Van Colombia naar Guatemala

De periode Colombia loopt ten einde…Onze tijd in Tunja zit er op... De laatste dag van maart gaan we richting Guatemala… Maart 2017

English Path Center Institute: Op zaterdagmorgen 11 februari moesten we ook nog lesgeven en toen zat onze eerste werkweek erop. Totaal: 33 uren gewerkt (en geen lesuren van 50, doch van 60 minuten). Iedere dag 6 uur lesgeven en op zaterdag nog 3 uur. Wij gaven vandaag les aan de kinderen: 2 meisjes en 2 jongens: Luna (11 jaar); haar zusje Salomé (7 jaar); Simon (9 jaar) en Emanuel (11 jaar). De beide zusjes deden erg goed mee; ook Emanuel was oké, maar Simon bleek een ADHD-ventje te zijn. Ongeveer een kwartier voor het einde van de les begonnen Luna en Salomé vreselijk te huilen. Wat was het geval? Luna had een telefoontje gekregen van een onbekende man, die dreigde haar vader te zullen gaan vermoorden. De vader van de beide zusjes bleek een bekende advocaat te zijn, niet alleen in Tunja, maar in heel Colombia en zijn cliënten komen uit het criminele circuit. Aan ons de taak om de snikkende zusjes te troosten. Diosita (vrouw van direkteur Gene) liet ons weten: ‘This is Colombia; they just kill you if you have a lot of money and imagine this is even the most safest area in Colombia’.

Op zondag 12 februari gaven we bovendien nog les aan Jorge; de zoon van één van de eigenaressen van ons hotel Dux.

Een nieuwe week op het talencentrum The English Path Center Institute ging van start en wel op 13 februari. Deze week geven we les van 9.00 tot 12.00 uur en van 17.00 tot 20.00 uur. De vorige week was dit: Van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. Natuurlijk zitten er in de klas weer Paula’s, Juan Pablo’s, Sebastian’s, Esperanza’s, Alehandra’s, Daniel’s, Philip’s (Felipe), Catherine’s, maar ook een Graciela, Natalia, Juan David, Luis Fernando, Cathalina, Lucy (Lucia), Albert, Bruno, Franco, Angie, Monica, Sarah, Marcela, Juan Stephano, Claudia, Camilla, Julio, Santiago, Carlos, Nicolas enz. enz. enz.

En Ben wordt hier nog steeds Van genoemd……..of Bernardus……hahaha!

Diosita lijkt onze manier van lesgeven toch een beetje vreemd te vinden. Zij hamert op het lezen van twee boekjes. Dit is het enige materiaal dat in de lessen wordt gebruikt. Wij echter bieden iedere dag een gevarieerd programma aan. De cursisten vinden het geweldig en wij ook. Direkteur Gene vindt tevens alles ‘wonderful’ wat wij doen, doch zijn vrouw Diosita moet erg wennen aan de Europese aanpak. Te pas en te onpas slaat zij kreten uit, zoals: ‘Let them read, listen, correct their pronunciation and they have to speak fluently’. Je merkt dat zij geen kennis van zaken heeft en dat zij is ingefluisterd door haar man. Zij kickt op ‘de baas spelen’….zielig….! Wij wachten al vanaf het begin op internet. Er is weliswaar internet, doch het signaal is zwak. Het wachten is op de monteur en telkens krijgen we te horen..….tomorrow…..maar uiteindelijk wordt het dan toch geregeld. Wij zijn gewoon vernieuwend bezig en we bieden alle skills (luisteren, lezen, spreken, schrijven) op een zeer interactieve manier aan. Dit tot grote tevredenheid van direkteur Gene (you are doing very well), zijn zoon Frank en onze collega’s Alfonso (of Alphonso) en Leonardo en niet te vergeten tot grote tevredenheid van onze cursisten (thanks for the amazing class; your lesson was very interesting; we learn a lot etc.). Echter: De vrouw van direkteur Gene, Diosita genaamd, vindt het maar vreemd en wil dat wij een uur per dag met de cursisten lezen uit één bepaald boekje. Volgens iedereen is dit behoorlijk saai, doch Diosita zweert erbij. Als wij de cursisten adviseren om dit bespreekbaar te maken met Diosita, reageren zij middels de woorden: ‘She is the boss’ (met andere woorden: Wie baas is, bakt koek). De cursisten zijn totaal niet mondig; durven niet voor zichzelf op te komen en accepteren gelaten de hiërarchie, maar durven wel tegen ons te zeggen dat zij smullen van onze lessen en het niet eens zijn met Diosita.

Zoals in ons vorige verslag reeds gemeld hebben wij het goed naar onze zin op het English Path Center, maar het beleid is warrig en beslissingen worden ad hoc genomen. Enkele voorbeelden: De samenstelling van de klassen varieert dagelijks; er is geen differentiatie qua niveau’s (in onze beleving is er weinig tot geen verschil tussen de groepen A1, A2, B1 en B2); cursisten worden zomaar uit de les gehaald en in een andere groep geplaatst en niemand die je informeert. Op een gegeven moment misten we 2 cursisten. Wat bleek? Gene was bezig om hen bij te spijkeren op het gebied van vocabulary; prima, maar uh…..het zou toch normaal zijn om dit even met ons vooraf kort te sluiten, nietwaar? Maar goed….communication and explanation zijn nu eenmaal ver te zoeken in ontwikkelingslanden en Colombia is daar dus geen uitzondering op.

In één van onze avondgroepen zit een ‘lawyer’, die zich bezighoudt met strafrecht. Haar cliënten-bestand komt voornamelijk uit de onderwereld. Zij liet ons weten dat zij de beschikking heeft over een gepantserde wagen en twee bodyguards. Gedurende de les lopen deze beide bodyguards voortdurend over de gang te paraderen. Wij van onze kant hadden deze mensen al opgemerkt. Wij vonden dit hele gebeuren toch een beetje beangstigend en bespraken onze zorgen (dat is een groot woord) met direkteur Gene. Op een ludieke wijze lieten we hem weten: ‘De kogels zullen toch niet ons klaslokaal bereiken?’ En: ‘Het zou toch wel sneu zijn als de familie in Nederland moet vernemen dat wij het loodje hebben gelegd in Colombia ten gevolge van een schietpartij tijdens de Engelse les’. Gene (een humoristische, leuke man, die altijd wel in is voor een geintje) deelde ons als volgt mee: ‘I am aware of the situation; let’s hope that nothing will happen and that we are safe, by the way….the police station is very close to the institute’…..Net of dit laatste een garantie zou zijn voor veiligheid…………...hahaha!!

Direkteur Gene is diabetes patiënt en momenteel gaat het niet helemaal goed met hem. Zelf doet hij er echter nogal laconiek over……..

Als wij op 16 februari in een internetcafé iets moeten inscannen, worden we van top tot teen bekeken door een klein meisje. Ik liet haar weten dat we uit Holanda kwamen, waarop de kleine meid zei: ‘Wow’. Hierop reageerde ik (Dees) middels: ‘No wow Holanda, wow Colombia’ en dit leverde mij een applaus op van alle mensen in het internetcafé.

In z’n algemeenheid worden wij vaak aangestaard door de mensen hier. Men kijkt om, men kijkt nog eens om en met name de blauwe ogen blijken altijd weer interessant te zijn. Je hoort dan ook telkens: Azul, azul (blauw).

Zaterdag 18 februari: Vandaag gaven wij geen les aan de kinderen. Diosita wilde de kleintjes lesgeven. Wij kregen een nieuwe groep, voornamelijk jeugd tussen ongeveer 12 en 20 jaar met een uitschieter naar iemand van 30+. Maar liefst vijf keer moest ik opnieuw beginnen, aangezien iedereen te laat kwam. Voordat de les begon, vroeg Diosita ons om even assistentie te verlenen bij de kinderen als het ging om de juiste uitspraak bij het lezen en aldus geschiedde.

Op 18 februari hadden wij ook onze eerste vergadering op het instituut. Wij zullen van direkteur Gene ‘dialogues on TV’ krijgen. Hij was tevreden over zijn locale teachers Leonardo David en Alfonso, maar ook zijn 2 volunteers, zijnde Ben en Dees, werden de hemel ingeprezen. Hij weet dat wij alle language skills (luisteren, lezen, spreken, schrijven) aandacht geven en hij vroeg ons om nog meer spreekvaardigheid te doen. Verder kwam het te laat komen van de cursisten aan de orde. Wij lieten hem weten dat wij niet kunnen begrijpen dat cursisten veel te laat in de les komen en veel te vroeg diezelfde les weer verlaten. Zij moeten toch betalen voor deze lessen? Maar goed, dat is veel te Nederlands gedacht. Als je dit bespreekbaar maakt, begint iedereen een beetje te lachen, maar Gene zelf is het helemaal met ons eens. Hij heeft meer in huis dan de anderen en denkt in deze absoluut Europees. Er werd afgesproken dat cursisten nog slechts een kwartier marge krijgen als het gaat om te laat komen. Cursisten zullen hierover geïnformeerd worden op 20 en 21 februari. Vanaf 22 februari zal de maatregel ingaan. De deur gaat dicht als leerlingen later arriveren dan het bedoelde kwartiertje. (Echter: Uiteindelijk werd deze maatregel nooit toegepast). Hierna stond de PR van het taleninstituut op de rol. Ben en ik (Dees) hadden voorgesteld aan direkteur Gene om zijn taleninstituut te gaan promoten. Dit is compleet nieuw voor Gene. Tot op heden moest hij het hebben van cursisten die voor de persoonlijke reclame zorgden: Men nam de broer, zus, vriend, vriendin e.d. mee. We maakten een taakverdeling. Alfonso gaat de telefoonnummers van de scholen achterhalen en Gene zal de coördinatie op zich nemen. Hij zal de direktie benaderen en afspraken maken. Er werd gekozen voor vier scholen, te weten: Salesiano, Inem, Boyacá en Muiscas. Aangezien wij (Ben en Dees) al eens op de Inem school waren geweest in het kader van het promoten van ons vorige taleninstituut Blighty Bliss, kon men zich vinden in het feit dat wij de andere scholen zouden gaan bezoeken en dit samen met Alfonso. Gene en Leonardo zullen dan naar de Inem school gaan. Twee scholen op 1 ochtend bezoeken lijkt ons ideaal. Wij stelden voor om een competitie-element in te bouwen, met als prijs een gratis cursus. Inhoudelijk zal het moeten gaan over het belang van het leren van Engels en verder zal de geschiedenis van taleninstituut Path in Tunja belicht worden. De concrete invulling zal nader uitgewerkt worden tijdens een volgende vergadering op 25 februari. Bij succes, beloofde Gene some incentivations…..Er werd afgesproken dat Ben en Dees de peptalk op de scholen zullen houden en dat de locale teachers flyers zullen uitdelen. Wordt vervolgd dus….Tevens bespraken we nog even een enorm niveauverschil in een bepaalde groep en er werd besloten om deze groep (van 17.00 tot 18.30 uur) te gaan splitsen. Tot slot spraken wij nog ons ongenoegen uit over het leesboek waar Diosita zo op hamert, terwijl de cursisten er helemaal tureluurs van worden en wij ook. Gene kon ons wederom begrijpen, maar je merkt dat hij onder de plak zit van Diosita. Wij legden uit dat wij zeker aandacht schenken aan lezen, doch op een meer interactieve manier. Voor Gene was dit prima, zolang we maar de betreffende onderwerpen behandelden. Over Diosita gesproken: Zij stoorde de vergadering veelvuldig en liet haar man weten: ‘We have to go’, waarop Gene reageerde met: ‘ But I have an important meeting’. Uiteindelijk brak hij de vergadering maar af, want moeders de vrouw stond op ontploffen…….….hahaha!

Toen wij hier een keer een paar schoenen kochten, werden we bij de betaling vriendelijk verzocht een paspoort te laten zien. Aangezien wij altijd een copie bij ons hebben, was dit uiteraard geen punt, maar je kijkt toch wel even vreemd op als je een ID kaart moet tonen op het moment dat je een paar schoenen koopt!

Het weekend is kort, zeker als we op zaterdagochtend nog moeten werken en op zondagochtend ook nog Engels geven aan Jorge, de zoon van één van de zussen van hotel Dux. Het is een verlegen jongen, maar toch hebben we de indruk dat hij langzaam aan een beetje los begint te komen, d.w.z. hij voelt zich wel op zijn gemak en dat is al heel wat voor deze Jorge. In de praktijk ben ik (Dees) meestal degene die lesgeeft aan Jorge. De moeder van de jongen brengt ons altijd koffie onder de les en vindt het geweldig dat zoon-lief Engelse les krijgt. Ook moest ons verslag weer geplaatst worden (inclusief foto’s) op onze website. Dat werd maar liefst een klus van 5 uur, aangezien de stroom uitviel en het internet erg slecht was, maar uiteindelijk lukte het toch.

Ons onderkomen in hotel Dux is best gezellig. Hoewel de oudere zussen (de eigenaren van het hotel) geen woord Engels spreken, klikt het wel goed. Inmiddels zijn zij gewend aan die twee Nederlanders die hier op het English Path Center Institute Engelse les geven. Iedere ochtend staat ons ontbijt klaar: Vers sap of vers fruit, koffie, 2 broodjes, kaas en een roerei. Dit ei wordt geserveerd in een klein pannetje (vergelijkbaar met een pannetje van een poppenhuis fornuisje). Hotel Dux is een oud en vervallen onderkomen, doch het is een knus stekkie.

Er is een blog voor Nederlanders in Colombia met daarop het laatste Colombiaanse nieuws (in het Engels). Erg interessant! Op een gegeven moment lazen wij dat er een explosie had plaatsgevonden in Bogota (de hoofdstad van Colombia). Dit gebeurde op het moment dat er protest demonstraties plaatsvonden in een arena tegen het organiseren van stierengevechten.

Een nieuwe week ging van start op 20 februari. Via Gene en Frank kregen we nieuw lesmateriaal aangereikt (dialogues on TV). Er werd bovendien een foto gemaakt van het hele team. Wij moesten de mensen er echt van overtuigen dat hun casual kleding prima was. Sommigen echter bleven aandringen op een 3-delig pak en stelden voor om de foto ’s avonds opnieuw te maken. Wij dachten echt dat zij een geintje maakten, maar wij hadden beter moeten weten. Men houdt in dit soort landen nu eenmaal veel van vorm en buitenkant. Toen wij ’s avonds wederom op het instituut verschenen, had Leonardo zich dan ook in zijn beste pak gehesen (en Gene ook)…..…..hahahaha!!!

Op 21 februari boekten wij de tickets naar Guatemala en naar Nederland. April en mei gaan wij 2 maanden lesgeven op een taleninstituut in Guatemala en in juni komen we op verlof naar Nederland.

Een grappig misverstand: Wij kennen natuurlijk inmiddels veel Spaanse woorden. Toen wij dan ook ergens het woord ‘perro caliente’ zagen staan, moesten wij even denken aan Vietnam waar je ook warme hond kon eten…..Nee dus…..brrr….Totdat één van onze cursisten liet weten dat dit gewoon een hot dog betrof….….hahaha!!!

Eén van onze cursisten uit de ochtendgroep, Philip (Felipe) genaamd, heeft een lassie-hond waar hij erg aan gehecht is. Momenteel is zijn trouwe viervoeter ziek en moest naar de dierenarts. Dit tot groot verdriet van onze cursist. Lassie luistert naar de grappige naam: Bambie. Een andere cursist, Lucy uit een avondgroep, blijkt een fervent liefhebster te zijn van niet alledaagse sporten, zoals paragliding, parachutespringen e.d. Op een gegeven moment wilden wij haar verrassen met het lied ‘Lucy in the sky with diamonds’ van The Beatles, maar jammer genoeg liet het internet ons weer eens in de steek. En dan worden wij verrast door een cursiste die ons trakteert op Colombiaanse lekkernijen.

Onze collega Alfonso blijkt een bijnaam te hebben en wel Pocho. Het schijnt dat alle Alfonso’s hier ook Pocho worden genoemd.

En dan krijgen we een compliment van de direktie: ‘The students, they all like your classes’…....Welnu, dat is fijn om te horen…………

Als we een paar Tedx video’s laten zien over hoe simpel het leven kan zijn, heeft cursist Philip (Felipe) ook nog een video die raakvlakken heeft en wel een interview met Bob Marley.

Direkteur Gene heeft samen met zijn kinderen een lesmethode geschreven en deze bestaat uit verschillende boeken. Zijn kinderen zijn geen docent geworden conform pa, doch engineers.

Op 24 februari werd er op het talencentrum getrakteerd. Dit naar aanleiding van alle jarigen in februari. We kregen een marranito aangeboden, of tewel een cochinito. Dit bleek weliswaar geen Colombiaanse snack te zijn, doch een imitatie uit de Verenigde Staten. Hoe het ook zij: Een aardig gebaar!

Nog steeds is het een komen en gaan van cursisten; groepen wisselen van samenstelling e.d. Ook onze roosters veranderen. Gaven wij de eerste week les van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur; de tweede en de derde week waren wij present van 9.00 tot 12.00 uur en van 17.00 tot 20.00 uur. In onze vierde week geven we les van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. De resterende weken zouden we - op ons verzoek - weer lesgeven van 9.00 tot 12.00 uur en van 17.00 tot 20.00 uur. Wij vinden het prettiger om de middag vrij te houden voor andere bezigheden. Bovendien zijn de avondgroepen veel leuker.

De follow-up van onze vergadering van 18 februari die gepland stond op 25 februari gaat niet door. Gene en Diosita moeten een weekend naar Bogota. Voor ons betekent dit dus gewoon lesgeven op zaterdag 25 februari van 9.00 tot 12.00 uur.

Als wij op 25 februari laat in de middag door de stad lopen, horen we plotseling: ‘Hey teachers’……..Een oud cursist van taleninstituut Blighty Bliss, Camilo genaamd, begroette ons heel hartelijk. Hij bleek nog maar af en toe in Tunja te komen; hij had namelijk een baan gevonden in Bogotá (die jammer genoeg niet echt goed beviel). Toen hij ons zag en ons dus associeerde met Blighty Bliss, riep hij plotseling verschrikt uit: ‘Oh, I forgot, today I had an exam at Blighty Bliss’…..

De mensen zijn allerliefst hier…..zo ook de mensen van ons onderkomen in hotel Dux…….Op 25 februari werd de verjaardag van een neef gevierd, Nicolas genaamd, die 18 jaar was geworden en tot onze verbazing werden de twee mensen uit Nederland uitgenodigd. En zo zaten wij dan plotseling in hotel Dux tussen de familieleden van de jarige job en werden we getrakteerd op taart terwijl iedereen happy birthday (feliz cumpleanos) zong (eerst in het Engels en daarna in het Spaans). Een bijzondere ervaring. Helaas was ons Spaans en hun Engels te slecht om een echt gesprek te kunnen voeren, maar het was zeker een waardevol samenzijn. Onze gedachten gingen terug naar een jaar geleden….Toen arriveerden we in Peru bij host Sandro op de Colegio Fes school. Wie had toen kunnen bedenken dat we een jaar later een verjaardag bijwoonden in Colombia…………

Op zondagochtend krijgt Jorge (de zoon van één van de zussen Dux) Engelse les van ons en gaan we vervolgens vaak even naar de kathedraal, gevolgd door koffie of fruit in een gezellig tentje. Daarna staat meestal weer het voorbereiden van onze lessen op de rol en/of het verrichten van eigen werk. Met Guatemala en Nederland in het verschiet is er altijd wel iets te regelen.

Sinds we werkzaam zijn op het Path Center, lunchen we meestal in twee of drie verschillende restaurantjes; we wisselen een beetje af; op woensdag keren we terug naar de plek waar we altijd kwamen toen we nog op Blighty Bliss lesgaven.

En de laatste tijd komt de regen met bakken uit de lucht…..dat maakt het nog kouder dan dat het al is……..Hotel Dux is zo lek als een mandje en het regent dan ook gewoon naar binnen. Het hemelwater wordt opgevangen in grote teilen……

Midden in de nacht (van 26 op 27 februari) waanden we ons weer even terug in Ghana, al was het maar vanwege een super grote kever in de doucheruimte. Met vier welgemikte slagen was het een kwestie van: Rest in peace. Waarschijnlijk was de bewuste kever via een gat in het plafond in de doucheruimte naar beneden getuimeld. De zussen van hotel Dux repareerden de gaten afdoende middels een stuk tape.

Onze vierde lesweek ging van start op 27 februari….……..Bij wijze van uitzondering: Ochtend en middag groep, of tewel lesgeven van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. Als Ben even naar buiten loopt om iets te drinken te halen in een soort lunchroom schuin tegenover het instituut, kijkt hij verschrikt op. Plotseling stapt er een man met een revolver uit een bestelbusje. Ben schrikt zich het bekende Nederlandse hoedje…...Wat blijkt? Het bestelbusje is van de bekende firma Brinks die ook hier in Tunja het geldtransport regelt. Echter: Het blijft natuurlijk opmerkelijk dat mister Brinks met een revolver over de straat loopt. Onze cursisten daarentegen vonden het heel normaal.

Op een gegeven moment kwamen wij ’s middags even terug op onze kamer en constateerden we dat de kamer uiteraard was afgesloten, doch de sleutel was spoorloos. Het bleek dat de poetsploeg - zijnde één van de Dux zussen - de sleutel op de afgesloten kamer had laten liggen, maar no problem….zoon Jorge werd opgetrommeld en kreeg de opdracht om door het bovenste gedeelte van de deur naar binnen te klimmen (de deur bestaat namelijk uit vier houten gedeelten en de bovenste twee stukken zijn delen die opengemaakt kunnen worden).

Op 1 maart was het Aswoensdag; het begin van de Vasten. Dit betekende dat vele Colombianen een askruisje gingen halen. Wij zagen dus de hele dag mensen met een kruis op hun voorhoofd…...!

Nog steeds is er geen lijn te ontdekken in de populatie van de verschillende lesgroepen. Cursisten lopen in en uit, komen te laat, vertrekken te vroeg, spelen gedurende de hele les met hun smartphone, kletsen in het Spaans e.d. In onze beleving waste of time and money, maar goed…dat is te Europees gedacht. Sommige cursisten komen zowel ‘s morgens als ‘s middags of ‘s morgens en ’s avonds of ’s middags en ’s avonds of alleen ’s morgens, of alleen ’s middags of alleen ’s avonds….wij kunnen er geen touw aan vastknopen….voor wat betreft het voorbereiden van lessen is dit vanzelfsprekend erg lastig. Het komt dan ook wel voor dat sommige cursisten de lesstof al hebben gehad.

Wij zijn erg moe…..de vele uren beginnen op te breken………

Om een idee te geven van ons lesprogramma, hierbij slechts een greep uit ons aanbod: Vaak starten we met een warming-up in de vorm van daily life conversations. Vanzelfsprekend wordt er ook gesproken over ons leven in Nederland en ons leven wereldwijd. Fototaal, fabels en storytelling zijn tevens manieren om de cursisten aan het praten te krijgen. Ook wordt het internet gebruikt. Als we de websites van het Ministerie van Buitenlandse Zaken laten zien met de veilige en onveilige gebieden in een land, vindt men dit erg interessant. Dat laatste geldt ook voor de site van Workaway. Dat is een ware eye-opener…wow….je kunt als volunteer, maar ook als host aan de slag! Wij bieden veel verschillende aktiviteiten aan en proberen op die manier de lessen interessant te houden, met in het achterhoofd een combinatie van listening, reading, speaking and writing skills. De ene keer zijn dit learning games; de andere keer laten we video’s zien (bijvoorbeeld: The honest woodcutter; Show gratitude and see what happens; The Netherlands beyond Amsterdam; 10 things the Dutch do better than the Americans; Sharing the motherland Amsterdam as modern Babylon; The earth; My Sister’s keeper) of houden we debates: Breakfast is the most important meal of the day. Do you agree or not and why? Children should provide room and board for their aging parents. Females are better students than males enz. Mention positive and negative aspects about Tunja/Colombia enz. Een voorbeeld van een writing activity is bijvoorbeeld: Describe a location (choose between desert and city) and use a lot of adjectives. En bij de beginners vragen we om een zin te schrijven met: I have, I like, I must/I have to, I want/I wish, I can/I am able to enz. Een ander voorbeeld van writing is: Make a leaflet about Tunja: Convince tourists that Tunja is the place to be!; Dictation: Mr. and Mrs. Clark and Percy (artist David Hockney). Ook bieden we reading skills aan en reiken handvaten aan op het gebied van vocabulaire. Interessante teksten die de revue passeren zijn o.a.: Jamie Oliver (celebrity profile); The image that cost a fortune; How fastfood began (the man behind KFC); A moment in history; Living with the enemy; Children and media violence; On a budget; People’s plans; Job hunting; Charlotte’s choice; Right place, wrong person; One dark October evening enz. Voorbeelden van topics voor spreekvaardigheid zijn o.a.: Do you fear change? Would you be happy in a world where nothing ever changed? If you could go back in time and give yourself some advice, what would it be? Why do men and women have such difficulty communicating with one another? Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful? Who is the most successful person you know? What makes him/her successful? If someone was married, had three healthy children, a comfortable house and a secure job, would you consider that person to be successful? Do you believe that success equals happiness? Would you want to journey back in time and experience childhood again? What was your worst vacation? Are you a busy, friendly, an ambitious person? Would you want to change where and when you were born? Have your hobbies changed from time to time during your life? Describe the perfect weekend. Do you think that the best years are in the future? What is the best memory of your life? How often do you complain? If you had to describe your dreams, what adjectives would you choose? Have you ever thought about changing your name? Would you consider yourself a workaholic? When do we feel tears of joy and when tears of sadness? Do you have any regrets and unfilled resolutions from the past year? Would you ever want to be famous? What would you do if you could travel backwards in time? If it was possible, would you want to live forever? Giving life, does it just mean having lots of children? How much money is too much money? enz. enz. Het materiaal van het instituut wordt bovendien gebruikt: Present simple; Practice for the verb to be, Daarnaast zijn er 2 boeken die we af en toe raadplegen. Zo werden teksten behandeld op het gebied van: Checking into a hotel; doing some shopping; buying airline tickets; going on a sightseeing tour; dinner for two; travel light; a letter from New York; going to Chicago enz. Clues to culture biedt allerlei strategieën aan op het gebied van lezen en schrijven. Verder werken we met ‘dialogues on TV’. Ook gebruiken we wel eens methoden die we hebben meegenomen vanuit Vietnam. Vanzelfsprekend wordt ook veel gewerkt met de website really learn english en met news in levels. Zeker news in levels is onze favoriet. Allerlei interessante onderwerpen kunnen behandeld worden, zoals: Baby needs an operation on her legs; Rapping teacher; Rio has money trouble; Very heavy woman; A new face; Peruvian dog wedding; People in Somalia die of hunger; Ballooning in Tunisia; Earthquake in Turkey; New Elvis museum; Geneva Motor Show; Green woman in Melbourne; Old woman learns to read enz. En wat te denken van de interessante Tedx video’s? Zomaar enkele voorbeelden: 7 ways to make a conversation; How meditation changed my life; From bombs to bread; Life is easy; Do schools kill creativity?; 5 tedx talks to make learning a new language easy; How to make healthy eating unbelievable easy; The power of introverts; Looks aren’t everything, believe me, I’m a model; How to speak so that people want to listen enz. Uiteraard kan een Ghana presentatie ook niet ontbreken. De enkele keren dat we lesgeven aan kinderen, staan andere aktiviteiten op het programma: Liedjes, verhaaltjes, spelletjes, tekenen e.d. Nou ja, zoals gemeld….het is slechts een greep uit de vele dingen die we doen…..Just to give an idea……..

Mooie uitspraak van een cursist uit de ochtendgroep…..Tijdens een conversatieles werd o.a. de volgende stelling gelanceerd: ‘Would you sacrifice happiness for the opportunity to be successful?’ Er werd behoorlijk diep op ingegaan totdat zelfs de vergankelijkheid van het leven ter sprake kwam. Dit was voor één van onze cursisten aanleiding om de volgende gedachte op tafel te leggen (hij had deze tekst gezien op een grafsteen): Here ends the vanity of the world!

Tedx video’s zijn altijd een prachtige manier om te komen tot conversatie. Deze video’s gaan over uiteenlopende onderwerpen. Op een gegeven moment hadden we gekozen voor: Talks to make learning a new language easy. De conclusie was: Don’t study the language, but live the language! En daar ben ik het helemaal mee eens.

Zaterdag 4 maart: Eerst een vergadering en daarna nog lesgeven…….……De vergadering zou om 8.30 uur beginnen, maar slechts Alfonso en wij waren aanwezig. Leonardo ontbrak en direkteur Gene met zijn vrouw Diosita verschenen om 8.50 uur. Bekende excuses: We couldn’t find a parking place for the car. Later werd ons toevertrouwd dat Diosita nog een film had afgekeken. Hoe het ook zij: De meeting ging over ons plan om het English Path Center Institute te promoten op vier verschillende middelbare scholen in Tunja. Inhoudelijk stelde de vergadering niets voor en vond Gene het veel leuker om te luisteren naar onze wereldwijde ervaringen. Daar werd in ieder geval de meeste aandacht aan besteed. Hij liet weten dat wij altijd terug konden keren. Of om met zijn eigen woorden te spreken: Our house is your house. Wij benadrukten nogmaals het belang voor hem van Workaway. Als wij weg zijn, kun je nieuwe vrijwilligers krijgen als je je aanmeldt als host. Gene liet weten dat zoon Frank inmiddels doende was om dit te realiseren. Welnu, back to the meeting….De speech die wij zullen gaan gebruiken op de verschillende scholen lazen we voor en Gene applaudiseerde. Goedgekeurd dus. Er werd afgesproken dat Alfonso de vier middelbare scholen zal bellen (en niet Gene). Er zal 1 school per ochtend worden bezocht (en geen 2 scholen zoals eerder was afgesproken). Men vond het een goed idee om te vermelden dat er ook twee Nederlanders mee zullen komen. Dit vanwege de PR. Er werd ons toegezegd dat er altijd iemand van Path met ons mee zal gaan naar de scholen. De Path people moeten namelijk een introduktie houden en tevens een uitleg geven van de geschiedenis van The English Path Center Institute in Tunja. Onze lessen op Path zullen worden overgenomen. Wij (Ben en Dees) zullen een speech houden over: The importance of learning English en dit verweven in ons eigen levensverhaal. Na onze speech zullen we de eventuele vragen van de leerlingen beantwoorden en dit zal geschieden in de vorm van een ‘open interactive event’. Een copie van de speech zal aan de vertaler gegeven worden. Ons verhaal zal namelijk ter plekke worden vertaald in het Spaans. Bovendien zal er een competition game gemaakt worden en de winnaar krijgt een gratis cursus Engels op Path. Flyers zullen ook worden uitgedeeld. En verder bleek dat 20 maart een Public Holiday is. Toen wij naar het waarom vroegen, moest men het antwoord schuldig blijven. Een vrije dag dus op 20 maart. Tot onze grote verbazing kregen we te horen dat zoon Frank inmiddels de nieuwe direkteur van Path is. Wij vernamen van Gene dat hij destijds het talencentrum had opgericht om inkomsten te genereren met het doel zijn zoons te kunnen laten studeren.

Na de vergadering stonden de kinderen alweer te trappelen voor hun Engelse les. Dit keer op ons verzoek geen volwassenen, doch kids.

Zondagochtend: Engelse les Jorge; daarna naar de kathedraal en een heerlijke fruithap eten. Toen we terugkwamen had waarschijnlijk één van de zussen Dux onze kamer schoongemaakt. Zij zat gezellig op bed TV te kijken. Verder liepen er twee wildvreemden door onze kamer. Wat bleek? Klusjesmannen waren gevraagd om ons lekkend toilet te repareren. Je staat toch even raar te kijken als je al deze mensen in je kamer aantreft, maar ja……this is Colombia en we kunnen niet of nauwelijks in het Spaans met de zussen Dux communiceren. Bovendien maakten we kennis met de vader van Jorge. Hij werkt voor een Stichting die traditionele muziekinstrumenten verstrekt aan vrouwen en dit geschiedt middels leningen, die achteraf dan weer terugbetaald moeten worden. Hij is aktief door heel Colombia. En verder ging de hele zondag weer op aan eigen werk en lessen voorbereiden. We hebben eigenlijk nooit echt vrij…en jawel.….ik (Dees) voel me niet echt lekker; algehele malaise….De mensen van Dux (onze accommodatie) en Path (onze werkplek) zijn allerliefst.….! Gelukkig was de algehele malaise slechts een kwestie van 2 dagen.

Als tijdens een conversatieles gesproken wordt over éénoudergezinnen, blijkt er niet alleen een single mother in de klas te zitten, doch ook een kind van een alleenstaande moeder. Er zijn ontzettend veel gebroken gezinnen hier.

Tijdens het ontbijt in Dux krijgen we wel eens arepa (een soort koek). Ook fruit, brood en eieren ontbreken nooit. Iedere dag een ei is best lekker, maar niet echt gezond, dus besloten we om met behulp van onze cursisten een Spaanse zin op papier te zetten voor de zussen Dux in ons onderkomen: Nos gustan los huevos pero creemos que en exceso no son saludables. En jawel hoor, de boodschap was duidelijk: Een dag later kregen we gezonde muesli en weer een dag later caldo (soep).

De Dux familie is een erg hechte groep. Neven en nichten komen binnenlopen bij de tantes en iedereen blijft slapen en eet mee. Het is zo jammer dat wij geen gesprek in het Spaans kunnen voeren en zij geen Engels kunnen praten. De jongere generatie spreekt echter wel een beetje Engels. Zo konden wij in ieder geval via een nichtje de zussen Dux laten weten dat wij het erg naar onze zin hebben in het familiehotel.

Onze collega Leonardo heeft een interview om aan een universiteit in de Verenigde Staten te mogen studeren. Dit interview vindt telefonisch plaats en zal ongeveer 20 minuten duren. Bij een positief resultaat zal hij een beurs krijgen. De beste knul is ontzettend nerveus en onzeker. Dat laatste is niet nodig, omdat hij behoorlijk getalenteerd is. Toen we informeerden naar het resultaat kregen we te horen dat het interview een paar dagen was uitgesteld. Uiteindelijk kon hij ons melden dat het telefonische interview perfect was verlopen. Onnodig te melden dat dit positief was voor zijn zelfvertrouwen.

Het English Path Center is erg formeel. De notulen van vergaderingen moeten door alle aanwezigen ondertekend worden. Dit blijkt nodig te zijn voor de secretary of the ‘instituto de educacion’ (of zoiets dergelijks).

Eén van onze cursisten, Nathalia genaamd, zal binnenkort naar Canada vertrekken en een andere cursiste, Graciela genaamd, zal afreizen naar Argentinië. Eerstgenoemde met het doel om haar Engels te verbeteren en laatstgenoemde met het doel om af te studeren.

Als wij naar het taleninstituut lopen, zien we elke dag een gehandicapte man die zich moet voortbewegen op een plankje van een soort skateboard. Niks, elektrische scootmobiel…..Verder zien we iedere dag een oude man die fruit aan het verkopen is. Niks pensioen….onze gedachten gaan naar Nederland……..

Als wij op 8 maart richting ons werk lopen zien we overal mensen met bloemen sjouwen. Er gaat bij ons nog geen lamp branden, totdat we op ons Path Center arriveren en ik door Alfonso word begroet middels: ‘Happy Women’s Day’. Vandaag wordt dia internacional de la mujer gevierd. Alfonso geeft mij een bonbon. Hierna verschijnt Leonardo die mij vervolgens snickers geeft. En het gaat maar door….koekjes en bonbon van cursist Juan Pablo, snoepjes van de cursisten Graciela en Marcela. Deze dag staat in het teken van onze Ghana-presentatie. Als wij bijna aan het einde van ons programma zijn, worden Graciela en Marcela uit de klas gehaald. Wat blijkt? Het instituut heeft voor een verrassing gezorgd. Iedereen krijgt een stuk taart en limonade. Aangename verrassingen dus! Ook ’s avonds worden we getrakteerd. Cursiste Lucy (Lucia) zorgt voor donuts; cursiste Catherine (vriendin van Frank) zorgt voor chocola en door Frank word ik verrast met een roos. (Frank is de middelste zoon van de Path oprichters Gene en Diosita). Er werden foto’s gemaakt en het werd een gezellige boel in het kantoor van het taleninstituut. Verder maakten we nog kennis met de andere zoon van Gene en Diosita, te weten de oudste zoon Alex (industrial engineer). Een aardige, serieuze knaap. Zijn broer Frank (electronic engineer) die veel op het taleninstituut aanwezig is en sinds kort gebombardeerd is tot direkteur is daarentegen een vrolijke Frans. Tot onze verbazing liet moeder Diosita weten dat Gene en zij nog een 3e zoon hebben, Kevin genaamd (de jongste), die ook - net als zijn beide broers - engineer is. Die avond en ook de volgende dag spendeerden wij wederom aan Ghana. Dit werd zeer op prijs gesteld door onze cursisten.

Overal komen wij het woord muiscas tegen. Navraag bij onze cursisten maakte duidelijk dat dit verschillende betekenissen heeft, varierend van: civilisation tot neighbourhood en company. Tsja….dan zoek het maar uit…………

De lawyer in één van onze avondgroepen liet ons vol trots weten dat er enkele politiemannen uit Nederland in Tunja waren in het kader van uitwisseling van kennis. Later werd echter door haar bodyguards duidelijk gemaakt dat de betreffende politie agenten niet afkomstig waren uit Nederland, doch uit Zwitserland…..ach ja….Wij kunnen ons zelfs voorstellen dat de politiemannen misschien zelfs uit Zweden kwamen (om maar eens iets te noemen), want voor de mensen hier zijn alle Europese landen één pot nat….hahaha!

Iedere les opnieuw verzinnen wij interessante onderwerpen voor onze cursisten. Op 10 maart echter had onze ochtendgroep zelf iets bedacht: Een Engelse Netflix film over het onderwerp The earth en daarna het programma Drugslab (Chanel YouTube). Wel even fijn voor ons dus…………

Toen wij op vrijdagavond 10 maart ‘thuis’ kwamen van school, maakten we kennis met wederom een Dux familielid. Dit keer een dochter van één van de andere zussen. Dit jonge meisje sprak erg goed Engels (was 5 maanden in Nieuw-Zeeland geweest). De familie maakte van de gelegenheid gebruik om haar in te zetten als vertaalster Spaans-Engels. Men wil namelijk zo graag met ons praten. We konden op deze manier dus even van gedachten wisselen over bijvoorbeeld Nederland en onze wereldwijde ervaringen.

Zaterdagochtend 11 maart nog lesgeven (volwassenen) en dan is het weekend (anderhalve dag), maar zondagochtend geven we ook nog Engelse les aan Jorge (de zoon van één van de zussen Dux van onze accommodatie). Voor wat betreft de les op zaterdagochtend: Wij stonden voor 9.00 uur op de stoep, doch de cursisten arriveerden tussen ongeveer 9.30 uur en 10.15 uur. Maar liefst 5x begon ik opnieuw. Sommige cursisten waren nieuw. Er was een enorm niveauverschil. Men had iedereen maar bij elkaar in een groep gezet. Tsja….dat is natuurlijk niet goed. Ook de direktie arriveerde pas omstreeks 10.00 uur. Uiteraard maakten wij wel melding van het bovenstaande feit…. Dit is toch een taleninstituut en geen bar, waar je maar vrij in en uit kunt lopen?.... Gene gaf ons helemaal gelijk, maar ach…..ook hij kan/wil dit niet oplossen….De commerciële overwegingen zijn duidelijk belangrijker dan de pedagogische overwegingen. Aan het einde van de les maakten we kennis met een jonge knaap uit de Verenigde Staten (Boston). Hij bleek op sollicitatiegesprek te zijn. In juli/augustus a.s. wil hij graag een jaar gaan lesgeven op het English Path Center Institute. Gene introduceerde ons bij hem, met de woorden: ‘These two people are my volunteers from Holland; we are very glad with them; unfortunately they will leave soon; we are thinking of how to kidnap them’……..hahaha!

Ben voelt zich niet helemaal fit………gelukkig was dit maar van korte duur….

Het hele weekend van 10 tot 12 maart was de complete familie van de zussen Dux aanwezig in het hotel. Neven en nichten uit Bogota bleven enkele dagen. Een gezellige groep mensen. Op zondagavond vertrok het gezelschap weer. Kort voor vertrek kreeg ik (Dees) nog even de schrik van mijn Colombiaans leven….een kat was ontsnapt en had zich verschanst in onze kamer. Met behulp van drie familieleden werd de kat gevangen……….

Ook werd het tijd om - in het kader van het promoten van The English Path Center Institute - verschillende scholen te gaan bezoeken in Tunja. Het maken van een afspraak bleek echter nogal moeilijk te zijn. Telkens weer kregen we te horen: tomorrow…tomorrow…Ons was gevraagd om een speech te houden voor de leerlingen met daarin als rode draad: Why is it important to learn English? Echter: Na verschillende pogingen van de Path people lukte het uiteindelijk niet om naar de scholen te gaan. Voor ons is het niet voor te stellen dat het zo moeilijk is om een afspraak te maken met enkele scholen, maar hier worden we geconfronteerd met uitstel, afstel, come and go, I will give you the feedback, excuses e.d. Hoe het ook zij: Geen resultaat….boter bij de vis staat niet op de Colombiaanse kaart….Toch maar even de gemaakte speech hieronder vermeld (die dus uiteindelijk niet doorging)…….

Good morning my friends, we are very glad to be at your school with the aim to tell you why learning English is so important.
Well, we are Ben and Desirée, a couple from The Netherlands. Ben is 64 and a social worker and I am 56 and a French teacher. The Netherlands is a small high developed country in West Europe. Our mother language is Dutch, so we are not native speakers English. Because our country is so small and because almost nobody is speaking Dutch in the world, every student from secondary school has to learn – apart from Dutch – the languages of our neighbor countries. So everybody has learned Dutch, English, French and German, 4 languages. Unfortunately no Spanish……….
I am sure that you know that English is the business language. It is also the second world language (Mandarin is the first one), but did you know that Spanish is the third world language? It is not French, it is not German and of course it is not Dutch, but it is Spanish. So you are already native speakers Spanish and if you learn English, then the world is yours!
I mentioned that Ben was a social worker in The Netherlands. His target group were always people with problems, for example homeless people, jobless people, addicted people, single mothers, refugees and especially with the refugees from Iran, Irak, Afghanistan, Somalia he had to speak English, because these people had to integrate in the Dutch society. He had to send them to school, because the refugees had to learn the Dutch language, he had to help them by finding a house and a job. So by helping them he had to talk English.
And then in 2004 we took a big decision: We decided to stop with our jobs and lifes in The Netherlands, because we wanted to realize our dream and that was: Working as volunteers in developing countries. Since more than 12 years now we are working in several countries in Africa, South East Asia and Latin America and I can tell you that we never regret our decision, although we have lost a lot: Our beautiful house, our good jobs, some family and friends, our high developed country. However: We gained so much more. Quality of life for us is higher in developing countries than in The Netherlands. I have noticed that all the values in your culture have disappeared in my country, like religion, tradition, ceremony, family, unity. In my country it is only individualism and materialism. People work very hard, everybody is busy, there is no time. There is a lot of stress, people are burn-out. Time is money! We pay a high price for our prosperity, while in your culture people care and share! I have also noticed in the past 12 years that people in developing countries only see Europe and the United States as their big example, but please believe me: It is not the paradise! It is perhaps interesting for your brains, but not for your heart. I am very sure that you should miss Colombia!
In the last 12 years we have worked in many countries which I will mention, but fact is that we could only have worked there because we were able to speak English. By the way: Because we are not native speakers, our English is not 100% perfect, but that is not important. As long as the message is clear, as long as we understand each other, then it is okay. Well, we have worked in Nigeria, Ghana, India, Indonesia, Nicaragua, Vietnam. Malaysia, Cambodia, Laos, Thailand, Morocco, Brazil, Peru, Ecuador, Colombia and very soon we will go to Guatemala.
We always worked in the social-educational area: Teaching, language practice, social work, charity work. Some examples:
Nigeria: Secondary boarding school.
India: Orphanage and school.
Indonesia: Orphanages.
Nicaragua: Community work and orphanages.
Ghana: Street girls project (giving education to street girls and giving them extra skills and training, building a trainings center and realizing the own shop by microfinance for needy sewing, weaving and hairdressing girls; teaching at private and public schools, teaching in the community/bush village, teaching under a mango tree or under a zinc roof; organizing workshops and supervision; being contact persons for young Dutch and Belgian volunteers; being involved in a project for youth and women development in rural areas etc.
Vietnam: Rural education (teaching the needy youth in a language school).
Malaysia: Human Development: Teaching orphans, children from broken families, slow learners and giving food to homeless and jobless people, ex prisoners, ex addicted people and single mothers.
Cambodia: Orphanage.
Laos: Pre-school.
Thailand: International school.
Morocco: Language institute.
Brazil: Language institute.
Peru: Primary and secondary schools; language institute of the university; faculty education; public school; language center of a technological institution etc. We gave English conversation, an intensive English course, we were guest speakers, we organized workshops, presentations, we did cultural exchange etc.
Ecuador: Primary and secondary school.
Colombia: Language institutions.
And from April we will teach in Guatemala at another language center.
All these examples is to show you that we could only have done this, because we were able to speak English. In Ghana we have worked 7 years; in the other countries we did shorter projects, between 1 and 6 months. We really hope that you will learn English, because it opens so many doors. Believe in yourself and believe in your dreams. Don’t copy Europe nor the USA. Be happy and grateful with Colombia!
Thank you!
Tot zover de speech die niet doorging…..

En dan….de laatste 2 weken lesgeven op het taleninstituut zijn aangebroken…….

Gene (64 jaar) en Diosita (53 jaar), zijnde de oprichters van het taleninstituut, hebben 3 zoons: Alex, Frank, Kevin. Kleinkinderen hebben zij nog niet. Op een gegeven moment liet Diosita weten dolgraag oma te willen worden en haar grote wens was om een kleindochter te krijgen. Een naam had zij ook al bedacht. Het kleinkind moest en zou Desirée gaan heten…...hahaha!

Tussen de bedrijven door zagen we Chris(tina) nog eens; degene die op het hoofdkantoor van Blighty Bliss zit. Zij was in gezelschap van een zekere Juice. Laatstgenoemde had in het verleden al eens op Blighty Bliss les gegeven en hij was weer opgetrommeld, omdat enkele Workaway vrijwilligers het hadden laten afweten. Wij konden in ieder geval vast afscheid nemen van Chris en onze hartelijke groeten aan iedereen van Blighty Bliss laten overbrengen.

De Nederlandse verkiezingen alsmede de diplomatieke rel met Turkije houden de gemoederen - zelfs hier in Colombia - bezig. Wij hebben in onze lessen hier geregeld aandacht aan geschonken. Cursisten spreken ons dan ook aan over de uitslag van beide gebeurtenissen. Niet alleen onze cursisten zijn geinteresseerd in de ontwikkelingen, ook de familie Dux (van onze accommodatie) informeert geregeld naar de situatie in Nederland. Het moge duidelijk zijn dat wij met onze cursisten makkelijker kunnen praten (Engelse taal) dan met de familie Dux (slechts Spaans).

Wij worden behoorlijk verwend op het English Path Center Institute. Wij wisten dat Gene zelf een lesmethode heeft geschreven. De betreffende boeken liggen inmiddels klaar voor de verkoop en zijn opgeslagen in een ruimte bij het kantoor. Op woensdagavond 15 maart wordt plotseling de les onderbroken door Frank (zoon van Gene en Diosita en tevens mede direkteur). Hij heeft een verrassing voor ons. Ben Dees krijgen de drie Engelse leerboeken aangeboden die zijn vader - samen met de drie zoons - heeft geschreven. Hier moest een officiële foto van gemaakt worden. Als wij Frank bedanken, krijgen we te horen: ‘You belong to our family’. Een dag later bedanken wij ook nog even vader Gene voor deze lesmethode. Hierop zegt vader Gene tegen zoon Frank: ‘I hope you didn’t forget to write something in the books for our volunteers’, maar…dit laatste was niet mogelijk geweest, omdat de boeken nog in het plastic zaten. Echter: Aangezien wij het toch wel leuk vonden als Gene iets in één van de boeken zou schrijven, werd het plastic van 1 exemplaar verwijderd. Gene ging er echt voor zitten en schreef de volgende tekst in het boek: With love to Ben and Desirée whom I am very grateful to for sharing their time, knowledge and experience with us….Gene Martin your friend; March 2017; Tunja/Colombia.

Op deze dag (16 maart) werd onze les zelfs tweemaal verstoord. De eerste keer kwam Diosita binnenrennen en vroeg ons of wij niets hadden gevoeld. Wat bleek? Een aardbeving had plaatsgevonden. (16 maart om 10.38 uur lokale tijd; 5.2 op de schaal van Richter). Niemand in onze klas had iets gemerkt of gevoeld. Diosita echter had wel iets waargenomen. Navraag leerde dat de aardbeving beter was gevoeld op 6 uur rijden richting Oosten (Manizales/Ubala). Voor ons werd duidelijk dat er dagelijks meerdere aardbevingen zijn, doch deze zijn niet voelbaar. Het gaat in deze gevallen om zogenaamde ‘minor earthquakes’. (Bijvoorbeeld: 2.2 op de schaal van Richter). De tweede storing betrof een nieuwe verrassing…Frank kwam met enkele cursisten binnen die ons verblijdden met limonade en taart. Vanwaar deze verwennerij? En ja hoor….Cursiste Paula bleek niet alleen jarig te zijn, doch ook een jaar cursiste te zijn op het taleninstituut. En dat moest natuurlijk weer gevierd worden. Onze ervaring is dat de mensen hier alles aangrijpen om iets te vieren. En iedereen moest weer op de foto…..Dat dit alles ten koste gaat van het lesgebeuren is niet van belang………….

Op 17 maart werd een film getoond in de klas, te weten: My Sister’s keeper…….

Cursisten komen en gaan….veelvuldig moeten we afscheid nemen…..

Een Tedx video over introverte versus extroverte mensen: Treffend was de volgende vergelijking: De USA cq Europa werden beschreven als the men of action en de vaak minder ontwikkelde landen als the men of contemplation.

Na onze zaterdagochtend les van 18 maart hebben we een lang weekend, aangezien maandag 20 maart een Public Holiday is. Met ons naderende vertrek in zicht komt deze extra vrije dag goed uit.

19 maart: Men’s Day en 20 maart: St. Joseph’s Day.

In hotel Dux maken we kennis met een gezinnetje uit Frankrijk. Deze mensen zijn 3 maanden in Colombia geweest. Leuk om even ervaringen te kunnen uitwisselen en natuurlijk mooi om even weer die prachtige Franse taal te horen.

En dan onze laatste week op taleninstituut The English Path Center in Tunja. Behalve lesgeven werd aandacht besteed aan het afwerken van bepaalde zaken: Certificaat vragen; t.z.t. feedback/review plaatsen; boeken, copieën, speech en lesprogramma inleveren; mensen gedag zeggen e.d.

De cursisten delen veel met ons. Dit varieert van het behalen van een rijbewijs tot het verliezen van je beste vriend door een auto-ongeluk of het vol vuur vertellen over de passie voor Japan cq Korea.

Ik (Dees) heb migraine……...erg lastig in de laatste week op Path. Toen we bij het Rode Kruis even de bloeddruk gingen checken, werd mij een gratis massage aangeboden (boven de neus; tussen de ogen werd hard met de duim gedrukt en er werden draaiende bewegingen gemaakt). En na 2 dagen hoofdpijn was ik weer hoofdpijn vrij.

En dan krijgen we een mail van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, i.v.m. het aanbieden van Nederlandse lessen voor kinderen in Bogotá. Ook werden docenten NT2 gevraagd. Zeer bijzonder, doch niet relevant voor ons. Wij staan op het punt om Colombia te gaan verlaten.

23 maart: Voetbalwedstrijd Colombia-Bolivia. En tot vreugde van onze cursisten won Colombia met 1-0.

Op dit moment is er een probleem in het grensgebied Colombia-Venezuela. Soldaten uit Venezuela vertoeven op Colombiaans grondgebied en scheppen verwarring bij de plaatselijke bevolking, omdat deze soldaten zich niet identificeren. Ook plegen zij misdrijven, zoals bijvoorbeeld het doden van Colombianen.

Bij hotel Dux (familiehotel cq onze accommodatie) komen nog regelmatig gasten. Op een gegeven moment waren alle kamers volgeboekt en hing er een bord aan de voordeur met de tekst: No hay habitaciones disponibles.

De laatste lessen worden een feit……De laatste keer onze ochtendgroep…..We bekeken o.a. enkele Tedx video’s. In één van de video’s stond het volgende onderwerp centraal: Image is powerful - image is superficiel. Erg interessant. Ook spraken wij nog even over Nederland en ter opluistering hadden wij enkele tijdschriften van de NS meegenomen (Spoor dat 4x per jaar verschijnt). Nou, dat was midden in de roos! De cursisten smulden ervan en daarom besloten wij iedere cursist een exemplaar te geven. Als afsluiting blikten wij terug op onze lessen en vroegen de cursisten om feedback te geven. Welnu, zij konden ons geen mooier compliment geven dan: ‘It was teaching plus! You didn’t only teach us English, but you also taught us many lifeskills and you shared your amazing world experiences and we learned a lot about other cultures!’ Wij van onze kant lieten de cursisten weten: ‘If somebody ask you at Plaza Bolivar (de main square hier in Tunja) if you can speak English, don’t say anymore…so so or the more or less (want dat is hier altijd het standaard antwoord), but say: ‘Yes of course, I am able to speak English!’ In de eerste avondgroep was het echter zeer chaotisch. Diosita maakte er een puinhoop van en mixte alle niveau’s door elkaar en dropte het hele zaakje bij ons. Daar staken wij echter een stokje voor....Wij verdeelden de klas in twee groepen en Ben ontfermde zich over de gevorderden en ik (Dees) over de beginners. In de laatste avondgroep zat een nieuweling, waardoor ons vertrouwde klasje ook even uit balans werd gebracht. Kortom: Het werd een avondje improviseren, maar gelukkig gaat dat ons goed af.

Op zaterdagochtend 25 maart dan toch echt de laatste les. De verrassingen volgden zich in hoog tempo op. Terwijl wij het nummer ‘This will be the last time’ lieten horen, trakteerde Alfonso ons op koffie en koek. Uiteraard werd tussen de bedrijven door afscheid genomen en dat varieerde van vele cursisten tot aan de poetsvrouw en de securityman. Teacher Leonardo kwam extra voor ons terug op zijn vrije dag en Alfonso wilde nog met ons op de foto. Toen werd duidelijk wie er zouden meegaan naar de afscheidslunch. Voor ons bleef dit namelijk onduidelijk tot het laatste moment. In onze beleving zou het normaal zijn geweest om te gaan lunchen met de staff en de collega’s, maar hiërarchie blijft een breekpunt in onze logische Westerse denkwijze. Leonardo en Alfonso bleken niet uitgenodigd te zijn. Dit vonden wij best lastig, aangezien wij 2 maanden op een zeer prettige wijze hadden samengewerkt met beiden. Wij brachten dit dan ook voorzichtig ter sprake, maar de mensen verzekerden ons dat dit geen probleem was. In hun cultuur was dit een normale gang van zaken. Uiteindelijk zaten de volgende mensen aan de dis: Gene, zijn vrouw Diosita, zijn zoon Frank, de ex-vriendin van Frank (die nog Engelse les volgt bij haar ex schoonpapa Gene), cursiste Candy (advocaat), de bodyguard van Candy en Luis Fernando (een cursist, die in het dagelijks leven politie-agent is en waarschijnlijk ook als bodyguard voor Candy moest dienen). Ben en ik werden geacht om plaats te nemen in de auto van Gene en Diosita; Frank en zijn ex-vriendin volgden in een taxi. Het bleek dat Candy plus de bodyguard alsmede de politieman al in het restaurant aanwezig waren. Niemand die iets uitlegt. Dachten wij nog even dat we naar een restaurantje in de stad zouden gaan, niets bleek minder waar te zijn. Het betrof een lokatie op minstens 10 minuten rijden van het centrum. Het etentje was niet alleen overheerlijk, maar het was ook reuze gezellig. Van Candy kregen wij nog 2 cadeautjes: Voor Dees een potje met een dekseltje in de vorm van een Colombiaanse vrouw van het platteland met daarop de tekst: Pa’que piense en yo, sumercé moniquirá. Ben kreeg een hoedje van gebakken klei, een soort sombrero. Ik (Dees) hield nog een speech om de mensen van het English Path Center te bedanken. Op de placemat onder ons bord was de volgende tekst afgedrukt: Barriga llena, corazón contento, of te wel….volle buik, gelukkig hart. Vele foto’s werden gemaakt, maar aan alles komt een eind. Op de terugweg reden wij mee in de gepantserde auto van het Ministerie waarvan Candy gebruik mag maken. De bodyguard zat achter het stuur en de politie zat naast hem. Wat een geweldig en bijzonder afscheid!!!

Wij hebben onze periode op het Path Center dus succesvol afgerond en hebben van 26 t/m. 29 maart vrij om onze persoonlijke dingen te regelen, met het oog op het naderende vertrek uit Colombia. Zo werd er gewerkt aan het blog en werd familie ingelicht over de nieuwe host in Guatemala inclusief vluchtgegevens. Uiteraard moesten we ook vele mensen in Tunja gedag zeggen. Dan zie je hoeveel contacten je weer hebt opgebouwd in ruim 5 maanden!

Het is de bedoeling dat we op 30 maart ons onderkomen (hotel Dux) in Tunja gaan verlaten en met de bus naar Bogota gaan. Daar zullen we overnachten. Op 31 maart zal dan de vlucht naar Guatemala gaan plaatsvinden. Om 13.40 uur vliegen we van Bogota/Colombia naar Guatemala City (Guatemala). We hopen om 16.00 uur veilig te arriveren. Het plan is om tot 3 april in Guatemala City te verblijven. Een paar dagen sightseeing dus, alvorens te gaan starten op onze nieuwe plek, zijnde het talencentrum van host Raul (Otto Raul Aguilar) in Guatemala/Palin/Escuintla. De naam van de nieuwe talenschool is: English Academy en we komen te wonen in een appartementje in een gated community. Het zoveelste Workaway project….We zijn benieuwd!

Van de ruim 5 maanden Colombia waren de laatste 2 maanden het fijnste. Het lesgeven op het English Path Center Institute was duidelijk onze favoriet als we het vergelijken met de eerste 3 maanden op taleninstituut Blighty Bliss. In ieder geval zijn we weer vele ervaringen rijker. De aardige mensen in Colombia zullen we gaan missen; de koude temperaturen echter niet. We hebben behoorlijk kou geleden op grote hoogte in de Andes. We verheugen ons dus op Guatemala waar het warmer zal zijn. Van ongeveer 3000 meter hoogte in Colombia gaan we in Guatemala terug naar zo’n 1147 meter. De plaats Palin waar wij komen te wonen en te werken heeft slechts 37.000 inwoners en bevindt zich tussen bergen en vulkanen. Palin ligt ongeveer 40 km. ten zuiden van de hoofdstad Guatemala City en het wordt genoemd: Land of Poqomam people. In Palin wordt Spaans en Poqomam gesproken. We gaan het weer ervaren!

P.S. De trouwe lezer constateert dat we helemaal weer ingelopen zijn als het gaat om onze verslaglegging. Met andere woorden: We zijn weer helemaal bij…………..…….!!!

Volgende maand dus onze eerste belevenissen in Guatemala!
Tot dan!!!

Liefs,
Ben en Dees