Van Nederland naar Marokko

Tot ziens kikkerlandje….op naar Marokko…….. Oktober 2015

De laatste 2 weken in Nederland zijn aangebroken…..Wij hadden het plan om een etentje op de boulevard te regelen voor de 2 mensen die onze post hadden bewaard. Dit als blijk van waardering. Tot onze verbazing lieten zij weten dat dit voor hun niet nodig was. Zij waren gewoon blij dat zij ons hadden kunnen helpen met het bewaren van de post. Zij gaven dan ook de voorkeur aan slechts een gezellig samenzijn bij ons thuis onder het genot van een hapje en een drankje. Welnu, wij vinden alles prima. Het belangrijkste is dat mensen zich op hun gemak voelen en dat we elkaar kunnen ontmoeten. En dus werd er thuis een aangename middag met ons vieren doorgebracht.

De laatste losse eindjes in Nederland worden een feit....we rommelen en regelen de hele dag en bezoeken nog enkele mensen in het appartementencomplex waar wij wonen. Nu de laatste dagen Nederland een feit worden, is duidelijk geworden dat de temperatuur medio oktober naar beneden gaat. Wij hebben echt geboft tijdens ons verlof van 5 en een halve week en hebben dus gelukkig geen echte kou meegemaakt.

We bereiden ons voor op ons vertrek naar het Noord-Westen van Marokko, alwaar we medio oktober zullen starten met ons werk op een talenschool, te weten British Language Academy. (www.british-academy.com). Deze talenschool heeft 2 lokaties, zijnde in Casablanca en Berrechid. Wij zullen ingezet worden op de lokatie Berrechid. Er is volop emailverkeer tussen ons en de school (in de persoon van direkteur Harim).

Er is geen visum nodig voor Nederlanders die naar Marokko gaan en ook zijn vaccinaties niet verplicht (wel aanbevolen). De aanbevolen vaccinaties zijn bij ons nog up-to-date, dus dat is allemaal ietwat gemakkelijker.

Voor ons is het erg vreemd om vanuit Nederland vanuit de thuissituatie in Vlissingen te vertrekken. Met uitzondering van 2 en een halve week Nederland in januari 2014, waren we vanaf februari 2013 tot september 2015 constant op pad geweest. De afgelopen 19 maanden (waarvan 8 in Ghana en 11 in Zuid-Oost Azië, inclusief 5 weken Nieuw-Zeeland) waren we vertrouwd geraakt met het feit om voortdurend te wisselen van land en project. Het voelde bijna als normaal om telkens weer afscheid te nemen en verder te gaan. Nu echter voelt het alsof we helemaal opnieuw moeten beginnen…………….

Onze reis is op maandag 12 oktober. Deze reis verliep niet zonder hindernissen. Allereerst kwam de taxi te laat die ons naar het station in Vlissingen bracht. Toen met de trein naar Schiphol. Normaal gesproken is Vlissingen-Schiphol zonder een overstap te realiseren. Echter: In Roosendaal kregen we te horen dat er een aanrijding met een persoon had plaatsgevonden in Barendrecht. In eerste instantie werd geadviseerd om via Breda-Utrecht te reizen. Later werd dit gewijzigd in Den Bosch-Schiphol. Helaas….ter hoogte van Utrecht werd omgeroepen dat iedereen de trein moest verlaten, omdat er geen conducteur aanwezig zou zijn en een conducteur blijkt nodig te zijn om door de Schipholtunnel te mogen rijden, maar goed….uiteindelijk arriveerden we dan toch omstreeks 15.00 uur op Schiphol.

De vlucht stond gepland om 17.40 uur. Het is slechts 3 en een half uur vliegen. Om 20.10 uur lokale tijd was de aankomst gepland op het vliegveld in Casablanca. (1 uur tijdsverschil). Na de formaliteiten en de bagage waren we al snel een uurtje verder. Directeur Harim van de talenschool zagen we niet, dus even bellen. Hij liet weten dat hij onderweg was. Terwijl Harim waarschijnlijk een parkeerplaats zocht, had hij iemand van de office al naar ons gestuurd en hij voegde eraan toe: ‘She is dressed in red’. Oké, het is dus een zij…op zoek naar the lady in red dus….en jawel hoor….daar zagen we uiteindelijk een vrouw die aan het signalement voldeed en we maakten kennis met Kawtar. Zij is een soort manager van de lokatie Berrechid en de rechterhand van direkteur Harim. Harim zelf verdeelt zijn tijd tussen de talenschool in Berrechid en de talenschool in Casablanca. Welnu, in de auto maakten we nader kennis en daar hadden we ruimschoots de tijd voor, omdat we nog ongeveer 30 km. moesten rijden van Casablanca naar Berrechid.

Allereerst enige achtergrondinformatie over Marokko, alvorens verder te gaan met onze eigen bevindingen.

Marokko in vogelvlucht.
Marokko ligt in noordelijk Afrika aan de kust van de Middellandse Zee, de Straat van Gibraltar en de Atlantische Oceaan. Het land vormt een poort naar het Afrikaanse continent en is omgekeerd een toegangspoort tot Europa vanuit Afrika.
Marokko letterlijk in vogelvlucht is een vliegreis naar de hoofdstad Rabat. Figuurlijk in vogelvlucht is een eerste globale informatie over het land. In Marokko wonen ongeveer 34.000.000 mensen waarvan een zeer groot deel jonger is dan 20 jaar. Van die miljoenen inwoners behoort het grootste aantal tot de Berbers en de overigen tot de Arabieren hoewel door veel gemengde huwelijken dit eigenlijk niet meer strikt te bepalen is. De Berbers wonen vooral in de minder begaanbare gebieden en de Arabieren in steden aan de kust. Die minder begaanbare gebieden zijn de woestijnen en berggebieden.

Marokko is een koninkrijk dat dus ligt op het kruispunt van Europa en Afrika. Het is een land met een rijke geschiedenis en vooral ook met een prachtige cultuur die onderhevig is geweest aan verschillende overheersers. De oorspronkelijke bevolking zijn Berbers die in grote stammen leefden onder een leider die zelf de regels vaststelde. Daarom zijn geen twee Berberstammen gelijk temeer omdat zij ver uit elkaar leefden.

Koningssteden zijn steden in Marokko die ooit door machthebbers tot hoofdstad zijn uitgeroepen en waar zij hun residentie hadden. Zo staan vier Marokkaanse steden bekend als koningsstad namelijk Fès, Marrakech, Meknès en Rabat.

Marokko kent naast prachtige architectuur ook enkele andere zeer bezienswaardige kunstrichtingen. Opvallend kleurgebruik en bijzondere stijlkenmerken zijn in de Marokkaanse kunstwerken zoals weefwerken, sieraden en keramiek te herkennen. Evenals in de architectuur zijn er grote verschillen in de kunst van de stad en de kunst van het platteland. De stad is altijd uit op pracht en praal terwijl het platteland uitgaat van het gebruik, waarbij de schoonheid zeker ook van groot belang is.

Marokkaanse kunst heeft dus twee stromingen: De kunst van het platteland en de kunst van de steden. In Marokko zijn de steden niet ontstaan uit dorpen, maar direct als stad opgericht. Het platteland houdt zich hoofdzakelijk bezig met weven, borduren, vervaardigen van juwelen, aardewerk, houtwerk en leer. In de steden is vooral de architectuur belangrijk. Ook worden er meubels gemaakt en allerlei kunstwerken om moskeeën en paleizen mee te decoreren.

De oorspronkelijke behuizing van de nomaden in Marokko was gebaseerd op mobiliteit en bestond uit een tent. Daarnaast ontstonden er in de loop van de eeuwen verschillende andere woonvormen.

Oorspronkelijk bestaat een Marokkaanse stad meestal uit vier wijken waaraan bij de koningssteden een vijfde wijk is toegevoegd.

In Marokko is het 1 uur vroeger dan in Nederland en de Marokkaanse munteenheid is de Dirham.

Marokko is een monarchie waar vanaf 1999 koning Mohammed VI regeert als achttiende koning van de Alaoui-dynastie die sinds 1666 aan de macht is. Na de troonsbestijging door koning Mohammed VI zijn er veel politieke en economische hervormingen doorgevoerd en is met name de rol van de vrouw in de samenleving verbeterd. Steeds meer vrouwen vervullen topfuncties.

Marokko heeft een rijke en eeuwenoude geschiedenis. Het land kent - zoals eerder gemeld - een multiculturele samenleving met als grootste bevolkingsgroepen de Berbers en de Arabieren, maar daarnaast kent Marokko veel minderheden zoals Fransen, Spanjaarden en Joden.
Vooral de laatste tijd is Marokko een populaire reisbestemming geworden en is uitermate geschikt voor toerisme omdat het hele jaar door de zon schijnt en er zeer veel kunst en cultuur kan worden opgedaan…….

Berrechid is een stad in Marokko op 30 kilometer van de stad Casablanca. Berrechid ligt in de provincie Berrechid in de regio Chaouia-Ouardigha. In 2004 telde de stad 89.830 inwoners.

In de Marokkaanse keuken zijn de vrouwen de baas; zij geven hun eigen recepten door van moeder op dochter, waardoor ieder gezin weer een ander recept kent voor eenzelfde gerecht. Het maken van de thee hoort toe aan de mannen, maar je zult hen nooit in de buurt van het fornuis zien.
De maaltijden zijn voor Marokkanen belangrijke sociale momenten van de dag, meestal eten ze daarom samen rond grote schalen die vol zijn met eten. Iedereen pakt het eten met de rechterhand van deze schalen. Hoewel het eten dus een sociaal moment is, eten mannen en vrouwen wel apart en natuurlijk mogen de mannen eerst.
Gastvrijheid is ook erg belangrijk, daarom wordt er altijd meer eten gemaakt dan nodig is.
De restjes worden verwerkt in de volgende maaltijd, er wordt niets weggegooid. Maaltijden hebben vaak eenzelfde verloop, zo wordt er meestal begonnen met een aantal warme en koude salades. Hierna volgt een tajine, een pittige stoofschotel met lamsvlees of kip, waarna nog een schaal met couscous, vlees en groente wordt gegeten. Als afsluiter van de maaltijd wordt de klassieke Marokkaanse muntthee gedronken.

De salades in Marokko variëren van simpel tot behoorlijk uitgebreid, maar zijn altijd rijk van smaak. Een eenvoudige salade van tomaat en paprika smaakt heerlijk, omdat er kamoun door wordt gedaan. Dit is een plant die qua smaak lijkt op komijn. Een mechouia is een salade van gebakken tomaat en paprika, maar ook grotere salades komen voor, met olijven, venkel, gesuikerde geraspte wortel, sinasappelbloesem en feggous (een fijne, lange komkommer). In al deze salades worden veel kruiden en specerijen gebruikt als saffraan, kaneel, kamoun, oranjebloesem, knoflook, citroensap en peterselie. Het is gebruikelijk om de salades te eten met brood. Als begin van de maaltijd zijn deze salades erg geschikt, ze wekken namelijk de eetlust op.
Tajine is een van de meest bekende Marokkaanse gerechten die op veel verschillende manieren gemaakt kan worden. Deze stoofschotel wordt gemaakt en opgediend in een aardewerken schaal met een puntige deksel, die net als de schotel zelf ook een tajine wordt genoemd. In de tajine gaan veel groenten, maar ook pruimen, amandelen of citroen kun je in de tajine terugvinden. Daarnaast gaat er vlees, lams- of kippenvlees, of vis in. Wanneer je in Marokko in een restaurant gaat eten, zul je vaak helaas geen echte traditionele tajine voorgeschoteld krijgen, daarvoor kun je het beste uitgenodigd worden door de lokale bevolking om te komen eten.

Couscous is een graanproduct wat ook in de Nederlandse supermarkten te vinden is. Wel wordt het in Marokko anders bereid, de couscous wordt vaak gestoomd en versierd met kikkererwten en rozijnen. Dit gerecht eet men in Marokko met groenteschotels van bijvoorbeeld tuinbonen, courgettes of rapen.

Naast het vlees wordt er, zeker in de kuststreken van Marokko, ook vis gegeten. Simpel en goedkoop zijn de sardines, die je zelfs als balletjes in tomatensaus bij iedere kruidenierswinkel kunt kopen. Verder worden er veel schaal-en schelpdieren gegeten zoals oesters, maar ook zee-egels kunnen in Marokko op het menu staan.

Marokkaans brood is plat en rond en wordt niet gesneden maar met de hand gebroken. In Marokko maken veel gezinnen zelf hun brood. Let wel op als je zelf in Marokko bent en brood eet, het is een religieus symbool en weggooien is daarom uit den boze!!!
Tijdens de ramadan wordt in Marokko vaak harira gegeten, een geurende, dikke bonensoep, waar soms ook stukjes vlees in gedaan worden. Deze soep wordt dan gegeten met dadels of honingpasteitjes.

Naast deze, toch vrij normale, gerechten kent de Marokkaanse keuken ook aan aantal wat vreemdere lekkernijen. Wat dacht je bijvoorbeeld van de Briouats, kleine beignets uit bladerdeeg, gevuld met gehakt, hersentjes, worst of vis die in kokende olie worden gefrituurd. Wat je in Nederland ook niet snel zult zien is méchoui, een feestgerecht dat tijdens religieuze feestdagen gegeten wordt. Eigenlijk is dit gewoon een heel lam, wat aan het spit wordt geroosterd. Een vrij exclusief gebak is pastilla, bladerdeeg gevuld met gemalen duiven- of kippenvlees wat wordt bestrooid met een laagje suiker of kaneel.

Nu we het toch over gebakjes hebben, in Marokko zijn nog veel meer lekkere gebakjes te vinden! Zo zijn er allemaal verschillende knapperige koekjes met boter te koop (griouch, houala en rhifa), of opgerold gebak met kaneelpoeder (mhanncha), of de gefrituurde deegslingers met warme honing en geroosterde sesamzaadjes, dat shebbakia heet.

Als afsluiting van de maaltijd drink je in Marokko natuurlijk nog muntthee. Deze thee bestaat uit groene thee met blaadjes munt en heel veel suiker toegevoegd. De muntthee wordt uit kleine glaasjes gedronken. Als je in Marokko een ervaren theeschenker tegenkomt, zul je zien dat hij de thee van een hele grote hoogte zo in de glaasjes kan schenken, zonder te morsen. Het is gebruikelijk om drie kopjes thee te drinken, daarna is het tijd om naar huis te gaan. Hoewel dit niet zo wordt uitgesproken, is dit wel een gebruik dat iedere Marokkaan kent.

Tot zover deze algemene achtergrondinformatie. Terug naar onze eigen bevindingen:

We zijn dus in Berrechid, op de talenschool British Language Academy, waar direkteur Harim de scepter zwaait en waar manager Kawtar als zijn rechterhand fungeert. Behalve Kawtar is er ook nog een andere office lady werkzaam, te weten Zineb. Toen we haar vertelden dat wij in Ghana geregeld de naam Zenab hoorden (in plaats van Zineb), reageerde direkteur Harim gevat: ‘Our Zineb is also from Ghana, we only have to paint her black’. Verder is er een poetsvrouw aanwezig die 3x per week komt, Fatna genaamd.

Uiteraard maakten we ook kennis met de internationale vrijwilligers. Toen wij arriveerden waren er op de lokatie Berrechid 7 vrijwilligers werkzaam (inclusief wij zelf). Wij spraken met Stephen uit Nieuw-Zeeland, met Mohcen uit Engeland, met Dalila en Léa uit Frankrijk en met Daphné uit Canada. (2 jongens en 3 meisjes). Daphné was dezelfde dag als wij gearriveerd en Dalila en Léa stonden alweer op het punt om te vertrekken, namelijk op 15 oktober. Als Workawayers onder elkaar, konden wij Dalila nog verblijden met enkele adressen in Zuid-Oost Azië, alwaar wij zelf hebben gewerkt. Wij gaven haar dan ook de contactgegevens van de projecten in Vietnam, Cambodja en Laos. Deze waren het meest passend voor haar. Vrijwilliger Stephen (lawyer and teacher) heeft in Oeganda en Congo gewerkt en wil daar binnenkort weer naar terugkeren. Uiteraard deelden wij onze Afrika-ervaringen. Veel dingen die wij hadden ervaren in Ghana waren zeer herkenbaar voor hem en wij konden ons tevens vinden in zijn verhalen. Stephen is verzot op rugby en volgt alle wedstrijden als het gaat om Nieuw-Zeeland. Vrijwilliger Mohcan heeft een Algerijnse vader en een Engelse moeder. Vrijwilligster Daphné is agronoom.

Behalve vrijwilligers (direkteur Harim noemt zijn vrijwilligers echter geen volunteers, doch guests), zijn er ook verschillende lokale leerkrachten aanwezig, te weten: Najia. Ana, Mohcine, Imane, Majda, Ramadan, Ichrak, Nawal, Rabia en Jamali. Najia, Ana, Mohcine en Imane geven Engels. Majda, Ichrak, Nawal, Rabia en Jamali geven Frans. Teacher Ramadan bleek alweer vertrokken te zijn. En docent Majda was plotseling ook weer weg. Echter: Er kwamen ook weer een paar nieuwe leerkrachten bij. Alle leerkrachten komen uit Marokko; teacher Ana echter komt uit Kroatiё.

Het gebouw waar wij wonen en werken bestaat uit enkele verdiepingen. Wij wonen in de kelder, waar een klaslokaal (een soort books room / store room) is veranderd in een slaapkamer. Aangezien er geen gordijnen voor de ramen hangen, heeft men de ramen gewoon wit geschilderd. In deze kelder slapen ook andere vrijwilligers en een mannelijke docent. De andere vrouwelijke docenten wonen in een soort appartementje vlakbij. In onze kelder is een keuken waar men samenkomt om te eten en te socializen. Ook is er een toilet en een soort buitenruimte/opslagruimte/terras. De receptie bevindt zich bij de ingang van het schoolgebouw aan de buitenzijde. Op de begane grond is het kantoor, verschillende klaslokalen, 2 toiletten e.d. Op de eerste verdieping zijn nog meer klaslokalen, (waar ook vrijwilligers slapen), 2 doucheruimten, de slaapkamer van Harim e.d. En hoger hoeven we niet te komen…….behalve om was op te hangen…Alle vrijwilligers slapen op een matras op de grond, voor de oudste vrijwilligers (wij dus) heeft men een bed geplaatst. Harim verblijft zowel op de lokatie Berrechid als op de lokatie Casablanca. In Casablanca heeft hij een appartement.

Gaande de tijd ontdekken we alles zelf, want er wordt niet veel uitgelegd. Daarentegen kun je alles vragen…. iedereen is alleraardigst en behulpzaam.

Eerste indruk van Berrechid; Er wordt veel gebouwd. We zien een troosteloze omgeving. Op loopafstand ontdekken we de boulanger en de supermarché….alles is weer Franstalig….leuk, even wennen…Het leven is hier goedkoop; 1 croissantje kost 1 Dirham (ongeveer 10 eurocent). Het Marokkaanse brood is rond en plat en erg lekker. Het water dat je koopt draagt vaak de naam: Sidi ali. Als we Berrechid verder gaan ontdekken zien we de lokale markt en het centrum. Van het taleninstituut tot aan het centrum van de stad is ongeveer een klein half uurtje lopen. Met de taxi is ook mogelijk (petit taxi); voor 2 personen moesten we 7 en een halve Dirham betalen, oftewel ongeveer 70 eurocent. Op straat spreken de meeste mensen wel Frans, maar soms komt het voor dat men slechts Arabisch spreekt en dan houdt het natuurlijk echt op. Daarom hebben we aan Kawtar van de office gevraagd om het adres van de talenschool in het Arabisch op te schrijven. Handig als we onderweg zijn.

Ook onder 1 dak leven met verschillende jongelui vraagt natuurlijk om flexibiliteit, maar gelukkig kunnen wij ons altijd heel snel aanpassen. In de keuken hing de volgende toepasselijke tekst: ‘Remember: Your mother is not here (and even if she is, it is not her job to clean up your mess)!!!’

De eerste lessen zijn spannend…....…De talenschool is ongeveer 3 jaar operationeel en heeft zo’n 100 cursisten. Ik (Dees) ben zowel ingedeeld bij Engels als bij Frans. Dat geldt ook voor Daphné uit Canada en voor Dalila en Léa uit Frankrijk. Het niveau Engels van Daphné, Dalila en Léa is erg goed en daarom mogen deze moedertaalsprekers Frans ook aktief zijn in de English classes. Stephen (Nieuw-Zeeland), Mohcen (Engeland) en Ben geven alleen acte de présence in de Engelse lessen. Hoewel….soms zijn zij ook te vinden in de French classes, omdat zij het interessant vinden om de Franse taal beter te leren.

Op het bord in de hal staan alle namen van de vrijwilligers vermeld alsmede de namen van de leerkrachten. De docenten geven op dit bord aan welke vrijwilligers zij waar en wanneer in hun les verwachten. De rode draad is conversatie. Aan het einde van iedere les worden de vrijwilligers geacht om met de cursisten te praten. Meestal geschiedt dit in kleine groepjes.

De eerste Franse conversatie klas verliep voor mij (Dees) abominabel. Tjonge…jonge….dat viel tegen! Na 10 jaar gewerkt te hebben in Engelstalige landen, kostte het me moeite om weer in het Frans te denken. Ook de aanwezigheid van 4 native speakers Frans (3 vrijwilligers en een docent) waren niet echt bevorderlijk voor mijn zelfvertrouwen. Luisteren, verstaan, begrijpen, lezen en schrijven waren absoluut geen probleem, maar het spreken stokte. De woorden kwamen gewoon niet meer uit m’n mond. Logisch natuurlijk, als je 10 jaar lang geen Frans meer hebt gesproken, maar wel confronterend. Hoewel iedereen zei dat het goed was en dat ik geen enkele fout had gemaakt gedurende een introduktiepraatje, voelde ik me niet op m’n gemak. Gelukkig ging het in de tweede groep al beter. Aan het einde van de les werd ik zelfs door een cursiste spontaan op de wang gezoend!

De eerste Engelse les was een verademing. Heerlijk weer converseren met de studenten in het Engels. We gaan het weer allemaal beleven!

De lessen eindigen ‘s avonds omstreeks 21.30 uur. Terwijl wij dan zo’n beetje doodmoe zijn, beginnen de andere (jonge) vrijwilligers te leven. Er wordt tot diep in de nacht in de keuken of op een soort terras/binnenplaatsje gekletst. Na onze eerste werkdag deden we hier aan mee, maar dat moest ik (Dees) de volgende dag al bezuren….doodmoe en hoofdpijn….! Ons ritme ligt totaal anders…...vroeg op, vroeg naar bed. Bij de jongelui geldt: Laat op, laat naar bed.

Als de docent in de les bijvoorbeeld het onderwerp media behandelt, dan moeten wij (de vrijwilligers) aan het einde van de les hierop inspringen en in groepjes met cursisten over deze topic praten.
De topics van de eerste week waren o.a.: Geld verdienen, uitgeven, verkwisten / Negatieve en positieve ervaringen met je buren / Media / Activities / First time last time / Frequency / Commuting / Local treatment / Jokes. Soms echter vinden de cursisten het veel leuker om met ons, zijnde de internationale vrijwilligers, te praten over het land waar we vandaan komen, over onze achtergrond, ons leven, onze cultuur e.d.

In één klas sprak Ben met de vader en ik (Dees) met de dochter. Vader en dochter volgden beiden Engelse les op ‘ons’ taleninstituut en zaten in dezelfde groep qua niveau. Wij werden door de vader uitgenodigd om een keer samen op pad te gaan. Voor de zekerheid vroegen wij later aan direkteur Harim of dit okay was. Harim liet weten dat we absoluut gehoor konden geven aan het verzoek van deze cursist. Of om met de woorden van Harim te spreken: ‘We can trust this student for 100%’. Ben genoot van het gesprek met de vader en ik (Dees) genoot van het gesprek met de dochter. Dochter-lief studeerde management. Zij wilde alles weten over het leven in Nederland en over onze ervaringen wereldwijd. Allerlei issues passeerden de revue, van de cultuurverschillen in Ghana tot aan het feit dat zij graag eens naar Zuid-Europa (Spanje) wilde gaan. Begrijpelijk….it’s close to Morocco….Plotseling kreeg ik te horen: ‘Your eyes are so beautiful, so light blue’….. hahaha…..Ik vertelde haar waarom ik moest lachen…Ik krijg zo vaak in het buitenland een compliment over mijn ogen….hahaha….Ik gaf haar het voorbeeld van een jong kind in Maleisië, dat me eens vragend had aangekeken, terwijl ze zei: ‘Teacher why are your eyes so big and blue?’ Ook de naam Desirée blijkt men in deze setting mooi te vinden.

Direkteur Harim heeft grote plannen met zijn British Language Academy. Behalve de lokaties in Casablanca (in de volksmond: Casa) en Berrechid, wil hij gaan uitbreiden in Marrakech en Fes…..’ It’s a matter of time and good teachers’, aldus Harim. Het blijkt niet gemakkelijk te zijn om goede docenten te vinden. Men moet namelijk niet alleen de taal vloeiend spreken, maar ook didactisch goed geschoold zijn. Ook wil hij een soort English café oprichten; Engels praten in een ongedwongen ambiance (te vergelijken met de English club in Vietnam).

Harim vertelde ons een verhaal over de achtergrond van een nieuwe cursist: Een vrouw die op haar 13e of 14e was uitgehuwelijkt. Zij was nog nooit naar school geweest. 100% analfabeet. Zij kwam uit een zeer rijke familie en was getrouwd met een zeer rijke man. Nu echter had zij 1 wens en dat was om te leren lezen en schrijven, een vreemde taal te leren. Zij had nooit kind kunnen zijn. Zij vertrouwde Harim toe dat zij vroeger - als haar man de deur uitging - een springtouw pakte en touwtje ging springen in de huiskamer. In eerste instantie verwees Harim haar naar alfabetiseringscursussen (want daar zou zij op de juiste plek zijn). Echter: De vrouw liet weten dat dit onmogelijk was, omdat haar mede-cursisten haar dan zouden uitlachen….zo’n rijke vrouw die nog moet leren lezen en schrijven….zij schaamde zich hier duidelijk voor. Dat zij gekozen had voor talenschool British Language Academy kwam vanwege het feit dat hier geen bekenden van haar lessen volgden. Zij kon hier dus onopgemerkt blijven en zij zou dus kunnen leren in anonimiteit. Harim beloofde haar een apart klasje te verwezenlijken voor deze doelgroep.

Op woensdagmiddag en zaterdagochtend komen de kleintjes naar het taleninstituut. Sommigen leren Frans, anderen Engels. In de Franse les keken de jongste leerlingen naar een videofilmpje over ‘le petit canard’. Het grut kreeg de opdracht van teacher Ichrak om aan ons, zijnde de vrijwilligers, het verhaaltje in eigen woorden te vertellen. Twee Franse vrijwilligers hadden een groepje en ik (als zijnde een Nederlandse docente Frans) had ook een groepje onder mijn hoede. Bij de twee Françaises verliep het prima; mijn groepje kinderen echter bleek meer geinteresseerd te zijn in het voorleesboek dat ik had meegebracht (Jeanne et le magasin de jouets).

De ouders van de cursisten stellen hoge eisen. Zij willen eigenlijk dat hun kind in 3 lessen vloeiend Engels en Frans spreekt…..hahaha… Harim voelt dus een behoorlijke druk en stelt op zijn beurt hoge eisen aan zijn leerkrachten. Hij blijkt niet tevreden te zijn over 2 docenten Frans en hij vroeg aan mij (Dees) hoe ik de lessen van de 2 bewuste docenten Frans had ervaren. Verbeterpunten aandragen zijn welkom!

Er zijn verschillende niveau’s: Beginner Course / Elementary Course / Pre-Intermediate Course / Intermediate Course.

In een lokaal waar Frans wordt onderwezen, hing de volgende spreuk: L’amitié c’est être complice….. Over spreuken gesproken: Op 14 oktober ’s avonds namen we afscheid van 2 Françaises, te weten Dalila en Léa. Zij vertrokken op 15 oktober naar een andere plaats en een ander project in Marokko. Toen ik tegen hen zei: ‘Partir c’est mourir un peu’, reageerde Dalila zeer wijs: ‘Rester c’est mourir plus’. Hopelijk bedoelde zij dit in algemene zin en niet expliciet voor de talenschool van Harim….! Op het bord in de gang had Dalila geschreven: ‘Bisous à tous….aux profs, aux étudiants, à Harim, à Kawtar, à Zineb etc.’

Op 15 oktober waren er geen lessen, i.v.m. een Public Holiday. Het Islamitisch Nieuwjaar werd gevierd, Muharram genaamd. Muharram is zowel de naam van de eerste dag als van de eerste maand van het jaar van de islamitische kalender en is een van de vier heilige maanden van het jaar. De maand verschuift door de verschillende seizoenen, omdat het een maan-maand betreft. Op Muharram herdenken moslims dat de profeet Mohammed en zijn volgelingen in het jaar 622 de stad Mekka verlieten en naar Medina verhuisden. Enkele generaties later zou de datum van deze verhuizing, in het Arabisch Aal-Hijra genoemd, als beginpunt worden genomen voor de moslimkalender, de Hijra-kalender. Het is voornamelijk een feestdag die gevierd wordt in de moskee.

Okay…een vrije dag dus…Harim bood aan om ons naar Casablanca te brengen. Hoewel de meeste vrijwilligers deze grootste stad van Marokko al hadden bezocht en andere vrijwilligers reeds andere plannen hadden gemaakt voor de invulling van deze dag, maakten slechts Ben en ik gebruik van het aanbod van Harim. Ook Kawtar van kantoor reed mee.

Op naar Casablanca dus, zo’n 30 km. verwijderd van Berrechid. In de auto vertelde Harim veel over zijn land. Zo liet hij bijvoorbeeld weten blij te zijn met de huidige koning,omdat deze de minderbedeelden in de Marokkaanse samenleving een warm hart toedroeg en dit uitte zich dan in sociale voorzieningen. Hoewel Casablanca de grootste stad is, zetelt de regering in Rabat. Onderweg zagen we een grote kerk. Harim vertelde dat deze verkocht was en voegde toe: ‘You can sell a church, but you can never sell a mosque’.

Als eerste bezochten we uiteraard de talenschool van Harim in Casablanca. Dit was dus de lokatie die wij niet hadden gekozen. We maakten kennis met een vrijwilligster uit Amerika, Rose geheten. Harim leidde ons rond door dit instituut en ook hier zagen we de receptie, klaslokalen, een slaapkamer voor jongens, een slaapkamer voor meisjes, de keuken e.d. Het taleninstituut is gelegen in hartje centrum, op de 2e verdieping van een immens groot gebouw waar meerdere ‘companies’ in zijn gevestigd, waaronder een ander taleninstiuut. Volgens Harim was dit laatste geen probleem, because…..we are the best…Hij was erg blij dat hij deze plek had kunnen bemachtigen, aangezien het volgens Harim een toplokatie was. (De buurman is het Goethe instituut). Harim liet ons weten: ‘If you mention the area Prince Moulay Abdallah, close to café ‘La Chope’, everybody knows the location’. Hoewel wij bewust voor Berrechid hadden gekozen (rustiger en goedkoper), sluiten we niet uit dat we misschien ook een tijdje op de lokatie Casablanca gaan werken (onder de voorwaarde dat we een eigen kamer krijgen).

Hierna togen we naar een moskee, zijnde de tweede grootste moskee van de wereld! Heel erg mooi! Deze moskee is gelegen aan de zee, dus Ben was weer helemaal in zijn element! Aangezien Harim en Kawtar nog andere afspraken hadden in Casablanca, werden wij gedropt aan de zee en dat was natuurlijk geen straf voor ons! Er werd afgesproken dat Harim ons om 17.00 uur zou ophalen. Wij (Ben en ik) genoten dus onverwachts van een middagje zee! Deze mooie dag met bezoek aan het taleninstituut, de moskee en de zee eindigde echter minder goed.

Wij stonden om 17.00 uur op de afgesproken plek en ook Harim was op tijd (Kawtar bleef nog in Casablanca). Harim vertelde ons dat hij nog een afspraak had met een aspirant vrijwilliger uit de USA (Texas), Clint genaamd, nu verblijvend in Casablanca. Deze Clint wilde waarschijnlijk ook op de British Language Academy in Casablanca gaan werken en omdat Harim toch in Casablanca was, kon hij de kennismaking met Clint even combineren. Voor ons geen probleem. Clint arriveerde een paar minuten na 17.00 uur. Harim reed langzaam naar de afgesproken plek, toen er plotseling een automobilist achteruit reed vanuit een parkeerplaats en jawel hoor….deze botste in de flank aan de achterzijde tegen de auto van Harim. De klap was zeker voor mij (Dees) behoorlijk hard, omdat ik achterin de auto zat.

De automobilist bekende geen schuld. Hij vertelde ons dat hij de aanwijzigingen had opgevolgd van de man die hem hielp bij het achteruit rijden. Dat is natuurlijk onzin, want als automobilist ben je zelf verantwoordelijk voor alle handelingen. Je kunt niet afschuiven op een derde. Bovendien verlies je alle rechten als je achteruit rijdt. De argumentatie van de man was dus buitengewoon unfair. Aanvankelijk wilde hij niets betalen. Hij liet weten: ‘ I am poor, I have no money, my mother is in the hospital…..blablabla’. Even later was hij bereid om het luttele bedrag van 200 Dirham te betalen, te weten ongeveer 20 Euro. Harim nam daar - op advies van Clint en Ben - geen genoegen mee. De man probeerde er nog met 300 Dirham vanaf te komen, maar ook dit bedrag stond in geen enkele verhouding tot de werkelijke schade. (Waarschijnlijk zo’n 300 Euro). Uiteindelijk togen Harim en de man samen naar het politiebureau alwaar men schadeformulieren meekreeg ter invulling. De rest wordt een verzekeringskwestie.

In de wachttijd wandelden wij (Clint, Ben en ik) een eindje langs de beach en wisselden onze wederzijdse ervaringen uit. Na 2 uur gewacht te hebben, besloot Clint te vertrekken en een nieuwe afspraak met Harim te maken en konden wij eindelijk - samen met Harim - vertrekken. Waren wij nog even in de veronderstelling dat we samen terug zouden rijden naar Berrechid, Harim liet weten dat hij in Casablanca zou blijven. Wij (Ben en Dees) overwogen dan ook om met de trein of de taxi terug te gaan. Harim is iemand die het allerbeste met je voor heeft en die dan ook verschillende voorstellen lanceeert. Probleem is echter dat hij nogal zwalkt in de uitvoering van zijn plannen. Het ene moment wil hij dit, het andere moment doet hij weer iets anders. Voor ons kwam het nogal warrig over, maar goed….het gebeurt met de beste bedoelingen. Enkele voorbeelden: ‘I want to show you the old medina; I want to go with you to the mall and the market; shall we eat grilled sardines or chicken?’ etc. etc. Op een gegeven moment ging Harim in onderhandeling met een taxichauffeur, omdat wij (Ben en Dees) hadden besloten om met de taxi terug te gaan naar Berrechid. Helaas had de taxichauffeur ons beiden gezien en dat betekende een verdubbeling van de prijs. Daarop besloot Harim ons helemaal terug te brengen naar Berrechid en vervolgens zou hij dan weer alleen terugkeren naar Casablanca. Aldus geschiedde.

Tussentijds maakte hij nog een stop voor juice en voor fruit. Uiteindelijk waren we omstreeks 21.30 uur weer ‘ thuis’. Aldaar waren slechts 2 docenten Engels aanwezig, die volop in het donker in de keuken aan het koken waren. Het enige licht was het vuur van het fornuis. Zij lieten de keuken regelmatig onbeheerd en het schouwspel van de vlammen in de duisternis was in onze ogen nogal gevaarlijk. Met enige humor liet ik (Dees) weten: ‘Is it safe for us to sleep, or do we have to call the fire brigade?’ Al lachend zeiden beiden: ‘This is the way we do it; there is no problem at all’……………..

Een dag later bleek er een uil in een klaslokaal te zitten. Het dier was door een openstaand raam naar binnen gevlogen. Eén van de teachers slaagde erin het beest te vangen en het buiten weer los te laten. Humoristische Ben reageerde als volgt: ‘Now all the wisdom of the school has disappeared….’

Iedere vrijdag wordt er couscous gegeten.

Ik (Dees) ben erg onder de indruk van de didactische vaardigheden van de docenten. Er wordt kwaliteit geleverd!

De avondsessies spreekvaardigheid met de volwassen cursisten zijn fantastisch. Docent Ana organiseert haar conversatielessen op een hele informele wijze. Je hebt het gevoel of je met mensen in een kroeg staat te praten. We staan te kletsen met iemand en na een tijdje moeten we naar een andere cursist lopen om met deze persoon aan de babbel te gaan. Haar manier van lesgeven is zeer verfrissend. Zij moedigt de vrijwilligers uit Europa en Amerika aan om op hun eigen culturele open manier te communiceren. Dit blijkt dan een ware eye-opener te zijn voor de meer traditionele Marokkaanse cursisten.

Voorbeelden van vragen die voor de cursisten erg ongebruikelijk en baanbrekend zijn, waren o.a.: ‘ When was the first time you kissed? When did you smoke your last joint?’ (Topic was: First time / last time). Al pratend komt er veel los. Toen een cursist mij (Dees) vroeg: ‘When did you see your father crying for the last time?’ reageerde ik met: ‘Well. I can not remember, because I have lost him when I was only 15 years old, so I was the one who was crying’. Zo bijzonder…..Op de vraag: ‘ When did you give or receive flowers for the last time?’ kwam al snel de conclusie dat het in Nederland heel normaal is om een bloemetje te geven of te ontvangen, terwijl in Marokko er slechts bloemen worden gegeven tijdens een huwelijk. Er was zelfs een cursist die een paar woorden Nederlands sprak, want op een gegeven moment liet hij mij weten: ‘ Ik ben moe’. Zelfs kickbokser Badr Hari kwam in de gesprekken voor en de cursisten waren het unaniem eens…..He is a very bad boy.

Ook teacher Imane verdient complimenten als het gaat om haar manier van lesgeven. In haar conversatieles was de topic: Frequency en moesten de cursisten antwoord geven op vragen als: ‘How often do you meet your friends?’ ‘How many times a week do you eat fish?’ etc. etc. Bij leerkracht Mohcine spraken we over activities. Hij vindt het echter ook prima als je van het onderwerp afdwaalt. Het belangrijkste is dat je Engels spreekt. In de gesprekken horen we vaak dat de cursisten familieleden in Nederland hebben. Sommigen zijn dan ook een beetje op de hoogte van de cultuurverschillen en dit leidt dan weer tot interessante gespreksstof. Zo kreeg ik (Dees) bijvoorbeeld te horen: ‘If you want to visit a friend in The Netherlands, you have to make an appointment, because everybody is so busy’ of: ‘You only get a cup of coffee with a biscuit when you visit someone, they don’t give you food like we do in Morocco’. Tsja….dan kun je slechts zeggen: ‘You are right’………

Ik (Dees) voelde me weer als een vis in het water…..Engelse spreekvaardigheid bij de volwassen cursisten geniet onze voorkeur, doch lesgeven bij de kleintjes is ook erg leuk. Zowel bij Engels als bij Frans zijn de kinderen erg enthousiast en leergierig. Vertellen over Nederland met behulp van bijvoorbeeld Jip en Janneke is favoriet. Als de leerlingen het Engels niet begrijpen, gebruik ik het Frans om het te verduidelijken. In de Franse klas zingen de kleintjes de Franse liedjes uit volle borst mee. Op vragen die gesteld worden, wil iedereen antwoorden en ik hoor dan ook regelmatig….maîtresse, maîtresse…..even wennen na jaren van madam(e) of mrs. Als de jongste kinderen weggaan word je omhelsd.

Nu we een kleine week bezig zijn, moet ik (Dees) concluderen dat ik liever aktief ben in de lessen Engels dan in de lessen Frans. Ik voel me erg prettig bij de docenten Engels. De gespreksonderwerpen zijn telkens weer interessant. Er is geen tijd om je voor te bereiden op een onderwerp. Als we de klas binnenkomen horen we pas waarover gesproken moet gaan worden. Dit houd je scherp. Iedere keer is het dus een complete verrassing. Zo vertel je de ene les over je ervaringen in Ghana en daarna moet je discussiëren over mensen die dagelijks ver moeten reizen voor hun werk.

Zaterdags is de drukste dag van de week; dan wordt er gewerkt van 9.30 tot 17.30 uur. Een paar leuke les-situaties van zaterdag 17 oktober: Er werd gesproken over local treatment. Zowel de cursisten als de vrijwilligers moesten elkaar voorbeelden geven van local treatment. Ik kon putten uit mijn Ghana verleden en vertelde over die keer dat ik kiespijn had en mijn compound-boy voor mij ‘herbs’ uit de ‘bush’ had gehaald. Aldaar werd een drankje van gemaakt dat ik moest opdrinken met als resultaat…geen kiespijn meer (althans…ik kon een tandarts bezoek uitstellen tot mijn verlof in Nederland).

In een andere les was de topic jokes en werden de cursisten en de vrijwilligers geacht elkaar moppen te vertellen in het Engels. Mijn bijdrage was als volgt: ‘I never forget a face, but in your case I will make an exception’.….En de tweede grap luidde als volgt: ‘Teacher: Kids, what does the chicken give you? Student: Meat. Teacher: Very good! Now what does the pig give you? Student: Bacon. Teacher: Great! And what does the fat cow give you? Student: Homework!!!’

Zondag is een vrije dag, dus besloten we om op 18 oktober met de trein naar Casablanca te gaan. Echter: Wij waren de enige vrijwilligers die nog ‘thuis‘ waren en realiseerden ons dat wij geen sleutel van het gebouw hadden. Wij konden het pand wel verlaten, maar als we terug zouden komen en er zou niemand aanwezig zijn, dan konden we dus niet naar binnen. Even Harim bellen dus….jammer….error in connection. Kawtar bellen dan maar. Ditmaal meer geluk. Kawtar liet weten dat slechts vrijwilliger Stephen een sleutel had. Mocht hij niet thuis zijn, dan konden we toch gewoon vertrekken. Deur en poort achter ons dichttrekken en gewoon gaan. Mocht er bij onze thuiskomst nog niemand aanwezig zijn, dan konden we Kawtar opnieuw bellen en dan zou zij met de sleutel komen. Okay…opgelost. Wellicht enigszins omslachtig, maar goed….

In de trein ontmoetten we een moeder met 2 dochtertjes, een tweeling van een jaar of 6, 7. De kleine meisjes keken voortdurend naar ons. En ja hoor…..daar kwamen de eerste vragen: ‘Tu t’appelles comment? Tu viens d ‘où? Tu as quel âge? En naar mij (Dees) kijkend en wijzend naar Ben: C’est ton mari?’ Na ieder antwoord van onze kant, bogen zij zich naar elkaar toe en overlegden over de volgende vraag. De moeder sloeg het geheel glimlachend gade.

Casablanca heeft zeker 5 stations. Op het station van Berrechid had men ons verteld dat we bij de tweede stop, zijnde het tweede station van Casablanca eruit moesten. Aldaar aangekomen liet men weten dat het eigenlijk de laatste stop had moeten zijn. Ons plan was om naar de oude Medina te gaan. Wij konden nu kiezen om verder te gaan met de taxi of met de tram en kozen voor de tram.

Wij hadden nauwelijks onze eerste schreden in de Medina gezet of we werden al meteen benaderd (bijna besprongen) door de marktkooplui die hun waren wilden aanprijzen. Toen duidelijk was dat wij uit Nederland kwamen, kregen we te horen: ‘Kijken, kijken, niet kopen’. We werden naar een soort galerij geleid, waar allerlei kunstvoorwerpen te bewonderen waren. De eerste persoon vertelde dat hij een zus in Breda had. Zij woonde daar al meer dan 25 jaar. De tweede persoon liet weten een broer in Den Haag te hebben en beiden strooiden al hun Nederlandse woordenschat over ons uit…..allemachtig prachtig, hartstikke mooi….enz.

Wij hadden het hier snel gezien en wilden verder lopen. Constant echter werden we aangesproken en bejegend. Niet leuk meer. Aangezien de gasaansteker van het vrijwilligershuis verdwenen was, wilden we even een normale aansteker kopen om het gas ‘thuis’ weer te kunnen aanmaken als we wilden koken. Eerst werd ons een aansteker aangesmeerd van 100 Dirham (ongeveer 10 Euro), daarna werd het 40 Dirham en tenslotte 10 Dirham. Wij wilden helemaal niets meer en kochten even later een exemplaar bij een ‘ tabac’ voor 2 Dirham. Hierna aten we op een dakterras verschillende soorten poisson, vergezeld van het platte ronde Marokkaanse brood.

Na niet al te lange tijd kwam de regen met bakken de lucht uit en moesten we schuilen onder de luifels van de kraampjes. We raakten in gesprek met velen. Onderwerp: De traditionele cultuur van Marokko versus de liberale cultuur van Nederland. Aan de regen leek geen einde te komen. Wij waren net onze terugreis per taxi/tram en daarna per trein aan het bespreken, toen er plotseling een jonge knaap van omstreeks 20-25 jaar opdook die zich in het gesprek mengde. Hij bood aan om ons met zijn eigen auto naar het station te brengen waar wij naar toe moesten. Op die manier hoefden we dus niet meer het eerste traject per taxi of tram af te leggen. Een ontzettend aardige geste natuurlijk! Wij maakten graag gebruik van zijn aanbod en zo renden we door de regen naar zijn auto.Hij vertelde dat hij 24 jaar was, nog thuis bij zijn ouders woonde, management had gestudeerd en werkzaam was in het ‘ international transport’. Ook fungeerde hij weleens als host en was hij in Braziliё geweest. Al pratend arriveerden we bij het station en na hem uitgebreid bedankt te hebben namen we de trein terug naar Berrechid die al klaar stond op het perron.

Terug in Berrechid regende het nog steeds en na een versnapering genuttigd te hebben op het station, gingen we per taxi terug naar ons vrijwilligershuis/onze talenschool. Zou er al iemand thuis zijn of moesten we Kawtar weer bellen voor de sleutel? Na verscheidenen keren aan de poort gebeld te hebben, verscheen vrijwilliger Stephen en waren we weer terug op de basis.

Op 19 oktober begon de nieuwe werkweek, onze tweede week in Berrechid…..Voor de docenten en vrijwilligers liet ik copieën maken van didactisch lesmateriaal.

Een nieuwe week met nieuwe onderwerpen voor spreekvaardigheid, zoals bijvoorbeeld: Iemand uitnodigen om ergens mee naar toe te gaan (Engelse conversatie); praten over dromen (Franse conversatie). Voor wat betreft dit laatste onderwerp was de eindconclusie: Si tu peux le rêver, tu peux le faire! En daar ben ik het helemaal mee eens! Andere onderwerpen tijdens de lessen Engelse spreekvaardigheid, waren: Describe your house; All kind of directions; Ghosts; Free time activities; Health. Of wat te denken van: Criminaliteit in Berrechid; karaktervorming; succes; festivals; vakantie; barbecue e.d. Het niveau van de leerkrachten zowel als het niveau van de cursisten is hoog. A lot of students are engineers, managers etc.

Het valt ons op dat veel cursisten beugels en brillen dragen……………….

Teacher Ana is erg verfrissend als het gaat om de Engelse conversatie. At a certain moment luidde de stelling: ‘Take a stand. Stand out. Be you’ (Cat Stevens). Wij - de vrijwilligers en de cursisten - moesten dus een standpunt innemen en dit standpunt uitdragen. Ik (Dees) gaf een voorbeeld uit mijn Ghana-verleden waarin ik mij had vastgebeten, zijnde de wederopbouw van het afgebroken trainingscentrum. De cursist waar ik mee sprak gaf als voorbeeld dat hij zijn ouders maandenlang had moeten overtuigen van het feit dat hij liever economie wilde gaan studeren dan natuurkunde. Natuurkunde was namelijk vaders wens geweest. Vaders wil was uiteindelijk geen wet geworden, want de knaap had zijn eigen weg gevolgd en had met success de studie economie afgerond. En pa? Die was bijgedraaid……………….

Op een gegeven moment kwam er een vader met een dochtertje naar het taleninstituut. Het meisje was klein van stuk en leek niet ouder te zijn dan een jaar of 6. Zij was echter 9 jaar en de vader liet weten dat zij niet in de juiste groep zat. Het niveau zou te laag zijn. De leerling had uiteraard een Arabische naam en deze werd door de vader vertaald in Angel. Welnu, deze little Angel mocht plaats nemen in de klas van juf Ana tussen de teenagers van 12, 13, 14 jaar oud. De kleine Angel had er totaal geen moeite mee en functioneerde optimaal. Zeer aktief, zeer leergierig en een kleine wijsneus…...Een genie op alle fronten!

Uitspraakoefening voor de cursisten: Five fine fresh fishes for you. Dit moest enkele keren achter elkaar worden opgezegd. De meeste cursisten struikelden over hun eigen woorden…..en dit leidde tot grote hilariteit………

Situatie Engelse spreekvaardigheid in de les van Mohcine: De topic was succes. Wij probeerden een beetje los te komen van het stramien: Succes is geld verdienen, baan, huis, auto enz. Zowel Ben als ik legden los van elkaar - aangezien we allebei met een andere cursist spraken - meer de nadruk op het sociale aspect. Na afloop van de les liet de cursist van Ben aan mij (Dees) weten: ‘You can be very proud of your husband’, waarop ik natuurlijk antwoordde: ‘Of course I am proud of him’. Mijn cursist liet weten: ‘I want to be a king in a philosophical way, because then I can achieve all my dreams’. Voordat ik hier op in kon haken, moest de cursist weg, aangezien hij zich nog moest voorbereiden op een aardrijkskunde proefwerk voor de volgende dag. Ik sloot af met: ‘Well good luck with your test tomorrow; that will be a peanut for a king….’

Hoewel de vrijwilligers slechts de taak hebben om met de cursisten te praten (100% communication), word ik (Dees) ook wel eens gevraagd om andere dingen te doen, zoals fabels vertellen (with a moral lesson), games/songs/rhymes/storytelling doen met de kleintjes, didactische handvaten aanreiken aan de docenten enz. enz. Dit vanwege mijn achtergrond als docent. De andere vrijwilligers zijn hier aangenomen vanwege hun ‘mother tongue’ Engels of Frans. Hoewel Ben en ik geen native speakers Engels noch Frans zijn, mochten we toch komen, vanwege het feit dat we 10 jaar in Engelstalige landen hebben gewerkt en vanwege het feit dat ik (Dees) docente Frans ben. Ook zorgt onze leeftijd soms voor een ‘status aparte’ ….als direkteur Harim en zijn rechterhand Kawtar weg moeten, worden wij gevraagd om een oogje in het zeil te houden als het gaat om de talenschool, zijnde de docenten, cursisten, bezoekers, vrijwilligers enz. (Leuk, maar wij zijn hier zelf ook pas sinds 12 oktober!) Wij vinden het overigens wel fijn dat we soms iets extra’s mogen doen. We hebben dit trouwens ook zelf aangeboden, aangezien we van mening zijn dat het rooster voor de vrijwilligers ‘not loaded’ is .

Voor mij (Dees) is het heel vreemd om weer in een Franstalig land te vertoeven….het is zo lang geleden………en als je een taal zo lang niet meer hebt gesproken, tsja…..dan is het heel erg wennen….de oude receptieve kennis moet langzamerhand weer naar de oppervlakte komen, moet weer parate kennis worden.....kwestie van blijven oefenen…. zowel in de Franstalige klassen als buiten op straat dans la vie quotidienne…..zoals op zoek gaan naar een pedicure. Eindelijk vonden we iemand op de derde verdieping van un grand immeuble. Als diegene dan alleen maar Frans spreekt, dan is dat een voorbeeld van een goede leerschool. Of een telefoonkaartje kopen bij Maroc Telecom. Of even naar de tailor die een broek moet repareren of bij een apotheek informeren naar een kuurtje voor mycose of bloeddruk laten meten…of…of…………

De mensen op straat zijn erg aardig en behulpzaam. Als je de weg vraagt, loopt men soms helemaal met je mee. Zo ook die ene keer toen we op zoek waren naar een pedicure. Een dag later troffen we deze behulpzame vrouw weer aan en toen zij ons herkende werd ik (Dees) uitgebreid omhelsd. Mensen die elkaar kennen kussen elkaar op de wang tijdens een begroeting. Ik had echter deze vrouw slechts 1x gezien, maar ook ik werd door haar op mijn wang gezoend.

Berrechid is een saaie stad volgens de cursisten. En dat klopt inderdaad. Het is nog erg traditioneel en daar hebben voornamelijk de jonge vrouwelijke cursisten last van. Zij voelen zich niet vrij in Berrechid. Casablanca daarentegen is the place to be voor deze jonge dames.

Onze jarenlange ervaring in het buitenland alsmede onze achtergrond in Nederland komen dagelijks van pas. Echter: Wij zelf leren op onze beurt weer veel van de Marokkaanse docenten alsmede van de jonge internationale vrijwilligers die vanzelfsprekend vaak anders in het leven staan dan deze ‘oudjes’.

Tijdens een les Engelse spreekvaardigheid was de topic: Holidays. Wanneer is een vakantie geslaagd? Ik (Dees) probeerde het accent te leggen op chambre d’ hôte/bed and breakfast en de voordelen te vermelden: Ondergedompeld worden in het leven van een lokale familie; leren van elkaar; uitwisseling van gewoontes; vaak uitgenodigd worden voor dinner enz. Ook de auberge/hostel bracht ik ter sprake…cheap possibility for young backpackers….Blijkbaar was een Marokkaanse cursiste erg blij met mijn verwijzing naar Bed and Breakfasts, aangezien haar zus in Frankrijk woonde en zij in de toekomst graag eens de formule chambre d’hôte wilde uitproberen. Echter: Docent Mohcine liet een dag later weten dat hij zelf ook dolgraag eens chambre d’hôte wilde doen, maar dat hij bang was dat hij het eten van de Fransen zou moeten weigeren….’I am a Muslim and I can’t take wine nor eat porc’…......

21 oktober kwamen er nieuwe vrijwilligers, te weten: Boris en Amélie uit Frankrijk. Zij spreken slechts Frans. Harim is erg blij, want hij heeft momenteel meer Engelstalige dan Franstalige vrijwilligers in huis. Na de eerste nacht op de talenschool (zij hebben een kamer tegenover ons) hoorden we Amélie ’ s ochtends gillen. Wat bleek? Er zat een grote kakkerlak op hun kamer! Navraag bij enkele docenten leerde dat er in de zomerperiode veel kakkerlakken zijn. Nu echter had men geen kakkerlakken meer gezien, omdat het kouder wordt. Hopelijk had Amélie dus slechts pech en blijft het bij die ene kakkerlak…..brr…..!

Een dag later arriveerden er nog meer nieuwe vrijwilligers: Kylie uit de USA; Elodie uit Frankrijk en Charlot uit Hong Kong. De eerste 2 arriveerden laat op de avond; de laatste arriveerde zelfs midden in de nacht. Nu hebben we inmiddels 10 vrijwilligers in Berrechid: Stephen (Nieuw-Zeeland); Mohcan (Engeland); Daphné (Canada); Boris en Amélie (Frankrijk); Kylie (USA); Elodie (Frankrijk); Charlot (Hongkong) en wijzelf uit Nederland. Op de lokatie Casablanca zijn 2 vrijwilligers werkzaam, een meisje uit Denemarken en iemand uit Australiё. Als de vrijwilligers vrij zijn, gaan ze soms in groepjes ‘on travelling’. Soms missen zij dan de couscous op vrijdag. Daarentegen komt het ook voor dat een vrijwilliger van Casablanca naar Berrechid komt om samen de couscous te verorberen. Dit geschiedde dan ook op 23 oktober. We maakten die dag niet alleen kennis met de Deense vrijwilligster (werkzaam in Casablanca); maar heetten ook alle nieuwelingen in Berrechid welkom. Dachten wij dus even dat alle nieuwelingen naar Berrechid kwamen, niets bleek minder waar te zijn……..Plotseling vernamen we dat Kylie (USA) en Charlot (Hongkong) toch naar Casablanca zouden gaan. Het verandert hier allemaal erg snel……………zo snel dat na een paar dagen Kylie weer ten tonele verscheen in Berrechid. Het is niet meer te volgen….volgens ons kiezen de vrijwilligers de plek op basis van hun favoriete jonge mede vrijwilligers, met andere woorden: Het zou best kunnen zijn dat Kylie voor Berrechid koos, omdat daar die leuke jonge krullenbol Mohcan zit……hahaha!

Ik (Dees) heb weer eens daverende hoofdpijn. Medicatie helpt niet. Dan dus maar de local treatment proberen (kruidenthee). Ook dat helpt niet. Leerkracht Imane en Mohcine kwamen aanzetten met Marokkaanse pijnstillers. En hoera….dat bleek effectief te zijn. Als dank voor de goede zorgen gaf ik hen copieёn van lesmateriaal (Engelse fabels, short stories e.d.).

Wij hebben met bovengenoemde 2 docenten een erg fijn contact, te weten juf Imane en haar mannelijke collega Mohcine. Beiden afgestudeerd in Engels en werkzaam als docenten Engels op de talenschool van mister Harim, zijnde British Language Academy. Zij zijn pas 24 jaar en hoewel zij hun master al op zak hebben, willen zij nog verder gaan studeren. Juf Imane liet me weten dat haar familie eigenlijk liever ziet dat zij gaat trouwen en kinderen krijgt. Of om met de woorden van de familie te spreken: ‘You still didn’t finish eating books?’ Het moge duidelijk zijn dat Imane het anders ziet. Study, job, travelling zijn voor haar de keywords en de rest komt later wel…De familie ziet de studie als iets dat Imane voor haar zelf heeft gedaan en niet voor de familie. Toen wij beiden complimenteerden over hun behaalde successen, lachten zij verlegen. Zij waren totaal niet gewend om een compliment te krijgen. Aangezien de meeste lessen plaatsvinden in de avonduren, prepareren de leerkrachten zich overdag op hun lessen. Juf Imane doet dit altijd in haar Bambi pyama! Pas laat op de dag verruilt zij de pyama voor haar dagelijkse klof inclusief de hoofddoek!!

Leerkracht Jamali is ook erg bevlogen als docent. Zijn slogan: Teach before dying…..!

De woensdag en zaterdag zijn de drukste lesdagen op het instituut. Behalve zondag blijkt ook vrijdag een vrije dag te zijn. (De eerste week hadden we wel gewerkt op vrijdag, maar dat bleek een uitzondering te zijn; er wordt niets uitgelegd…..).

Op vrijdag maakt poetsvrouw Fatna couscous voor alle vrijwilligers en verder vindt de wekelijkse vergadering van de leerkrachten plaats (die op een keer maar liefst 5 uur duurde!!).

Op 24 oktober was het Ashura (De tiende dag). Asjoera (ook wel Ashura) is de tiende dag van de eerste maand van het islamitisch jaar: Op deze dag wordt pas echt nieuwjaar gevierd.
Asjoera is een dag van tegenstellingen, er heerst blijdschap om de dingen die moeten komen en verdriet om de dingen die voorbij zijn gegaan. Het wordt volgens de islam aanbevolen om een dag te vasten. Het is toch ook een gezellige dag, want veel mensen zoeken elkaars gezelschap op. Niet alleen in huis, maar ook op straat.

Op de ochtend van Asjoera kun je je beter niet op straat vertonen. Je riskeert namelijk een nat pak doordat iemand een emmer koud water over je heen gooit, of je met een waterspuit probeert te raken. Want op Asjoera moet iedereen een bad nemen. Uit alle kranen van de hele wereld stroomt dan water uit de heilige bron de Zamzam bij Mekka. Overdag vast je, pas na zonsondergang mag je eten. Het vasten is een herdenking van de bevrijding van de profeet Mousa - oftewel Mozes - en zijn volk van de farao. De maaltijd wordt bij sommige stromingen van de islam gezien als herdenking van de laatste keer dat Noach at aan boord van de Ark.

Een dag voor Asjoera hoorden we trommelgeroffel en geknal. Volgens Harim wordt er op de dag zelf niet alleen met water gegooid, maar ook met eieren…..so you can make omelets………..

De meeste lessen vinden plaats in de avonduren. Op woensdag en zaterdag zijn er ook overdag lessen. Toch zijn er veel lege uren. Aangezien wij gewend zijn om meer uren te maken, hebben we gevraagd of men niet meer werk voor ons heeft. Dit heeft geresulteeerd in het feit dat wij gevraagd werden om intakes te verzorgen voor nieuwe cursisten. Wij moesten de nieuwe cursisten testen op hun spreekvaardigheid en schrijfvaardigheid. Allereerst moesten zij achter de computer in de receptie-ruimte plaatsnemen voor een behoorlijk pittige grammatica test. Vervolgens namen wij de mensen één voor één mee voor een mondelinge test en tenslotte moesten zij de inhoud van ons gesprek op papier zetten om hun schrijfvaardigheid te toetsen.

In dit geval ging het om 2 collega’s die ook vrienden en buren waren. Zij werkten voor dezelfde company (staal-industrie). De ene was econoom en de andere had een master in Human Resources. Tijdens de mondelinge toets moesten zij zich voorstellen; iets vertellen over hun gezin, kinderen; hobbies; studie, baan, laatste vakantie en plannen voor de toekomst. Op basis van de resultaten worden zij dan ingeschaald in het juiste niveau. Voorbeelden van de niveau’s zijn: Beginners / Elementary / Pre-intermediate / Intermediate / Advanced (hoewel deze laatste eigenlijk niet voorkomt). In deze indeling zitten ook weer differentiaties. Uiteindelijk werd de eerste cursist ingeschaald in Elementary 2 en de laatste cursist werd ingedeeld in Elementary 1. Wij hadden beiden iets te hoog ingeschat, zijnde Pre-intermediate, maar goed….wij lieten Kawtar weten dat we het erg leuk hadden gevonden en dit best vaker wilden doen.

En opnieuw meldden we haar dat zij ons meer werk kan geven. Op 26 oktober gingen we dan ook de juiste boeken bij de juiste niveau’s onderbrengen.

Overigens: In z’n algemeenheid worden de cursisten lager ingeschaald dan hun daadwerkelijke niveau. Wij denken dat dit een commerciёle reden heeft. Het is echter wel zo dat bedrijven hun cursisten niet tot het einde toe op de talenschool laten zitten. Als de cursist ongeveer het pre-intermediate level heeft bereikt, dan is dit voor het bedrijf voldoende en dus reden om de cursus niet verder meer te betalen.

In de les van leerkracht Najia was de topic: Health. Op het taleninstituut moet de aktiviteit altijd gekoppeld worden aan het doel van de les. Aan ons werd gevraagd om 5 minuten te praten over een health-issue in Ghana. Daarna moesten de studenten middels ‘Chinese whispering’ het verhaal doorvertellen aan hun buurman/buurvrouw. Wij kozen voor meisje Zenab uit Ghana met de 12 vingers. De 2 extra vingers konden zeer gemakkelijk verwijderd worden door een Canadese arts waar wij contact mee hadden, doch de Ghanese cultuur, in de vorm van de vader van Zenab, gaf geen toestemming. Voor de Marokkaanse cursisten alsmede voor de docente was het een geslaagde sessie (en trouwens ook voor ons!!!)

Wij merken soms op straat dat mensen die Engels spreken daar behoorlijk trots op zijn en dat zij het dus niet fijn meer vinden om Frans te praten, terwijl Frans de tweede taal in Marokko is (eerste taal is Arabisch). Waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat Marokko vroeger een Franse kolonie is geweest.

Tot zover…..…..tot de volgende maand!
Groet, B&D