Do you think it’s fair that children usually take their father’s family name? What are your hobbies? Have these changed from time to time during your life? Everyone has a non time. What is your non time? In the morning, in the afternoon or in the evening?

Er werd in groepjes gewerkt en daarna werd een presentatie voor de klas gehouden. Eén student liet weten in de jungle te zijn geboren en om op school te geraken was het wel eens gebeurd dat hij een tijger of een leeuw was tegengekomen. Voor zijn vrienden was dit een reden geweest om met school te stoppen. Onze student echter had volgehouden en volgt nu 2 studies op de universiteit, want…..zo liet hij weten…..the meaning of my name is ‘to develop’. Iemand anders memoreerde aan een hobby in zijn jeugd te weten ‘playing football’. Bij gebrek aan een voetbal werd een kokosnoot gebruikt. Dit had hem de bijnaam ‘coconut’ opgeleverd. Een andere student vertelde dat hij maar liefst 2 gedeelten van de dag beschouwde als zijn non time, namelijk zowel de ochtend als de avond. Hij moest dus extra hard werken om alles in de middag te ‘proppen’.

In de pauze kwam een student aan ons advies vragen m.b.t. het beter leren spreken van Engels. Nadat wij hem legio suggesties aan de hand hadden gedaan, opperden wij ook het idee om gewoon aan de riverside te gaan zitten en toeristen aan te spreken. Niet veel later kon hij dit advies al in de praktijk brengen. Weliswaar niet aan de riverside, maar wel buiten op de campus. Wat bleek?

Een Europeaan was het terrein van de universiteit opgelopen en had de vraag gelanceerd: ‘Kan ik hier een paar dagen op retraite gaan, zodat ik kan ervaren hoe het leven van een boeddhistische monnik eruit ziet?’ Onze student die wij dus kort van tevoren hadden geactiveerd om vaker met buitenlanders Engels te praten, kon dus meteen aan de slag!

Aan het einde van de les werden de ‘New Year’s blessings from Buddha’ over ons uitgestrooid. Toen we de universiteit verlieten stond het hele terrein vol met geparkeerde auto’s. Ook buiten de poorten van de universiteit was het razend druk op straat. Tsja….Oudjaar….Hele families komen dan samen en gaan picknicken aan de riverside onder het genot van vuurwerk.

Oudejaarsavond werd thuis doorgebracht. Hier was het dus 6 uur eerder Nieuwjaar dan in Nederland.

Natuurlijk wensen wij onze lezers een liefdevol en inspirerend 2024!

Wij vinden het altijd mooi om in het buitenland een dienst bij te wonen in een kathedraal. Dus dachten we dat Nieuwjaarsdag daar een mooie gelegenheid voor was. Op internet hadden we gezien dat er 2 mogelijkheden waren en wel om 8.00 uur en om 10.00 uur. Wij kozen de tweede optie. In de tuk-tuk was het wéér bijna raak met een botsing. Het wordt tijd dat wij de heksenketel Phnom Penh gaan verlaten, maar goed…Toen we dus om 10.00 uur arriveerden, was alles echter uitgestorven. Een behulpzame vrouw vertelde dat er slechts 1 dienst was geweest om 8.00 uur, maar….zo liet zij weten er was wel een andere bijeenkomst op het terrein. Het bleek te gaan om een samenkomst van een Koreaanse ‘community’. Oké, op naar de zoveelste nieuwe ervaring dus…..Zeer bijzonder om een dienst bij te wonen in het Koreaans, die overigens bol stond van de buigingen.Humoristische Ben kreeg terplekke een flashback richting zijn baan in Horst. Aldaar had vroeger een collega glunderend verteld dat een cliënt voor haar had gebogen tijdens een gesprek in de spreekkamer….pfff….nou, dan kon zij hier haar hart ophalen….hahaha!....

Na afloop van deze bijzondere scene troffen de mensen elkaar en wij hadden natuurlijk veel bekijks, maar het ijs was snel gebroken door alle Happy New Year wishes. Iedereen wilde weten waar wij vandaan kwamen en wat wij in Cambodja deden. Wij kregen zelfs de uitnodiging om iedere dinsdagavond te komen. Nou, nee dus……....En op Nieuwjaarsdag togen we ook nog even naar een rooftop in het centrum.

Met enige achterstand wordt getracht om weer orde op zaken te stellen. Aangezien wij geen December-lovers zijn, vinden we het fijn dat januari blanco voor ons ligt. Nou ja, blanco is het absoluut niet, daar zorgen de systemen wel voor, maar goed….Heel fijn dat we begonnen zijn aan de laatste 3 maanden in Phnom Penh. Eind maart gaan we de chaotische hoofdstad verlaten en wordt Battambang onze nieuwe stek. Wij krijgen dezelfde baan in een andere stad. Heel veel zin in! Tot die tijd gaan we eerst onze derde en laatste groep Engelse conversatie in Phnom Penh keurig afronden op de boeddhistische universiteit.

Even een vergelijking: Wij staan natuurlijk al bijna 20 jaar min of meer aan de zijlijn van Nederland, maar die positie zorgt er wel voor dat we met een andere blik - vaak met ontsteltenis - kunnen kijken naar het circus dat Nederland heet. Begrijpelijk dat je dit niet altijd in de gaten hebt als je zelf aan de Nederlandse voorstelling deelneemt cq deel moet nemen. Vergelijk het met autorijden op een drukke rotonde: Als je als voetganger aan de zijkant staat, dan zou je meewarig je hoofd kunnen schudden, maar als je als automobilist er middenin zit, ga je mee met de ‘flow’. Je moet ook wel, anders word je vermorzeld.

De les van 6 januari stond in het teken van goede voornemens voor het nieuwe jaar, zoals: Do you make New Year’s resolutions? If yes, what was the strangest, stupidest or funniest promise you have made? Do you usually look at the upcoming year with optimism or pessimism? Do you have any regrets and unfilled resolutions from the past year? If yes, explain please. Will this year be better or worse than last year? Why do you think so?

At the start of a new year, people often promise themselves to go on diets, study harder, work less and so on….Why do you think people do this at this time of the year? If you could make three wishes for this New Year, which would definitely come true, what would you wish for?

Wij hadden voorgesteld om voor het bord te komen ‘schieten’ op deze onderwerpen. Dat mocht mondeling, schriftelijk of allebei. Dit soort opdrachten is veel te vrij en te open voor ons publiek. In eerste instantie nam men dan ook een afwachtende houding aan. Toen wij zelf enkele voorbeelden gaven, deed men mee en toen kwam de ene na de andere student naar voren. Tsja… Als er één schaap over de dam is…..Over Nieuwjaar gesproken: Het was natuurlijk ook wel leuk om de Nederlandse traditie van de Nieuwjaarsduik te vertellen. Vol ongeloof werden we aangekeken. Wij zagen de cursisten denken: ‘Wie rent er nu in die extreme kou de zee in?’ Hierna werd met behulp van een bluetooth speaker geluisterd naar de video: ‘10 things the Dutch do better than the Americans’. (10. Happiness; 9. Bicycling; 8. Wooden shoes; 7. Childcare assistance; 6. Speed skating; 5. Tulips; 4. Free time; 3. Remember birthdays; 2. Hight; 1. Making canals cool).

Ook werd het tijd om onze contactpersoon Vutha even te spreken. Wij hadden hem al een tijdje niet meer gezien . Na ‘the best wishes for 2024’ overgebracht te hebben, vroegen wij ons af of er morgen (7 januari) les zou zijn. Het is dan namelijk een Public Holiday, te weten: ‘The day of the victory of the genocide period’. Op die dag in 1979 kwam er een einde aan het vreselijke Khmer Rouge tijdperk. Dat is dus precies 45 jaar geleden. Wij kregen namelijk tegenstrijdige berichten te horen als het ging om wel of niet lesgeven. Uiteindelijk werd duidelijk dat - uit respect voor de cultuur - de les gecanceld moest worden.

De les van 6 januari verliep een beetje rommelig. Dit had vooral te maken met het immense kabaal van buiten. Op de campus wordt namelijk nog steeds verbouwd en vandaag - 6 januari - moest er beton gestort worden. Ik (Dees) moest bijna schreeuwen om boven het geluid uit te komen.

Advies van Vutha was om een speaker te gebruiken….Soms worden wij door het kantoor verrast met een drankje in de klas, zo ook op deze Drie Koningen dag.

Met Vutha bespraken wij ook nog enkele openstaande zaken. Wij moeten alles altijd aanzwengelen. Vutha communiceert nauwelijks, maar goed…..gebrek aan communicatie zijn we wel gewend in ontwikkelingslanden……….Wij vroegen ons af of we nog werden verwacht als gastsprekers op de boeddhistische middelbare school tegenover de universiteit. Dit bleek niet meer nodig te zijn, gelet op het drukke programma en de vele activiteiten van de leerlingen. Oké, maar zég dat dan…..

Wel liet Vutha weten dat wij een drukke periode tegemoet zouden gaan, i.v.m. het verzorgen van workshops en presentaties op de universiteit. Op een normale vraag als: ‘What exactly do you expect from us?’ moet hij het antwoord schuldig blijven. Hij komt niet verder dan de topic van de workshop en laat dit vergezeld gaan van: ‘You have to encourage them, that they study well and then they get a good job and earn money’. Nou ja, wij weten dat zijn Engels weliswaar niet geweldig goed is, maar zo’n antwoord is - inhoudelijk gezien - onvolledig en tevens erg kort door de bocht, nietwaar? Hoewel het ons nog niet helemaal duidelijk is, begrijpen wij uit zijn verhaal dat er zo’n 8 tot 9 groepen op ons staan te wachten. Drie daarvan zullen een workshop van ons gaan bijwonen waarbij wij de jongelui - die net van de highschool komen - moeten motiveren en stimuleren om te starten met hun studie op de universiteit. Daarnaast moeten we presentaties geven aan de resterende groepen die te vergelijken zijn met de presentaties die we hebben verzorgd op de boeddhistische middelbare school tegenover de universiteit. (Wijzen op het belang van het leren van Engels, introductie Nederland en vrijwilligerswerk wereldwijd, vragen beantwoorden enz.). Dit moet eind januari gaan gebeuren.

Ook vroegen we Vutha hoe het gesteld was met de certificaten voor de studenten die onze English conversation club hadden afgerond. (English Speaking Skills).

Zelfs de studenten van de eerste groep hadden nog niets mogen ontvangen, maar….hoera…...vol trots liet hij enkele voorbeelden zien. Daar was hij dan toch mee gestart.

Tot onze grote verbazing zagen wij aan de buitenkant van de poort op de universiteit een banner hangen met daarop een tekst (in het Khmer) en foto’s (waaronder een foto van ons beiden voor de klas!!!) Er werd reclame gemaakt voor cursussen Engels, aangeboden door de Center for English Training waarover Vutha de scepter zwaait.

Op 7 januari stuurden we een bericht naar Vutha met daarin enkele vragen onzerzijds. Hopelijk krijgen we een antwoord. De meest normale zaken zijn onduidelijk, zoals: Wanneer wordt die workshop eigenlijk gehouden? Gaan wij (Ben en Dees) die workshop alleen geven of maken wij deel uit van een programma waaraan ook andere docenten deelnemen? Hoeveel tijd is er uitgetrokken voor de workshop?Hoeveel nieuwe studenten gaan de workshop bijwonen? Simpele vragen, doch een antwoord blijft vooralsnog uit.

Inmiddels hebben we een opzet gemaakt voor de workshop: Introduction; Motivation; Time management/Planning; Discipline; Self-confidence; Study is investment in yourself; Study does not stop when you are graduated; Satisfaction in your job is more important than money.; Possibility to ask questions enz.

Gelukkig kunnen we overleggen met Seng. Deze Seng is een oud student van ons uit de eerste groep Engelse conversatie, die destijds tevens als co-class teacher fungeerde en als vertaler Engels-Khmer voor de leerlingen op de boeddhistische middelbare school, waar wij in het recente verleden als gastsprekers actief waren. Verder studeert hij op ‘onze’ universiteit Engels en op een andere universiteit in Phnom Penh natuurkunde. Ook is hij nog vrijwilliger op de universiteit. Hij is zeer betrokken en wil graag ‘involved’ worden. Zelf gaat hij namelijk twee workshops organiseren (één voor studenten Engels en één voor andere studierichtingen) en heeft ons al uitgenodigd om ‘the English workshop’ bij te wonen.

Seng is heel goed bezig: Hij wil dus niet alleen een workshop organiseren voor ‘the English department’, maar ook voor ‘the general department’. Hij wil zich richten op de eerstejaars studenten en zijn eigen ervaringen vertellen (hij studeert inmiddels 3 jaar op de universiteit). Seng vroeg ons om suggesties. Hij gaat voortvarend te werk.

Hij overlegt met de English teachers, gaat naar de office en krijgt te horen dat hij naar de vice president moet gaan. Daarna moeten ‘the documents’ naar de rector (hiërarchie). In zijn enthousiasme besprak Seng niet alleen zijn eigen workshops, maar roerde hij terloops ook onze workshop aan. Daarvan kreeg hij te horen dat ‘the European people’ het helemaal op hun eigen manier konden doen. Tsjonge…jonge…..Europa wordt nog steeds gezien als het continent waar men een voorbeeld aan kan nemen. Dat wij hier anders in staan moge duidelijk zijn. Leren van elkaar blijft voor ons het belangrijkste. Seng stelde voor dat wij ook naar het kantoor zouden komen om met de vice en met een teacher te overleggen. Het zou gaan om de docente Engels Chariya. Hoewel wij verschillende mensen van kantoor kennen van gezicht, kennen we de namen niet en hebben we dus geen beeld van Chariya, maar goed….

Hier tussendoor speelt Vutha. Hij is onze contactpersoon en hoofd van the Center of English Training (een soort hoofd van de sectie Engels) en hij heeft ons gevraagd om een workshop te organiseren. Dan lijkt het voor ons niet meer dan normaal dat wij bij hem terecht moeten kunnen. Aangezien het allemaal erg rommelig voor ons overkomt, besluiten we maar om zowel Seng als Vutha op de hoogte te houden van onze vragen en beiden tevens de opzet van onze workshop te sturen. Op die manier wordt miscommunicatie tegengegaan. (Althans in een Nederlands referentiekader, maar dat wijkt behoorlijk af van het Cambodjaanse kader…..hahaha!)

Wij stellen dan ook voor aan Seng dat hij ‘zijn ding doet’ met de English teachers, the office and the vice president en dat wij ons richten op onze eigen workshop met de goedkeuring van Vutha. Onze gedachtegang lijkt misschien logisch, maar niet in Cambodja.

Seng liet weten dat een workshop niet valt onder de werkzaamheden van Vutha. Hij is weliswaar sectiehoofd Engels, maar houdt zich met andere dingen bezig, zoals het trainen van studenten, het aannemen van docenten enz. Blijkbaar zit het organiseren van een workshop niet in zijn takenpakket. Volgens Seng zou Vutha zelf dus ook contact moeten opnemen met de vice president en/of met teacher English Chariya.

Wij hadden Seng gevraagd om Vutha te activeren om onze apps te beantwoorden en hoera….wij kregen reacties. Vutha liet weten dat er nog geen datum is vastgesteld voor de workshop, maar wel dat het ’s morgens moet plaatsvinden. Verder moeten wij (Ben en Dees) de workshop alleen organiseren en maken we dus geen deel uit van anderen. (of om met de woorden van Vutha te spreken: Only mummy and daddy…….hahaha!) Bovendien zou het twee en een half uur in beslag moeten nemen en zouden er 100 eerstejaars studenten komen. Ook stelde Vutha voor om de topic als ‘written text’ (ongeveer 4 à 5 pagina’s) aan te bieden, omdat hij het graag in het magazine van de universiteit wilde plaatsen. (In onze beleving: Show en buitenkant).

Welnu, wij stelden voor aan Vutha om bijvoorbeeld 5 groepen van 20 studenten te maken in plaats van 1 groep van 100 studenten. Op die manier krijgt iedere groep een half uur en dat is in totaal ook twee en een half uur. Een workshop van twee en een half uur lijkt ons namelijk ‘not advisable’. 5x30 mintuten leek ons beter. Ook lieten we weten dat onze voorkeur uitgaat naar een ‘spoken text’ in plaats van een ‘written text’. Waarom? Vanwege het feit dat het geen ‘one way frontal teaching’ is; het moet interactief zijn; studenten moeten participeren, ideeën uitwisselen en vragen stellen. Het leek ons ook wel een goed idee dat één student van elke groep een soort samenvatting maakt van onze gesproken tekst. Op die manier heeft Vutha toch nog zijn ‘written text’, maar zijn de studenten in ieder geval actiever bezig. Lijkt ons een prima ‘learning point’. Als je dan een reactie van Vutha leest, moet je glimlachen…..That sounds good my beloved parents…..hahaha!

Alles blijft in het teken staan van de workshop…..Bijna elke dag is er volop contact met voornamelijk Seng en soms ook met Vutha. Wij moeten constateren dat men langs elkaar heen werkt. Alles geschiedt ad hoc. Er is totaal geen communicatie, planning en coördinatie. Bovendien werk je in een organisatie waar hiërarchie heel belangrijk is.

Seng zette een duidelijk vraagteken bij 100 studenten. Waren dit allemaal studenten Engels? En dit grote aantal kon toch niet in de meeting hall ondergebracht worden? In ieder geval moet de workshop ‘s ochtends plaatsvinden, that’s for sure, maar voor de rest blijft alles onduidelijk en moeten wij maar gissen. Overigens: Een vertaler zal niet nodig zijn voor studenten die Engels gaan studeren, maar als er andere studierichtingen aanschuiven, dan zal een translator noodzakelijk zijn. In dat geval is Seng bereid om deze taak op zich te nemen.

8 januari: Shocking news from Peru/Ayacucho! Wij vernamen dat onze oud collega Joseph waar wij mee hebben samengewerkt op lerararenopleiding Lourdes en op taleninstituut Indi zeer ernstig ziek is geweest. Hij werd opgenomen in het ziekenhuis in de hoofdstad Lima en is daar meer dan 2 maanden moeten blijven. Het was kantje boord geweest. Wij konden ons herinneren dat hij problemen met zijn nieren heeft. Gelukkig gaat het weer iets beter en is het gevaar geweken. Tsja…..toen ik (Dees) dit hoorde, kon ik mijn migraine-aanval weer in het juiste perspectief zien.

Voordat de les van 13 januari van start kon gaan, moesten wij eerst enkele dingen regelen. Allereerst wilden wij graag de betekenis weten van een tekst op een banner die aan de poort van de universiteit was bevestigd. Deze tekst was in het Khmer. Aangezien onze foto op de banner prijkt wilden wij toch wel even weten waar dit alles over ging. Welnu, het betrof een aankondiging voor de studenten om m.i.v. 8 januari Engelse lessen te volgen op het gebied van conversatie, grammatica, kranten lezen e.d. De dagen waarop de lessen plaatsvinden alsmede de tijden stonden vermeld. Ook de prijzen ontbraken niet: 35 dollar voor 3 maanden.

Was dit inclusief of exclusief de 25% korting die vermeld stond? Dat antwoord moesten de studenten ons schuldig blijven.

Verder besloten we om een microfoon te vragen, aangezien ons leslokaal grenst aan de vele bouwwerkzaamheden op de campus en het onmogelijk is om boven het lawaai uit te komen.

En tenslotte pakte ik (Dees) een bezem om even door het klaslokaal te vegen, omdat het ‘very dirty’ was. Ik had deze ‘broom’ nauwelijks in mijn hand of er vlogen drie vrouwelijke studenten op mij af…..’No teacher, we have to do it for you’. Toen ik uitlegde dat ik dit best zelf kon doen en totaal niets heb met hiërarchie, lachten zij vriendelijk naar mij, maar namen resoluut de bezem van mij over onder vermelding van: ‘Out of respect for our teacher we are obliged to do this’……..Weer zo’n moment waarop mijn gedachten teruggaan naar Nederland……

En dan de daadwerkelijke les. Op de rol stonden de volgende topics: What would you like to be/do in the future? Do you think that the best years are in the future? What is the best memory of your life? How about the worst? What makes these memories so good or so bad?

Het feit dat we niet in groepjes werkten was ook een eye-opener. Studenten bleven op hun plaats zitten en Ben of ik (Dees) liepen met de microfoon naar degene toe die iets wilde zeggen. Het leek wel of de studenten meer op hun gemak waren door het vasthouden van een microfoon. Hierna bespraken we de positieve en negatieve aspecten van zowel Nederland als Cambodja. Ook dat verliep vlekkeloos. De studenten deden goed mee en kwamen echt los. Bijna iedereen kwam spontaan naar voren om iets goeds of slechts over Cambodja op ‘the whiteboard’ te schrijven, dat vervolgens mondeling werd toegelicht. Een perfecte combinatie!

Een leuk weetje: Het woord Khmer staat voor: K: Knowledge: H: Honest; M: Morality; E: Education: R: Reflexion.

Aan het einde van de les lieten enkele studenten weten: ‘Teacher, khnhom sralanh anak’ (of zoiets dergelijks). Toen wij naar de betekenis vroegen, kregen we te horen: ‘I love you’….hahaha!

Hoe is het toch mogelijk? Wij moeten ons soms in de arm knijpen. Wij geven les aan boeddhistische monniken in Cambodja! Hoe dan? Tegelijkertijd lijkt het net of we nooit anders hebben gedaan. Het voelt zó vertrouwd.

In de Cambodjaanse pers werd verwezen naar een rapport van de Wereldbank waarin Cambodja werd geadviseerd om meer aandacht te besteden aan het milieu. Een vreemd advies, als je weet dat 50% van de bevolking beneden het bestaansminimum leeft en dat het minimum loon omgerekend 300 dollar per maand is. Het lijkt toch logisch dat een ontwikkelingsland (emergency market) meer geld investeert in een verhoging van de productiviteit dan in het milieu.

Toen wij een keer wilden betalen met een dollarbiljet van 20 werd dit niet geaccepteerd, omdat het biljet er te oud uitzag. Wij kregen het advies om het op een andere plek uit te geven. Uiteindelijk lukte het op plek 3. Voor de duidelijkheid: Op het biljet stonden 3 letters vermeld, zijnde: TTC. Dit betekent dat het biljet binnenkort uit de roulatie wordt genomen. Het is dan ook niet aantrekkelijk om zo’n biljet te hebben.

De onderwerpen in de les van 14 januari waren: How often do you complain? Would you consider this a lot or a little? When you make a complaint, what are your expectations? How often are these expectations met? How do you handle a complaint in your mother tongue? Does it differ from complaints made in English? What is more effective, complaining to someone’s face or writing a letter/an email to complain? Why do you think so?

Toen wij al een klein half uurtje hiermee bezig waren, vroeg plotseling een monnik, zomaar ‘out of the blue’: ‘Teacher, what does complain mean?’….Op zo’n moment moet je toch even diep zuchten…..

Er was nog tijd over om een ander blok met onderwerpen aan te bieden, te weten: Do you like dreams? Do you often have the exact same dream? If you had to describe your dreams, what adjectives would you choose? Some people believe that images in dreams are symbolic and possess meaning. What doyou think? What is the most terrifying dream you have ever had? What made it so terrifying? Did you wake up in a cold sweat? What is the best dream you ever had? What made it so great?

Overigens: Wij hebben twee studenten in de klas die in het verleden monnik zijn geweest, maar nu dus niet meer. Bij één van beiden had dit te maken met een baan die hij kreeg op het ministerie.

Het werd weer eens tijd om de bloeddruk van Ben te laten checken en om onze ‘postman’ (kennis uit ons appartementencomplex in Vlissingen) een kaartje te sturen. Deze aardige tachtigplusser heeft namelijk geen computer noch een smartphone en we kunnen hem dus niet mailen of appen. Voordat het kaartje in Nederland zal arriveren, zijn we echter weken verder…..

Alle goeds!!!

Warme groet,

Ben en Dees